Bedo Ja-Rumi ne miyo ng’ato bedo gi ratiro kod thuolo moko makende e alwora moro amora ma ne odhiyoe manie bwo loch mar Jo-Rumi. Ng’ato ang’ata ma ne en Ja-Rumi ne nie bwo chike mag Rumi, to ok chike mag alwora ma nodakieno. Ka ne odonjne Ja-Rumi gi ketho moro, ne onyalo yie mondo oyale kaluwore gi chike mag alwora modakie, kata kamano, pod ne en gi ratiro mar kwayo mondo oyale e kot mar Jo-Rumi. To kapo ni ong’adne buch tho, ne en gi ratiro mar tero wachno e nyim jatelo maduong’ mar Rumi.

Nikech mano, jatelo moro mar Rumi miluongo ni Cicero, ma ne odak e kind higni mag 100 nyaka 1 ka pok Kristo obiro e piny, nowacho kama: “Tueyo Ja-Rumi en ketho chik; miye kum en tim marach ahinya; to nege chalo mana gi nego janyuolni kata watni.”

Jaote Paulo ne olendo ahinya e alwora mopogore opogore ma ne nie bwo loch mar Rumi. Wasomo e Muma kinde adek ma ne otiyoe gi ratiro ma ne en-go mar bedo Ja-Rumi e timo gik maluwogi: (1) Ne onyiso jong’ad bura ma Jo-Filipi ni giketho ratiche kuom chwade. (2) Ka ne en Jerusalem, ne owacho ayanga ni en Ja-Rumi mondo kik jogo kume. (3) Ne okwayo mondo oter kesne ir Kaisar, jatelo maduong’ mar Rumi, mondo jatelono owuon e ma owinj kesne.—Tich Joote 16:37-39; 22:25-28; 25:10-12.

Jakobo ne okwayo jamni mag nergi ma niluongo ni Laban kuom higni 20. Ne otiyo ne Laban higni 14 mokwongo mondo omiye nyige ariyo, kae to bang’e nochule jamni kuom higni 6 ma ne otiyonego. (Chakruok 30:25-33) Gaset moro miluongo ni Biblical Archaeology Review wacho kama: “Nenore ni winjruok ma ne Laban otimo gi Jakobo e tij kwath, ne en tim ma joma ne ondiko weche ma sani yudore e Muma kod joma ne somogi nong’eyo maber ahinya.”

Nitie gik ma ne okuny e alwora mag Nuzi, Larsa, kaachiel gi kuonde mamoko e piny Iraq, ma nyiso ni chon ji ne timo winjruoge ma kamago. Winjruogego ne kawo higa achiel, kochakore e dwe ma obusie yie rombe nyaka e higa maluwo e dweno. Jokwath ne kwayo kwan moro sie mag jamni, kendo wuon jamnigo ne kawo kwan-gi kaluwore gi hikgi, kod kwan mar ma chwo gi ma mon. Kae to bang’ higa achiel, wuon jamni ne yudo kar kwan gik ma ne giwinjore ni obiro yudo, kaka chak, jamni matindo, gi gik mamoko. Gimoro amora momedore e wi mago ne bedo mag jakwath.

Kwan mar rombe ne medore kaluwore gi kar kwan rombe ma mon ma jokwath ne kwayo. Ne igeno ni rombe 100 ma mon ne nyalo nyuolo rombe 80. Jokwath ne nyaka chul wuon jamni le moro amora molal. Omiyo, ne gin gi ting’ mar rito jamni moket e lwetgi e yo maber ahinya.