CIPANDE CA KUSAMBILILAMO 7
Vino Mungacita Pakuti Mwaipakizya Vino Mukubelenga Muli Baibo
“I vyani ivyalembwa umu masunde? Uzye ukabelengamo uli?”—LUKA 10:26.
LWIMBO NA. 97 Umi Witu Wasintilila pi Zwi Lyakwe Leza
VINO TUMASAMBILILAPO a
1. I vyani vikalangilila ukuti Malembo yacindime sana kuli Yesu?
ELENGANYINI vino antu yaipakizyanga ukukutika kuli Yesu lino akusambilizya. Insita izingi waomvyanga sana Malembo ya Muzilo nupya wayalandanga sile uku mutwe. Nupya amazwi yano Yesu walanzile pa cisila sile ica kubatiziwa na yano wasyalikizye ukulanda lino atatala wafwa yafumile umu Malembo. b (Malan. 8:3; Masa. 31:5; Luka 4:4; 23:46) Nupya umu myaka itatu na citika lino ivintu vii viili vyacitikiilemo, ilingi Yesu wabelengelanga antu Malembo nu kuyalondolwela.—Mate. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luka 4:16-20.
2. I cani icazwile Yesu ukumanya ningo Malembo lino wakulanga? (Lolini icikope icili pa nkupo.)
2 Pa cisila lino atatala watandika umulimo wa kusimikila, Yesu lyonsi wabelenganga nu kuvwa Izwi Lyakwe Leza. Ukwaula nu kutwisika, lino wali pa ng’anda afwile uvwanga kuno Maliya na Jozefu yakulanzyanya ukuomvya Malembo cila wanda. c (Malan. 6:6, 7) Twasininkizya ukuti lyonsi Yesu wayanga na ya lupwa yakwe ukwi sinagogi apa wanda wi Sabata. (Luka 4:16) Nga ali kuku, afwile wikangako sana mano lino Malembo yakubelengwa. Patalengile Yesu wasambilile ivya kubelenga Malembo yayo umwineco. Na cico calenzile Yesu ukumanya ningo Malembo, ukuyatemwa nu kulacita vino yakalanda. Iusyini ivyacitike umwi tempele ala Yesu ali sile ni myaka 12. Ya kasambilizya amanyile ningo sana Masunde Yakwe Mose “yazungukanga pali vino [Yesu] wamanyile ivintu alino na vino wasukanga.”—Luka 2:46, 47, 52.
3. I vyani vino tumasambilila umu cipande cii?
3 Naswe kwene tungamanya nu kutemwa Izwi Lyakwe Leza ndi cakuti tukulibelenga lyonsi. Nomba tungacita uli pakuti twaipakizya lino tukubelenga? Tungasambilila kuli vino Yesu wanenyile yayo amanyile sana Masunde, kumwi na ya kalemba, Afaliseo, na Asaduki. Antu yaa yabelenganga Malembo, lelo yafilwanga ukuomvya vino yabelenganga. Yesu walanzile pa vintu vitatu ivyali nu kwazwa antu yaa ukulacita vino yabelenganga umu Malembo. Amazwi yano wayanenyile yangatwazwa ukuombesya pakuti (1) twauvwikisya vino tukubelenga, (2) twalondesya ukumanya icumi icicindame, na (3) twaleka Izwi Lyakwe Leza lyatutungulula.
MWABELENGA PAKUTI MWAUVWIKISYA
4. I vyani vino Luka 10:25-29 ikatusambilizya pa kubelenga Izwi Lyakwe Leza?
4 Tukalondesya ukuvwikisya vino tukubelenga umwi Izwi Lyakwe Leza. Pano nga tusikuvwikisya tutange twaipakizya. Uvwini vino Yesu walanzyanyizye nu “muntu umwi uwamanyile sana amasunde.” (Belengini Luka 10:25-29.) Lino umonsi wiya wamuzizye vino alinzile ukucita pakuti akaye nu umi wa manda pe, Yesu wamwavwile ukuzana icasuko umwi Izwi Lyakwe Leza lino wamuzizye ati: “I vyani ivyalembwa umu masunde? Uzye ukabelengamo uli?” Umonsi wiya waswike ningo sana lino waomvizye amazwi aya umu malembo aakalanda pa kutemwa Leza na anji. (Levi 19:18; Malan. 6:5) Nomba uvwini iuzyo lino uzizye nupya, watiile: “Uzye umunji aweni?” Vino umonsi wiya waswike vyalangilile ukuti atuvwikisye ningo vino wabelenganga. Fwandi cii calenzile atamanya ivya kuomvya ningo malembo yaa umu umi wakwe.
