1. ¿Ken uelis tikmatiskej tlen panos satepan?

IJKUAK tikaki noticias itech radio noso tikita itech televisión, ¿timotlajtlania kox tlamis nochi nin? Axkan panoa miak tlamantli tlen tetlajyouiltia, tlen nion se tlaltikpaktlakatl kimati tlen panos mostla (Santiago 4:14). Maski ijkon, Jehová kema kimati (Isaías 46:10). Biblia, amo san okijto tlen tlajyouilistli panoskia axkan itech ninmej tonalmej, noijki okijto tlen kuali tlamantli panoskia satepan.

2, 3. ¿Tlen okitlajtlanijkej Jesús imachtijkauan, uan tlen okinnankili?

² Jesucristo otetlapoui itech iTekiuajkayo toTajtsin Dios, se tekiuajkayotl tlen kitlajtlamis tlen amo kuali uan kikuepas Tlaltikpak se xochitlali (Lucas 4:43). Tlaltikpaktlakamej akinmej okikakej Jesús okinekiayaj kimatiskej keman ualaskia non Tekiuajkayotl. Noijki imachtijkauan okitlajtlanijkej: “¿Kemania ijkó tlamochiwas?, iwa ¿tlan monextis ijkuak ijkó ya tlamochiwati?” (Lucas 21:7). Ye okinnankili san Jehová kimati keman tlamis nochi tlen amo kuali (Mateo 24:36). Maski ijkon, Jesús okijto tlen panoskia itech Tlaltikpak achto ualaskia iTekiuajkayo toTajtsin Dios, tlen kiualikas yolseuilistli uan kichiuas nochi kuali ma yeto. Axkan mochijtok tlen okijto.

 ³ Achto timomachtiskej tlamantli tlen techititia tikatej itech itlamian tonalmej, ma timotlapouikan itech se guerra tlen nion se tlakatl okitak. Nin guerra omochi kanin katej espíritus tlen amo uelij tikinmitaj, tlen opanok itech non guerra kipia tlen kitas touan.

4, 5. 1) ¿Tlen opanok itech iluikak seki kauitl satepan ijkuak opejki tlanauatia Jesús? 2) Ijkon ken kijtoa Apocalipsis 12:12, ¿tlen opanok ijkuak otlanki guerra itech iluikak?

⁴ Itech tlamachtil 8 otimomachtijkej Jesucristo opejki tlanauatia itech iluikak itech xiuitl 1914 (xiktlajtolti Daniel 7:13, 14). Seki kauitl satepan opejki kichiua miak tlamantli. Biblia kijtoa: “Satepa omotekilmakalok itech ilwikak. N ángel Miguel [okse tokayotl tlen kipia Jesús] iwa iangelwah omotekilmakakeh iwa n dragón [noso Satanás]. Iwa iangelwah n dragón omotekilmakakeh iwa iangelwah n ángel Miguel”. * Diablo uan amo kuali iejekauan, demonios, amo otlatlankej nin guerra, ik non, okinualtlamotlakej nikan Tlaltikpak. Ángeles tlen yolmelauakej oyolpakej pampa Satanás uan amo kuali iejekauan ayakmo yetoskiaj iluikak. Maski ijkon, tlaltikpaktlakamej tlajyouiskiaj. Biblia kijtoa: “¡Miálmasteh akimeh chantitokeh ipan tlaltíkpaktli [...]! N diablo yotemok kan nomejwah iwa kualankamiki, ken kimatok mach ok wejkawitl nentinemis” (Apocalipsis 12:7, 9, 12).

⁵ Xikita tlen panoskia ijkuak tlamiskia guerra itech iluikak: Diablo kualaniskia uan kintlajyouiltiskiaj tlaltikpaktlakamej. Ken timomachtiskej, axkan tikatej itech non tonalmej tlen melauak ouijkej. Nin amo uejkauas, Satanás kimati “mach ok wejkawitl nentinemis”. Biblia kijtoa nin “iksemi tonatijmeh” (2 Timoteo 3:1). ¡Tiyolpakij miak pampa toTajtsin Dios kipojpolos nochi tlen Diablo kitekitiltijtok! Ma tikitakan seki tlamantli tlen Biblia okijto uan tlen  axkan mochijtok. Nin kiteititiaj tikatej itech itlamian tonalmej, uan ayakmo miak poliui pampa iTekiuajkayo toTajtsin Dios kinteochiuas nochtin akinmej kitlasojtlaj. Achto, ma tikitakan naui tlamantli tlen Jesús okijto mochiuaskiaj itech itlamian tonalmej.

