1, 2. 1) ¿Tlake techmachtia pampa Gedeón uan 300 itlateuijkauaj nojua tlateuijkej maske siajtoyaj? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl). 2) Kej kiijtoua Lucas 21:19, ¿kenke tlauel moneki tikijiyouisej nochi?

GEDEÓN uan itlateuijkauaj seyoual kinteuijtiauiyayaj ininkualankaitakauaj, tlauel siajtoyaj pampa 32 kilómetros kinteuijtiajkej. Biblia kiijtoua tlake panok teipa: “Gedeón ininuaya nopa 300 tlakamej asitoj Jordán uan apanokej yonke nelsiajtoyaj”. Maske seyoual tlateuijtoyaj, nojua itstoyaj 15,000 ininkualankaitakauaj. Israeleuanij kinekiyayaj kintlamimiktisej pampa inijuantij tlauel kintlaijiyouiltijtoyaj miak xiuitl. Yeka nojua kintokilijtiajkej uan kintlamimiktikej (Juec. 7:22; 8:4, 10, 28).

² Tojuantij nojkia kejuak titlateuijtokej uan tijmatij ouij tijchijtosej nopa. Kejuak timoteuijtokej iuaya Satanás, ininuaya maseualmej katli kinnauatia uan ika totlajtlakolchijkanakayo. Sekij miak xiuitl kejuak titlateuijtokej, uan Jehová techpaleuijtok ma titlatlanikaj. Ni amo kiijtosneki ya tikintlankej tokualankaitakauaj, pampa nojua moneki titlateuijtosej. Maske miakpa  kejuak titlatlantokej, uelis kemantika kejuak tisiauisej o timoiljuisej amo nima kitsontlamiltisej tlen amo kuali. Maske Jesús kiijtok ipan itlamia tonali tijpiaskiaj kuesoli uan tlauel techtlaijiyouiltiskiaj, nojkia kiijtok tlaj tikijiyouiskiaj nochi nopa tlamantli, ueliskia senkistok titlatlanisej (xijpoua Lucas 21:19). ¿Tlake kiijtosneki tikijiyouisej nochi? ¿Tlake techpaleuis ma tikijiyouikaj? ¿Kenijkatsa uelis tijchiuasej kej sekinok katli kiijiyouijkej nochi? ¿Tlake moneki tijchiuasej tlaj tijnekij tijpiasej “senkistok kuali [to]tlalnamikilis”? (Sant. 1:4).

3. ¿Tlake kiijtosneki tikijiyouisej nochi?

³ Ipan Biblia, kema kiijtoua tikijiyouisej, amo kiijtosneki san tikijiyouiaj tlen techpano pampa amo tleno ueli tijchiuaj. Moneki timoiljuisej kenijkatsa tikitaj nopa tlaouijkayotl tlen tijpiaj. Katli kiijiyouia nochi, amo majmaui uan kipia iyolo. Se amochtli kiijtoua tikijiyouisej kiijtosneki tijnextisej kuali titlaneltokaj maske tlauel miak tlaouijkayotl tijpiasej, amo tlauel timotekipachosej uan amo timajmauisej. Kema tikijiyouiaj, kejuak tijtlanij nopa kuesoli. Uan timosentlaliaj ipan tlen tijselisej teipa uan amo ipan tokuesoljuaj.

4. ¿Kenijkatsa techpaleuia tlaj titeikneliaj?

⁴ Kema tojuantij tlauel titeikneliaj techpaleuia ma tikijiyouikaj nochi (xijpoua 1 Corintios 13:4, 7). ¿Kenijkatsa techpaleuia? Pampa tikikneliaj Jehová, tikijiyouiaj nochi tlen ya kikaua ma techpano (Luc. 22:41, 42). Nojkia, pampa tikinikneliaj toikniuaj tikijiyouiaj kema inijuantij mokuapolouaj (1 Ped. 4:8). Maske kemantika katli mosenkajtokej kipiaj kuesoli, nochi kiijiyouiaj pampa tlauel moikneliaj, uan nopa kinpaleuia kuali ma itstokaj (1 Cor. 7:28).

5. ¿Kenke san Jehová uelis techpaleuis ma tikijiyouikaj nochi?