Tungasambilila vino tungacita pakuti twauvwikisya vino tukubelenga
5. Uzye ipepo nu kutala itwimilila lino tukubelenga vingatwazwa uli?
5 Tunguvwikisya ningo Izwi Lyakwe Leza ndi cakuti tukutantika ningo insita iya kubelenga. Lolini vimwi ivingamwazwa ukucita vivyo. Mwapepa lino mutatala mwatandika ukubelenga. Tukalondekwa umupasi wakwe Yeova ukuti utwazwe ukwikako mano pakuti tuvwikisye vino tukubelenga. Mwatala imwimilila lino mukubelenga. Ukucita vivyo kulalenga mwauvwikisya vino mukubelenga. Limwi mungaipakizya ukubelenga Baibo ala mukupunda nanti ukulondela muli Baibo ibelengelwe limwi. Ndi cakuti mukukutika amazwi abelengelwe limwi nu kukonkamo lino yakubelengwa, cingalenga mwauvwikisya vino mukubelenga, ukwiusya nu kusambilila ivintu ivingi kuli vino mukubelenga umwi Izwi Lyakwe Leza. (Yoswa 1:8) Nga mwamala ukubelenga, mwapepa nu kutaizya Yeova api Izwi lyakwe nu kumulenga ukuti amwazwe ukulacita vino mukubelenga.
6. U mulandu ci uno ukuyuzizya mauzyo nu kulemba ivyeo ivinono kungamwazwila lino mukubelenga? (Loliniko ni cikope.)
6 Kuli vintu viili vino mungacita ivingamwazwa ukuvwikisya vino mukubelenga muli Baibo. Mwayuzya mweineco mauzyo pali vino mwabelenga. Lino mukubelenga iciputulwa cimwi muli Baibo mungayuzya mweineco ukuti: ‘A weni aakulandwapo sana? A weni aakulanda? A weni wino akulandako nupya u mulandu ci? Aekwi kuno vyacitikiile nupya a lilaci?’ Mauzyo ya musango uu yangamwazwa ukwelenganya pali vino mukubelenga nu kucita vivyo kwene. Nupya, mwalembako ivyeo ivinono lino mukubelenga. Nga mukulembako ivyeo lino mukubelenga, mulaenganyapo sana na cico cilalenga muvwikisye. Nupya ukucita vivyo kulalenga mwaiusya vino mukubelenga. Mungalemba mauzyo, ivyeo vimwi vino imulondelezya, visinka ivikalamba, vino ivyeo vino mukubelenga vingamwazwa nanti sile vino mukuyuvwa. Kucita vivyo kulamwazwa ukulola ukuti Leza akulanda namwe ukuomvya Izwi lyakwe.
7. I miyele ci ino tulinzile ukukwata lino tukubelenga, nupya u mulandu ci? (Mateo 24:15)
7 Yesu walanzile pa miyele imwi icindame ino tulinzile ukukwata pakuti tuvwikisye vino tukubelenga umwi Izwi Lyakwe Leza kuli kuti ukwiluka. (Belengini Mateo 24:15.) Cikapiliula cani ukwiluka? U kumanya ningo vino icisinka conga cikulemana ni cuze, uupusano uulipo ni vyeo ivitalondolwilwe ningo. Nupya, Yesu walangilile ukuti tulinzile ukulailuka pakuti tumanye vino ivintu vimwi vikalenga masesemo ya muli Baibo ukufikiliziwa. Tulinzile ukukwata imiyele ii pakuti twaipakizya vyonsi vino tukubelenga muli Baibo.