6, 7. ¿Ken mochijtok axkan tlen Jesús okijto itech guerras uan apistli?

⁶ “Porke se país momakas iwa n ok se, iwa se altepetl momakas iwa n ok se.” (Mateo 24:7.) Itech saiktlami cien xiuitl tlen yopanokej sapanoa miakej tlaltikpaktlakamej yomikej itech guerras. Se tlakatl británico okijkuilo: “Itech xiuitl 1900 a 1999 sapanoa miakej omikej. [...] Itech ninmej xiuitl omochijkej miakej guerras, san itech seki kauitl amo omochijkej guerras”. Instituto Worldwatch okijkuilo: “Itech xiuitl 1 a 1899 omikej miakej tlaltikpaktlakamej itech guerras, maski ijkon, itech guerras tlen omochijkej itech xiuitl 1900 a 1999 omikej sapanoa miakej”. Itech xiuitl 1914 pampa tlayekapan yomikej kanaj cien millones tlaltikpaktlakamej. Uan ijkon tlaltikpaktlakamej yokinpolojkej miakej akinmej kintlasojtlaj pampa itech guerras mikij sapanoa miakej. Uelis tejuatsin yotikpolo ikaj itech guerra.

⁷ ‘Yetos apistli.’ (Mateo 24:7.) Akinmej ixtlamatkej kijtoaj itech 30 xiuitl  tlen yopanokej onka sapanoa miak tlakuali. Maski ijkon, tlasojti tlakuali pampa tlaltikpaktlakamej amo kipiaj intlal kanin uelis tlatokaskej, nion amo kipiaj tomin tlen ika kikouaskej intlakual. Sapanoa miakej tlaltikpaktlakamej mikij pampa amo kipiaj tlen kikuaskej. Organización Mundial de la Salud kijtoa kanaj cinco millones konemej mikij sejse xiuitl pampa amo kipiaj tlen kikuaskej.

8, 9. ¿Ken mochijtok axkan tlen Jesús okijto itech tlalolinilistli uan kokolistli?

⁸ “Tlalolinis chikawak.” (Lucas 21:11.) Servicio Geológico de Estados Unidos okijto, sejse xiuitl mochiuaskej kanaj 19 tlalolinilistli tlen sapanoa chikauakej. Ken sapanoa chikauak tlalolinis miakej kalmej xixiniskej uan noijki tlali peuas motlapos. Uan noijki itech nochi xiuitl tlen yopanokej yotlalolinki miak uan yokinxixini miakej kalmej. Uan seki amatlajkuilolmej kijtoaj, itech xiuitl 1900 pampa tlayekapan yomikej kanaj 2 millones tlaltikpaktlakamej pampa tlalolini. Uan okse amatlajkuilol kijtoa: “Nochi teposmej tlen kitekitiltiaj tlaltikpaktlakamej san tepitsin tlapaleuiaj pampa amo ma mikikan miakej”.

⁹ “Yetos [...] kokólistli.” (Lucas 21:11.) Maski axkan kichijchiuaj miak pajtli, nochtin tlaltikpaktlakamej mokokoaj, uelis kipiaj se kokolistli tlen yimoixmati noso yankuik. Okse amatl kijtoa, axkan 20 kokolistli tlen yomoixmatiayaj okachi panotokej —ken tuberculosis,  paludismo uan cólera—, uan noijki okseki kokolistli okachi oui pampa kinpajtiskej. Noijki yomonextijkej kanaj 30 kokolistli. Seki kokolistli temiktiaj uan amo kipiaj pajtli.

10. ¿Tlen tlamantli tlen moijtoa itech 2 Timoteo 3:1-5 kichiuaj axkan tlaltikpaktlakamej?

¹⁰ Biblia amo san kijtoa tlen panoskia itech itlamian tonalmej, noijki kijtoa ken kipiaskiaj inyelis tlaltikpaktlakamej. Tlatitlanil Pablo okijto ken yetoskiaj tlaltikpaktlakamej. Biblia okijto: “Itech iksemi tonatijmeh yetos miak tlaijyowílistli” (xiktlajtolti 2 Timoteo 3:1-5). Ninmej tlamantli tlen kichiuaskiaj tlaltikpaktlakamej, ken okijto Pablo:

• tlakah yetoskeh xíkojteh

• satlawel kiwilitaskeh tomi

• mach kintlakitaskeh intajwah

• mach ok kitlakitaskeh Dios

• mach kimatiskeh tetlasojtlaskeh

• amo kixikoskeh tlan amokuali kelewis inkuerpo

• tetlaijyowiltiskeh

• moyolpaktijtinemiskeh ika tlan [...] kelewia inkuerpo, iwa ayakmó kitemoskeh Dios