⁵ Ma tikiljuikaj Jehová ma techpaleui. Jehová yaya “toTeko tlen techyolchikaua uan tlen techpaleuia ma tikijiyouikaj tlen techpanotiuala” (Rom. 15:5). ¿Kenke Jehová nelia uelis techpaleuis? Pampa kuali kikuamachilia nochi tlen tijyolmatij uan nochi tlen techpanotok. Yeka kimati tlake techpaleuis ma tikijiyouikaj nochi. Biblia kiijtoua: “Yajaya kinmaka tlen kinekij nochi tlakamej tlen kimakasij uan kitlepanitaj. Kintlakakilia kema kitsajtsiliaj ma kinpaleui uan kinmakixtia tlen nopa tlen axkuali” (Sal. 145:19). ¿Kenijkatsa techpaleuia toTeotsij ma tikijiyouikaj tlen techpano?

6. ¿Kenijkatsa kichiua Jehová tlen kiijtojtok ipan 1 Corintios 10:13?

⁶ Kema tikiljuiaj Jehová ma techpaleui, yaya kiijtoua “[tech]nextilis” kenijkatsa uelis tikijiyouisej se kuesoli (xijpoua 1 Corintios 10:13). ¿Kenijkatsa kichiua? Maske kemantika kichiua ayokmo ma tijpiakaj se kuesoli, ya nochipa techpaleuia kema techmaka “nopa chikaualistli tlen moneki”, kiampa tijpiaj toyolo  uan tiyolpakij, ni techpaleuia ma tikijiyouikaj se kuesoli (Col. 1:11). Jehová kuali techixmati uan kimati tlake uelis tikijiyouisej, yeka amo kema kikauas ma tijpiakaj se kuesoli tlen kichiuas ayokmo ma tijtekipanokaj.

7. Xikijto ika se neskayotl kenke tlauel moneki kuali timomachtisej.

⁷ Kuali ma timomachtikaj tlaj tijnekij nochipa kuali titlaneltokasej. ¿Kenke tlauel moneki kuali timomachtisej? Ximoiljui ipan ni tlamantli: Tlaj se akajya kineki tlejkos ipan nopa tepetl Everest, moneki mojmostla kikuas tlen kikuaskia ipan eyi tonali. Tlaj kineki asiti tepeixko, moneki kuali tlakuas. Tojuantij nojkia, tlaj tijnekij nochipa tikijiyouijtiasej nochi, moneki timosentlalisej nochipa kuali timomachtisej uan nochipa tiasej ipan tlanechikoli, kiampa kuali titlaneltokatosej (Juan 6:27).

8, 9. 1) Kej kiijtoua Job 2:4, 5, ¿tlake tijnextiaj kema tijpiaj se tlaouijkayotl? 2) ¿Tlake uelis timoiljuisej kema tijpiasej se tlaouijkayotl?

⁸ Ma tijnextikaj amo tijtlauelkauaj toTeotsij. Maske tlauel titlaijiyouiaj kema tijpiaj se tlaouijkayotl, moneki tijnextisej amo tijtlauelkauaj Jehová. Yeka, tlen tijchiuaj kema tijpiaj se tlaouijkayotl kinextia tlaj tijmatij Jehová kinamiki kinauatis nochi tlen onka. ¿Kenke tikijtouaj ni? Satanás amo kineki toTeotsij ma tlanauati, yeka uejkajkia kiijtok maseualmej kitekipanouaj Jehová san pampa kinteochiua. Satanás kiiljuik Jehová: “Se tlakatl kichiuas miak tlamantli para kimanauis iyolis. Mitsueyitlalia san pampa tijmokuitlauijtok itlakayo. Pero intla nijmakas se kokolistli tlen chikauak, yajaya mitstelchiuas moixpa” (Job 2:4, 5). Uan kema Satanás kikuamajkajkej ipan Tlaltipaktli, nojua kinistlakauiyaya toTeotsij itekipanojkauaj (Apoc. [Rev.] 12:10). Ipan ni tonali, nojua techistlakauia pampa kiijtoua tijueyichiuaj Jehová san pampa techteochiua. Satanás kineki nojkia ma tikijixnamikikaj toTeotsij uan ayokmo ma tijtekipanokaj.