8. Tungaomvya uli ukwiluka lino tukubelenga?
8 Yeova akalenga aomvi yakwe ukwiluka. Fwandi mwapepa kuli aliwe nu kumulenga ukuti amwazwa ukuya ni miyele iyo. (Mapi. 2:6) Mungacita uli pakuti mwacita ivintu ukulingana na vino mukupepelapo? Mwaikako sana mano lino mukwelenganya pali vino mukubelenga nu kulola vino vikulemana ni vintu vino mwamanya. Pakuti mucite vivyo mwaomvya impapulo izya kutwazwa ukuisambilizya Baibo wakwe, Ibuku Ilya Kwazwa Inte Zyakwe Yeova Ukulondelezya Ivyeo. Impapulo zii zilamwazwa ukwiluka vino mukubelenga muli Baibo nu kulola vino mungaviomvya umu umi winu. (Aeb. 5:14) Ndi cakuti mukwiluka lino mukubelenga, mulauvwikisya Malembo.
LINO MUKUBELENGA MWALONDESYA UKUMANYA ICUMI CICINDAME
9. I cumi ci ca mu Malembo cino Asaduki yafizilwe ukuzumila?
9 Asaduki yamanyile mabuku 5 aakutandikilako aa Ciebele nomba yatisiile amano uku cumi cicindame icali umu mabuku kwene yaa. Elenganyini pali vino Yesu waswike lino Asaduki yamuzizye pa kutuutuluka. Wayuzizye ati: “Uzye mutabelenga umwi buku lyakwe Mose api lyasi ilikalanda pa cimpuza ca moto, pali vino Leza wanenyile Mose ati: ‘Nene Leza wakwe Abulahamu, Leza wakwe Isaki, na Leza wakwe Yakobo’?” (Mako 12:18, 26) Nanti cakuti Asaduki yabelenzile cipande cii pa miku iingi, vino Yesu wayuzizye vyalangilile ukuti yatisileko mano uku cumi cicindame ica mu Malembo icikalanda pa kutuutuluka.—Mako 12:27; Luka 20:38. d
10. I vyani vino tulinzile ukwikako sana mano lino tukubelenga?
10 I vyani vino tungasambilila? Lino tukubelenga tukalonda ukwika mano kuli vino icikomo nanti lyasi lino tukubelenga muli Baibo vikutusambilizya. Tusilonda ukuvwikisya sile ivyeo ivyanguke ukumanya, lelo tulinzile nu kuvwikisya icumi na cuze icicindame alino ni visinte pano vyaya wa cumi icafiswa nupya icitale ukuzana.
11. Ukulingana na 2 Timoti 3:16, 17 tungacita uli pakuti twalondesya ukumanya icumi cicindame ica muli Baibo?
11 Tungacita uli pakuti twalondesya ukumanya icumi cicindame lino tukubelenga Baibo? Uvwini vino 2 Timoti 3:16, 17 ikalanda. (Belengini.) Pakati “amalembo yonsi . . . yakaomviwa” uku (1) kusambilizya, (2) kusunda, (3) kulungika, na (4) ku kusalapwila umu ulungami. Mungaipakizya ivintu vii 4 nu mu mabuku ya muli Baibo yano musiomvya sana. Mwaelenganya pali vino mukubelenga pakuti mulole vino vikumusambilizya pali Yeova, pa kulonda kwakwe alino na pa visinte vino watupeela. Mwalola vino ivyeo vivyo vingaomba uku kusunda. Mwacita vii lino mukulola vino ivikomo vino mukubelenga vingamwazwa ukumanya imiyele iipe ino mulinzile ukutaalukako na vino mungacita pakuti mutwalilile ukuya acisinka kuli Yeova. Mwalola vino ilyasi lino mukubelengapo lingaomviwa uku kulungika imyelenganyizizye imwi iipe limwi ino umwi walanzile lino mwali umu mulimo wa kusimikila. Nupya mwalola ukusalapula kumwi ukuli umu vikomo vino mukubelenga ukungamwazwa ukulaelenganya pa vintu wakwe vino Yeova akaelenganya. Ndi cakuti mukwiusya ivintu vii 4 cilalenga mukamanye icumi cicindame sana icilamwazwa ukulaipakizya lino mukubelenga Baibo.