•   kichiwaskeh kemi yetoskiah de milajka kineltokah Dios, pero ika tlan kichiwaskeh moixmatiskeh amo milák kineltokah

11. Ijkon ken kijtoa Salmo 92:7, ¿tlen kinpanos akinmej amo yolkualmej?

¹¹ ¿Ijkon inyelis tlaltikpaktlakamej kanin tichanti? Kema. Itech nochi Tlaltikpak katej tlaltikpaktlakamej akinmej ijkon kichiuaj. Nin kiteititia toTajtsin Dios totoka kitlajtlamis tlen amo kuali pampa Biblia kijtoa: “Ijkuak amo yolkualmej pankisaj ken xiuitl tlen amo kuali uan nochtin tlen kichiuaj tlen amo kuali momiaktiliaj, ijkuakon yejuan sepa kinmixpoloskej” (Salmo 92:7).

12, 13. ¿Tleka tikijtoaj “tlamatilistli tlen melauak” momiaktilijtok itech itlamian tonalmej?

¹² Ijkon ken okijto Biblia, itech ninmej tonalmej onka miak tlajyouilistli. Maski ijkon, nochtin akinmej kitekichiuiliaj Jehová kipanotokej miak tlamantli tlen kuali.

¹³ Teotlajtojki Daniel okijto: “Tlen melauak tlamatilistli momiaktilis”. ¿Keman mochiuaskiaj nin? Itech “itlamian tonalmej” (Daniel 12:4). Itech xiuitl 1914 pampa tlayekapan, Jehová opejki kinpaleuia akinmej kinekij kitekichiuiliskej ma kajsikamatikan tlen  melauak tlamachtia Biblia. Seki tlamachtilmej ken: itoka uan itlanekilis toTajtsin Dios, imikilis Jesús, ken katej akinmej yomikej uan yolitilistli. Akinmej kitekichiuiliaj Jehová yokajsikamatkej ken moneki kipiaskej innemilis, pampa kuali yetoskej uan kiueyichiuaskej toTajtsin Dios. Kuali yokajsikamatkej tlen iTekiuajkayo toTajtsin Dios uan ken tlayektlalis nikan Tlaltikpak. ¿Uan tlen kichiuaj ika nochi tlen kimatij? Ika nin tlajtlanilistli tikitaskej okse profecía itech Biblia tlen techiluia tlen panoskia itech itlamian tonalmej.

14. ¿Kanin motetlapouijtok kuali tlajtoli itech Tekiuajkayotl, uan akinmej tetlapouiaj?

¹⁴ Jesucristo okijto tlen panoskia achto tlamiskia nochi tlen amo kuali: “Achto moneki mamotematilti n kualitlájtoli itech nochi n tlaltíkpaktli” (xiktlajtolti Marcos 13:3, 4, 10). Itech nochi Tlaltikpak motetlapouijtok kuali tlajtoli itech Tekiuajkayotl, kijtosneki tlen kichiuas non Tekiuajkayotl uan ken uelis tikseliskej tlateochiualismej. Nin kuali tlajtoli motetlapouijtok itech kanaj 235 uejueyij altepemej uan ika miakej tlatlamantli tlajtolmej. Sapanoa miakej iTlaixpantijkauan Jehová tlen “owalajkeh ik nochteh tlalmeh itech nin tlaltíkpaktli, de nochi familiajteh, iwa de nochi altepemeh non tlatlamantli otlachixtokah iwa tlatlamantli intlajtol okipiayah”, tetlapouijtokej ika miak yolpakilistli nin kuali tlajtoli itech Tekiuajkayotl (Apocalipsis 7:9). Noijki kinmachtiaj sapanoa miakej tlaltikpaktlakamej akinmej kinekij kimatiskej tlen melauak tlamachtia Biblia, uan amo kintlajtlaniliaj tomin. Sapanoa tetlajtlachialtia ken mochijtok nin profecía, uan okachi pampa Jesús okijto akinmej melauak kichiuaj ken Cristo ‘kinkokoliskiaj’ (Lucas 21:17).

15. 1) ¿Tikneltoka tikatej itech itlamian tonalmej? ¿Uan tleka ijkon tikijtoa? 2) ¿Tlen kijtosneki tlajtoli “tlamis” pampa akinmej kixnamikij Jehová uan pampa akinmej kitlakamatiskej iTekiuajkayo toTajtsin Dios?

