Skip to content

Skip to table of contents

Taunimanima Edia Henanadai

Taunimanima Edia Henanadai

Solomon ena dubu helaḡa dehena harana ena height be hida?

Dubu helaḡa dehena na Helaḡa gabuna ena raka vareai kahana. Laḡani 2023 vairanai e halasi New World Translation of the Holy Scriptures Baibul ai e gwa: “Vaira kahana dehena ena lata na 20 kiubit, dubu lababana heḡereḡerena; bona harana ena height be 120 kiubit.” (2 Sis. 3:​4, NWT-E) Baibul ma haida ai una dehe ena height na e gwauraia “kiubit 120,” una na 53 mitas (175-ft)!

To, laḡani 2023 ai e printia New World Translation Baibul ai na e gwa Solomon ena dubu dehena harana ena height “na 20 kiubit,” eiava 9 mita (30 ft). a Mani una e haidaua badidia haida aita herevalai.

Hanua Pavapavadia Ginigunana 6:3 ese dehe harana ena height na se gwauraia. Una siri ai Ieremia na una dehe ena height bona lababana mo e gwauraidia, to ia harana ena height na se gwauraia. Bena karoa 7 ai, ia ese dubu kahana haida e herevalaidia, heḡereḡere kopa disi badana, treila 10, bona dehe vairana kahana ai kopa du badadia rua. (1 Han. 7:​15-37, NWT) Bema dehe harana ena height na 50 mita bona dubu na e ha hanaia, dahaka dainai Ieremia ese ena height na se gwauraia? Laḡani momo muridiai danu, Iuda edia histri itorena taudia na e gwa una dehe harana ena height ese Solomon ena dubu helaḡa na se ha hanaia.

Diba bada taudia ese e daradaralaia ḡauna na, dubu helaḡa habana ese una dehe (120 kiubit) be ede bema dogoatao toma. Idaunegai nadi bona biriki amo e haginiva ḡaudia na la’lata he’herea, heḡereḡere Aigupito ai e hagini dubu maḡudia badidia be lababa bona doridia be mamaraḡi. To, Solomon ese e haginia dubu helaḡana be idau. Diba bada taudia na e laloamu una dubu habana udunadia (thickness) na kahirakahira 6 kiubit, eiava 2.7 mita (9 ft). Theodor Busink, idaunega ai e haginiva rumadia e stadilaiva tauna, na e gwa: “Una dubu [raka vareaina] habana udunana (thickness) baita haeroamu neganai, baita gwau dibamu una dubu dehena harana ena [height] na dia 120 kiubit.”

Toana na 2 Sisiga 3:4 na e tore hanai kerere. Ena be manuscript gunadia lalodiai una siri ai na “120” e torea, to buka haida heḡereḡere, Codex Alexandrinus laḡani 1,500 gunanai e torea bukana bona Codex Ambrosianus laḡani 1,400 gunanai e torea bukana lalodiai na e gwa, “20 kiubit.” Dahaka dainai toretore tauna ese “120” e torea? Badina Heberu gado ai ini hereva “hanred” bona “kiubit” toadia na heḡereḡere. Una dainai reana toretore tauna na “kiubit” gabunai “hanred” e torea.

Momokani, ena be ta uramu Solomon ena dubu helaḡa toana baita lalopararalaia namonamo, to baita laloa bada ḡauna na una dubu helaḡa ese e laulaulaia ḡauna—una na lauma dubuna badana. Ta moalemu badina Iehova ese ia e hesiai heniamu taudia iboudiai na e boiridia una dubu ai Ia bae tomadiho henia!—Heb. 9:​11-14; Apok. 3:12; 7:​9-17.

a Futnout ta ese e hahedinaraiamu “idaunegai e tore manuscript haida na e gwa ‘120,’ to manuscript ma haida bona trensleisin ma haida ai be e gwa, ‘20 kiubit.’”