⁹ Kema tijpiasej se tlaouijkayotl, ma timoiljuikaj ajkia inijuantij kitlachiliaj tlen tijchiuaj. Satanás uan iajakauaj techtlachilijtokej, uan kiijtouaj amo tikijiyouisej uan tijtlauelkauasej toTeotsij. Nojkia techtlachilijtokej Jehová, Jesús, iluikaeuanij uan katli ya moyolkuikej uan itstokej iluikak. Inijuantij kiijtouaj kena uelis tikijiyouisej, uan tlauel yolpakij kema kiitaj tikijiyouiaj nochi maske tijpiaj miak tlaouijkayotl. Jehová techiljuia: “Xieli titlalnamiki, tinotelpoka, uan techmakas miak pakilistli. Intla tielis se tlalnamijketl, uelis nikinnankilis tlen nechtlaijiljuiaj” (Prov. 27:11).

10. ¿Kenijkatsa uelis tijchiuasej kej Jesús kema tijpiasej tlaouijkayotl?

¹⁰ Ma timoiljuikaj tlake tijselisej tlaj tikijiyouisej. Ximoiljui tia uejka tipaxaloti uan tiasiti ualmostla. Tlaj tijneki tiasiti, moneki seyoual tinejnemis. Maske tlauel tsintlayoua kampa tinejnentia, tijmati nima tlanesis, uan tlaj amo timoketsas, nima tiasiti kampa tia. Nojkia kiampa pano ipan tonemilis, kemantika tijpiaj uejueyi tlaouijkayotl uan tlauel timotekipachouaj. Uelis Jesús nojkia kiampa kiyolmatki kema kikuapilojkej ipan se kuauitl, kipinaualtijkej  uan kichijkej tlauel ma tlaijiyoui. ¿Tlake kipaleuik kiijiyouis? Biblia kiijtoua: “Yajaya kiijiyouik [...] pampa kimatiyaya nopa ueyi pakilistli tlen kichiayaya teipa” (Heb. 12:2, 3). Jesús mosentlalik ipan tlen kiseliskia tlaj kiijiyouiskia, uan nojkia kimatiyaya kiampa kinnextiliskia sekinok tlauel moneki kitlepanitasej toTeotsij itoka uan san ya kinamiki kinauatis nochi. Kimatiyaya nopa tlaouijkayotl amo uejkauaskia, uan tlen Jehová kimakaskia nepa iluikak kena uejkauaskia. Yeka, maske tlauel titlaijiyouisej kema tijpiasej tlaouijkayotl, ma tikilnamikikaj nopa tlaouijkayotl amo uejkauas nochipa.

11. ¿Kenke moneki tijmatisej tlen kichijkej katli nojkia “kiijiyouijkej tlen kinpanok”?

¹¹ Kema itstoya apóstol Pedro, miakej Cristo itokilijkauaj nojkia kiijiyouijkej nochi tlen Satanás kinchiuilik. Yeka Pedro kiniljuik: “Chikauak xijteuikaj para axinmechtlanis. Ximotetilikaj uan xijneltokakaj toTeko ika nochi inmoyolo. Xikinilnamikikaj toikniuaj ipan Cristo kampa ueli ipan ni Tlaltipaktli nojkia tlaijiyouiaj san se kej inmojuantij” (1 Ped. 5:9). Tlaj tijmatisej tlen kichijkej katli nojkia “kiijiyouijkej tlen kinpanok” techpaleuis amo ma tijtlauelkauakaj toTeotsij, ma tijmatikaj nojkia uelis tikijiyouisej, uan techpaleuis ma tikilnamikikaj tlaj amo tijtlauelkauasej Jehová, tlauel techteochiuas (Sant. 5:11). Ma tikitakaj kenijkatsa se keskij toTeotsij itekipanojkauaj kiijiyouijkej nochi ^[1] (xikita nopa nota kampa tlami ni tlamachtili).

12. ¿Tlake techmachtia tlen kichijkej querubines katli itstoyaj ipan Xochimili Edén?