MWALEKA VINO MUKUBELENGA VYAMUTUNGULULA
12. U mulandu ci uno Yesu uzizye Afaliseo iuzyo lyakuti “Uzye mutabelenga?”
12 Nupya Yesu uzizye iuzyo lyakuti “Uzye mutabelenga?” pa kusokolola ukuti Afaliseo yelenganyanga iviipe pali vino yabelenganga umu Malembo. (Mate. 12:1-7) e Pa nsita iya, Afaliseo yalandanga ukuti asambi yakwe Yesu yatalondelanga Isabata. Pa kwasuka, Yesu walanzile pa malyasi yaili amu Malembo nu kwambula icikomo cimwi ica muli Osiya pa kulangilila ukuti Afaliseo yatuvwikisye umulandu uno kwayelile isunde li Sabata nupya yatali nu luse kuli yauze. U mulandu ci uno aonsi yaa yatatungulwilwanga na vino yabelenganga umwi Izwi Lyakwe Leza? A pa mulandu wakuti nga yakubelenga yelenganyanga pa viipe vino yauze yacitanga nupya yayanga ni cilumba. Imiyele yao yalenganga yafilwa ukusambilila kuli vino yakubelenga.—Mate. 23:23; Yoa. 5:39, 40.
13. I miyele ci ino tulinzile ukukwata lino tukubelenga Baibo, nupya u mulandu ci?
13 Tukasambilila uku mazwi yakwe Yesu ukuti tulinzile ukuya ni miyele isuma lino tukubelenga Baibo. Ukupusanako na Afaliseo, tulinzile ukuya aicefye nu kuitemelwa ukusambilila. Tulinzile ‘kupokelela izwi lyakwe Leza ilingatupususya ni myenzo ifuuke.’ (Yako. 1:21) Ndi cakuti tuli aafuuke tulalenga Izwi Lyakwe Leza ukutwazwa ukusenuka. Vino tukasambilila muli Baibo ivikalanda pa kuya nu luse, icikuuku nu kutemwa vingatwazwa sile ukusenuka ndi cakuti tusi ni cilumba nupya tusikwelenganya pa viipe vino yauze yakacita.
14. Uzye tungamanya uli ukuti tukuleka vino tukubelenga muli Baibo vyatutungulula? (Loliniko ni vikope.)
14 Vino tukacitila yauze vingatulangilila ndi cakuti tukaleka Izwi Lyakwe Leza ukututuungulula. Afaliseo yafizilwe ukuleka Izwi Lyakwe Leza ukusenula imyelenganyizizye yao na cico calenzile ‘yapeela antu aakaele umulandu.’ (Mate. 12:7) Umu nzila ili imwi kwene vino tukalola nu kucitila antu yauze vikalangilila ndi cakuti tukaleka Izwi Lyakwe Leza ukututuungulula. Wakwe, uzye ilingi tukalanda pa visuma vino yauze yakacita nanti pa viipe vino yakacita? Uzye tukalanga uluse kuli yauze nanti ukuitemelwa ukuyeleela ndi cakuti yatuluvyanya nanti limwi tukalanda iviipe pali yauze nu kutwalilila ukusoka ndi cakuti yauze yatuluvyanya? Amasuko uku mauzyo yaa yangalangilila ndi cakuti tukaleka vino tukabelenga ukutungulula imyelenganyizizye itu, vino tukayuvwa na vino tukacita.—1 Tim. 4:12, 15; Aeb. 4:12.