¹⁵ Pampa axkan mochijtok miak tlamantli tlen Biblia  kijtoa, ¿tikneltoka tikatej itech itlamian tonalmej? Jehová kijtos keman tlamis motetlapouis kuali tlajtoli uan ijkuakon “tlamis nochi tlen amo kuali” (Mateo 24:14, TNM). Ijkuak kijtoa “tlamis”, kijtosneki toTajtsin Dios kipojpolos nochi tlen amo kuali itech Tlaltikpak. Jesús uan iángeles tlen kipiaj miak chikaualistli kinmixpoloskej nochtin tlaltikpaktlakamej akinmej kixnamikij Jehová (2 Tesalonicenses 1:6-9). Satanás uan idemonios ayakmo kinkajkayauaskej tlaltikpaktlakamej. Satepan, iTekiuajkayo toTajtsin Dios kinmakas miakej tlateochiualismej nochtin akinmej kinekiskej ma kinyekana nin kuali Tekiuajkayotl (Apocalipsis 20:1-3; 21:3-5).

16. ¿Tlen okachi kuali moneki xikchiua?

¹⁶ Ken yitlamis nochi tlen Satanás kiyekana, ma timotlajtlanikan: “¿Tlen moneki nikchijtos?”. Okachi kuali ma timomachtijtokan itech Jehová uan tlen kineki ma tikchiuakan (Juan 17:3). Kuali ximomachti Biblia. Ximochijchikaua ximonechiko itech nochi nechikolmej tlen kichiuaj akinmej mochijchikauaj pampa kichiuaskej itlanekilis Jehová (xiktlajtolti Hebreos 10:24, 25). Uelis tikixmatis toTajtsin Jehová tla timomachtis iTlajtol uan tikpatlas monemilis pampa tikyolpaktis (Santiago 4:8).

17. ¿Tleka sekimej amo kimatiskej keman kinmixpoloskej akinmej amo yolkualmej?

¹⁷ Jesús okijto amo nochtin tlaltikpaktlakamej kineltokaskej tikatej itech itlamian tonalmej. San niman kinmixpoloskej akinmej amo yolkualmej, uan sekimej tlaltikpaktlakamej nion kimatiskej keman kinmixpoloskej, uits ken se ichteki tlen tlachteki yoak (xiktlajtolti 1 Tesalonicenses 5:2). Jesús okijto: “Iwa ijkó kemi opanok ijkuak onemia n Noé, ijkó yetos noiwa ijkuak niwits Ne Non onimochi ni tlakatl. Itech nekateh tonatijmeh ijkuak ayamó owalaya n chikawak kiawitl, n tlakah otlakuayah, okoniah, omonamiktiayah iwa okinmijtlaniah ichpokameh, asta n tonati ijkuak Noé okalak kan weyi arka. Mach okajsikamatkeh [amo itlaj okichijkej,  TNM] asta ijkuak okinmajsiko non kiawitl temojti iwa nochteh okinwík. Ijkó noiwa tlamochiwas ijkuak niwalmuikas, Ne Non onimochi ni tlakatl” (Mateo 24:37-39).

18. ¿Tlen tlanauatil tlen okijto Jesús moneki tiktlakamatiskej?

¹⁸ Ijkon ken okijto Jesús: “Ximotlachilikah; amo xiktlakuawakah nomoyolo ika tlan amo kuali, amo san xitlakuajtinemikah, amo xitlawantinemikah iwa amo xikkawilikah manomechtekipacho tlan onka itech nin tlaltíkpaktli. Porke Ne san nonkisaki itech neká tonati, iwa amo nikneki ijkó nomechajsiki. Yetos kemi se tékochtli non amo mota iwa wetsiskeh nochteh n tlakah non nemi itech nin tlaltíkpaktli. Xiijsatokah, iwa nochipa ximotiotsajtsilijtokah para weletis nonmakisaskeh de nochi tlan panos, iwa ijkó nonweletiskeh nonmoketoskeh [namechseliskej] nonawak Ne Non onimochi ni tlakatl” (Lucas 21:34-36). Moneki ma tiktlakamatikan tlen okijto Jesús. ¿Tleka? Pampa tlaltikpaktlakamej akinmej Jehová uan ikone kinseliskej uelis momakixtiskej ijkuak nochi tlen iaxka Satanás kixpoloskej. Noijki uelis kipiaskej yolilistli tlen amo keman tlamis itech se kuajkualtsin xochitlali (Juan 3:16; 2 Pedro 3:13).