¹² Querubines. Ni iluikaeuanij kipiaj se tekitl tlen tlauel ipati. Kema Adán uan Eva tlajtlakolchijkej, Jehová kinmakak sekij querubines se tekitl ipan Tlaltipaktli tlen amo kema kichijtoyaj. Tlen inijuantij kichijkej techmachtia kenijkatsa uelis kuali tijchiuasej se tekitl tlen techmakasej ipan toTeotsij itlanechikol maske kemantika nopa tekitl achi ouij. Biblia kiijtoua Jehová “kintlalik sekij [...] querubines para itstosej imelak nopa xochimili [...] [uan] nojkia kitlalik nopano se machete tlen lementoya uan moyaualouayaya kampa ueli para axaka ma asi kampa nopa kuauitl tlen temaka yolistli” (Gén. 3:24) ^[2] (xikita nopa nota kampa tlami ni tlamachtili). Biblia amo kiijtoua tlaj inijuantij amo kinpaktik nopa tekitl o amo kinekiyayaj kichiuasej pampa moiljuiyayaj tlauel ininpati, nojkia amo kiijtoua tlaj kikuesiuiliyayaj ininteki o kikajteuayayaj. Tijmatij inijuantij mokajkej kampa toTeotsij kintlalijtoya. Uelis itstoyaj nopaya 1,600 xiuitl uan tlanki ininteki kema tlauel uetski atl.

13. ¿Tlake kipaleuik Job ma kiijiyoui nochi tlaouijkayotl?

 ¹³ Job. Uelis kemantika timokuesouaj pampa se touampo o se tlen tochampoyouaj techyolkokok ika tlen techiljuik. O uelis pampa tlauel timokokouaj o pampa mijki se tlen tochampoyouaj. Tlaj tlauel titlaijiyouijtokej, tlen Job kichijki uelis techyolchikauas (Job 1:18, 19; 2:7, 9; 19:1-3). Maske Job amo kimatiyaya kenke kipanoyaya miak tlamantli tlen amo kuali, ya kiijiyouik nochi. ¿Tlake kipaleuik? Job kiijiyouik nochi pampa tlauel kiikneliyaya Jehová uan amo kinekiyaya kiixpanos (Job 1:1). Mosentlalijtoya nochipa kiyolpakiltis toTeotsij, maske kemantika kipiaskia tlaouijkayotl. Nojkia tlauel kipaleuik kema Jehová kiiljuik nochi tlen kichijchijtoya pampa kinekiyaya ma kiilnamiki ya kipiayaya miak chikaualistli. Ni kipaleuik ma motemachi Jehová kimatiyaya kema kipaleuiskia (Job 42:1, 2). Jehová nelia kipaleuik uan “kikixtilik itlaijiyouilis uan kikuepilik [...] ome uelta imiaka tlen kipixtoya achtouia”. Teipa, Job tlauel yolpajki ipan nochi nopa xiuitl kema itstoya (Job 42:10, 17).

14. Kej kiijtoua 2 Corintios 1:6, ¿kenijkatsa kinpaleuik sekinok tlen Pablo kichijki?

¹⁴ Apóstol Pablo. Kemantika toikniuaj kinkualankaitaj uan kintlaijiyouiltiaj pampa kitekipanouaj Jehová. Kemantika ueuejtlakamej uan katli tepaxalouaj chijchikuasej metstli motekipachouaj pampa moneki kichiuasej miak tlamantli. Pablo tlauel tlaijiyouik pampa kitlatsakuiltijkej, uan nojkia kitekipachouayaya kenijkatsa itstoyaj toikniuaj (2 Cor. 11:23-29). Ya kiijiyouik nochi nopa tlamantli uan tlen kichijki kinpaleuik sekinok nojkia ma kiijiyouikaj tlen kinpanoskia (xijpoua 2 Corintios 1:6). Tlaj tojuantij tikijiyouisej nochi, uelis kinpaleuis toikniuaj nojkia ma kiijiyouikaj tlen kinpanos.

15, 16. 1) Kej Santiago kiijtok, ¿tlake pano kema tikijiyouiaj nochi? 2) Xikijto ika se neskayotl kenke kema tikijiyouiaj techpaleuia kuali ma tijtekipanokaj Jehová.