UKUBELENGA IZWI LYAKWE LEZA KUKALENGA TWAYA NI NSANSA
15. Uzye Yesu wayuvwanga uli pa Malembo ya Muzilo?
15 Yesu watemilwe Malembo ya Muzilo, nupya amazwi aaya pa Masamu 40:8 yakatulangilila vino Yesu wayuvwanga api Izwi Lyakwe Leza. Pakalanda ukuti: “Ala nemo pasi pakutemwa ukucita vino wemo ukalonda, we Leza wane! Endi amasunde yako, nemo nkayawaka umu mwenzo wane.” Pa mulandu wakuti Yesu watemilwe Malembo calenzile ukuti aye ni nsansa nu kutwalilila ukuombela Yeova. Naswe kwene tungaya ni nsansa nupya tungatunguluka nga tukuisambilizya Izwi Lyakwe Leza nu kucita vino tukusambilila.—Masa. 1:1-3.
16. I vyani vino mungacita pakuti mwaipakizya lino mukubelenga Izwi Lyakwe Leza? (Lolini kambokosi kakuti “ Amazwi Yano Yesu Walanzile Yangamwazwa Ukuvwikisya Vino Mukubelenga.”)
16 Ukulingana na mazwi yakwe Yesu alino na vino wacitanga, lekini twaombesya ukuzifyako imibelengele itu yakwe Baibo. Tunguvwikisya ivipande vya muli Baibo nga tukupepa, ukuya ateekele lino tukubelenga, ukuyuzya amauzyo, alino nu kulembako ivyeo ivinono lino tukubelenga. Tungiluka vino tukubelenga ndi cakuti tukuomvya impapulo izikalanda pali Baibo. Tungasambilila ivya kuomvya ningo Malembo, icakuti twauvwikisya ni vipande vino tutamanya ningo sana lino tukulondelezya ivisinka ivikaya umu vipande kwene vii. Nupya tungaleka Izwi Lyakwe Leza lyatutungulula ndi cakuti lyonsi tukuomvya vino tukubelenga. Ndi cakuti tukwezya na maka ukucita ivintu vii, tulaipakizya lino tukubelenga Baibo nupya tulapalama sana kuli Yeova.—Masa. 119:17, 18; Yako. 4:8.
LWIMBO NA. 95 Luswepo Lukukulilako Sile
a Swensi kwene swemuno tukapepa Yeova tukaezya na maka ukubelenga Izwi lyakwe cila wanda. Na antu yauze aingi nayo kwene yakabelenga Baibo nomba yasiuvwikisya vino yakabelenga. Vikwene avino cali kuli yamwi aaliko umu manda yakwe Yesu. Nomba ukusambilila pali vino Yesu wanenyile yayo aabelenganga Izwi Lyakwe Leza, kumatwazwa ukumanya ivintu vimwi ivingatwazwa ukuipakizya lino tukubelenga Baibo.
b Lino Yesu wabatiziwe nu kupakwa nu mupasi wa muzilo, wiwisye vyonsi ivyacitikanga lino atatala wiza pano nsi.—Mate. 3:16.
c Maliya wamanyile Malembo nupya wayaomvyanga. (Luka 1:46-55) Jozefu na Maliya yatakweti impiya izya kukalila ivyalembwa vya Mazwi Yakwe Leza. Yafwile ikangako sana mano lino Izwi Lyakwe Leza likubelengwa umwi sinagogi pakuti yatwalilila ukwiusya insita zyuze.
d Lolini icipande cakuti “Palamini Kuli Leza—‘A Leza wa Yantu ya Umi’” icali umu Lupungu Lwa Mulinzi lwakwe Febuluwale 1, 2013, ulwa Ciyemba.
e Loliniko na pali Mateo 19:4-6 pano Yesu uzizye Afaliseo iuzyo ilili limwi lyakuti “Uzye mutabelenga?” Nanti cakuti yabelenzile pa uumbo, yatisile mano kuli vino Malembo yakasambilizya pali vino Leza akalola icupo.
f ULONDOLOZI WA CIKOPE: Umu Ng’anda ya Wene lino kuli ukulongana umwina aakaombela uku viombelo vya mazwi na mavidyo akuluvyanya. Nomba lino ukulongana kwasila, aina yamutaizya pali vino walakuombesya ukwaula ukwika mano kuli vino walakuluvyanya.