¹⁵ Jehová kichijki Santiago ma kiijkuilo ni tlajtoli: “Xikijiyouikaj nochi tlen inmechpanotiuala para inelisej keja tlen moskaltijtokej uan motlakachijtokej ipan toTeko. Uan inkipiasej senkistok kuali inmotlalnamikilis uan keja nopa axtleno inmechpolos” (Sant. 1:4). Santiago kiijtok tlaj tikijiyouiaj nochi tlauel techpaleuia, pampa kichiua ma tielikaj “senkistok kuali” Cristo itokilijkauaj. Kema tijpiaj se tlaouijkayotl, uelis tikitaj nojua moneki tijpiasej toyolo, titetlaskamatilisej o titeiknelisej. Uajka, kema tikijiyouiaj se tlaouijkayotl, techpaleuia ma tijnextikaj ni kuajkuali tlamantli ipan tonemilis. Kiampa nojua kuali tijtekipanouaj Jehová.

¹⁶ Kema tikijiyouiaj, techpaleuia kuali ma tijtekipanokaj Jehová, yeka amo kinamiki tijchiuasej se tlamantli tlen amo kuali san pampa ayokmo tijnekij tijpiasej nopa tlaouijkayotl. Ma tikitakaj ome tlamantli. Se: tlaj ipan motlalnamikilis mitsyoltilana tijchiuas se tlamantli tlen amo kuali, amo xijchiua. Xikiljui Jehová ma mitspaleui amo tijchiuas tlen timoiljuia. Ome: tlaj se tlen mochampoyouaj amo mitskaua xijtekipano toTeotsij, ta xijchiua kampeka nojua tijtekipanojtos. Nopa mitspaleuis nojua kuali timotemachis ipan ya. Xikilnamiki: tlaj tijneki kuali tiitstos iixpa Jehová, moneki tikijiyouis nochi tlaouijkayotl (Rom. 5:3-5; Sant. 1:12).

17, 18. 1) Ika se neskayotl xikixtoma kenke moneki tikijiyouisej nochi. 2) ¿Kenke timotemachiaj uelis tikijiyouisej nochi?

¹⁷ Moneki nochipa tikijiyouisej tlen techpanos uan amo san kemantika, tlamis tikijiyouisej kema toTeotsij kitsontlamiltis nochi tlen amo kuali. Ximoiljui ipan se ueyi akali tlen atsonpolijtia. Tlaj kinekij momanauisej katli nopaya yauij, moneki tlauel ajkisej uan asitij atempa maske tlauel siauisej. Nojkia kiampa pano ika tojuantij, tlaj tijnekij tiitstosej ipan Xochimili moneki tikijiyouisej nochi. Kej Pablo kiijtok, moneki “axkema tijkauasej” tijtekipanosej toTeotsij (2 Cor. 4:1, 16).

¹⁸ Kej Pablo, tojuantij uelis timotemachisej Jehová nojkia techpaleuis ma tikijiyouijtiakaj nochi. Pablo kiijtok: “Yonke tipanoj nochi ni tlamantli, [...] ma titlatlanikaj pampa yajaya techiknelia. Pampa nijmati para temachtli axtleno ueli techiyokakauas tlen iteiknelijkayo toTeko. Yonke timikisej o tiitstosej, techiknelia. Yonke iluikaeuanij, o iajakauaj Axkualtlakatl tlen kipiaj tekiuejkayotl o tlen kipiaj chikaualistli kinekiskiaj kitsakuilisej iteiknelijkayo, yaja techiknelia. Axtleno tlen ama onka, niyon axtleno tlen teipa onkas uelis techiyokakauas tlen iteiknelijkayo. Axtleno tlen ualas tlen uejkapa, o tlen ualas tlen tlatsintla, niyon axtleno tlen tlachijchiuali, uelis techiyokakauas tlen iteiknelijkayo toTeko tlen technextilijtok ipan toueyiTeko Cristo Jesús” (Rom. 8:37-39). Maske kemantika tijmatij ouij tikijiyouisej tlen techpano, ma tijchiuakaj kej Gedeón uan itlateuijkauaj. Inijuantij tlatlankej pampa nojua tlateuijkej maske tlauel siajtoyaj (Juec. 8:4). ¿Nojkia tijchiuas kej inijuantij?