1, 2. (a) Ko e ha kua hagahaga kelea e fakapotopotoaga i Kolose? (e) Ko e heigoa e fakatonuaga ne lagomatai e tau matakainaga i Kolose ke tumau e kapitiga mo e Atua?

 KUA hagahaga kelea e fakalatahaaga he fakapotopotoaga Kerisiano he senetenari fakamua i Kolose! Falu matakainaga ne talahau kua lata he tau tagata oti ke omaoma ke he Fakatufono faka-Mose. Falu ne pehē kua hepe ke fiafia e tau puhala he moui. Ne hataki e Paulo a lautolu hagaao ke he hagahaga kelea he tau manatu kehekehe nei: “A mutolu, neke lautaki e taha a mutolu ke he pulotu nakai aoga ke fakahehe ai, ke lata mo e kupu toka tuai he tau tagata, ke lata foki mo e tau kupu fakamua he lalolagi, ka e nakai lata mo Keriso.”​—Kolo. 2:8.

² Ka muitua e tau Kerisiano fakauku ia ke he tau manatu he tau tagata, to tiaki e lautolu e lilifu he eke mo tau tama he Atua. (Kolo. 2:20-23) Ke lagomatai a lautolu ke tumau e kapitiga uho ha lautolu mo e Atua, ne tala age a Paulo ki a lautolu: “Kua loto a mutolu ke he tau mena ha i luga, ka e nakai ko e tau mena ha he lalolagi.” (Kolo. 3:2) Lata he tau Kerisiano ia ke manatu e amaamanakiaga pauaki ha lautolu he momoui tukulagi ke he lagi.​—Kolo. 1:4, 5.

3. (a) Ko e heigoa e amaamanakiaga ne moua he tau Kerisiano fakauku? (e) Ko e heigoa e tau hūhū ka fakatutala a tautolu ki ai he vala tala nei?

 ³ Ko e tau Kerisiano fakauku he vahā nei kua tumau foki ha lautolu a tau loto ke he Kautu he Atua mo e amaamanakiaga ha lautolu he eke mo “tau hakeaga fakalataha mo Keriso” he lagi. (Roma 8:14-17) Ka e kua a lautolu ne amaamanaki ke momoui ke he lalolagi? Hagaao fēfē e tau kupu ha Paulo ki a lautolu? Maeke fēfē a lautolu ke loto ke he “tau mena ha i luga”? (Ioane 10:16) Ne tumau a Aperahamo mo Mose ke loto ke he tau mena ha i luga pete foki ke he tau magaaho uka. Maeke fēfē a tautolu ke fifitaki a laua?

4. Maeke fēfē he tau Kerisiano ne amanaki ke momoui he lalolagi ke tumau e loto ke he tau mena ha i luga?

⁴ Ko lautolu ne amaamanaki ke nonofo he lalolagi kua lata ke tumau ke loto ke he tau mena ha i luga. Taute e lautolu e mena nei he tuku fakamua a Iehova mo e Kautu haana he tau momoui ha lautolu. (Luka 10:25-27) Ko e mena anei ne taute e Keriso, ti kua lata foki a tautolu ke taute pihia. (1 Pete. 2:21) Ne takatakai e tau Kerisiano he senetenari fakamua ke he tau fakakakanoaga fakavai, tau fakaakoaga he lalolagi, mo e velevelekoloa. Kitia foki e tautolu e tau mena nei he fakatokatokaaga ha Satani he vahā nei. (Totou 2 Korinito 10:5.) Kua lata ia tautolu ke fifitaki ki a Iesu mo e kalo mai he ha mena ka moumou e fakafetuiaga ha tautolu mo Iehova.

5. Ko e heigoa ka hūhū hifo a tautolu hagaao ke he onoonoaga ha tautolu ke he tupe mo e tau koloa?

⁵ Kua fakaatā kia e tautolu e onoonoaga he lalolagi ke he tupe mo e tau koloa ke lauia a tautolu? Fakakite e tautolu e tau mena ne fiafia lahi a tautolu ki ai ke he tau mena ne manamanatu mo e tau mena ne taute e tautolu. Fakamaama e Iesu e mena nei he talahau e ia: “Ha ko e mena ha i ai ha mutolu a tau koloa, ha ha i ai foki mo e tau loto ha mutolu.” (Mata. 6:21) Lata ia tautolu ke hūhū ki a tautolu ni e mena kua mua e aoga ki a tautolu. Lahi kia e magaaho ne tupetupe a tautolu hagaao ke he tupe, manamanatu ke moua e gahua mitaki, po ke lali ke moua e puhala moui hagahaga mitaki lahi? Po ke lali kia a tautolu ke momoui mukamuka mo e hagaaki ke he fakafetuiaga ha tautolu mo Iehova? (Mata. 6:22) Pehē a Iesu ka hagaaki a tautolu ke tatanaki e ‘tau koloa ke he lalolagi,’ liga to galo e fakafetuiaga ha tautolu mo Iehova.​—Mata. 6:19, 20, 24.

6. Maeke fēfē a tautolu ke kautū he tau ke he tau hihiga nakai mitaki katoatoa ni ha tautolu?

⁶ Kua nakai mitaki katoatoa a tautolu, ti mukamuka ma tautolu ke taute e tau mena hepe. (Totou Roma 7:21-25.) Ka nakai falanaki a tautolu ke he agaaga tapu he Atua, to liga putoia a tautolu ke he “tafeauhi mo e konahia,” mahani feuaki, po ke matahavala fakalialia foki, he nakai fai fakalilifuaga ma e tau fakatufono he Atua. (Roma 13:12, 13) Kua tau tumau a tautolu ke he tau hihiga nakai mitaki katoatoa ha tautolu. Maeke ia tautolu ke kautū ke he tau nei kaeke ke tumau e tau loto ha tautolu ke he tau mena ha i luga. Kua lata e mena nei mo e laliaga, ko e mena haia ne ui a Paulo: “Kua tatuki e au hoku tino mo e fakatupa a ia.” (1 Kori. 9:27) Lata foki ia tautolu ke mauokafua ki a tautolu ni. Kia fakatutala a tautolu ke he tokoua e fakafifitakiaga he tau tagata taane mahani fakamooli ne eketaha ke fakafiafia e Atua.​—Hepe. 11:6.

7, 8. (a) Ko e heigoa e tau lekua ne moua e Aperahamo mo Sara? (e) Ko e heigoa ne manamanatu tumau a Aperahamo ki ai?

⁷ He magaaho ne tala age a Iehova  ki a Aperahamo ke hiki mo e magafaoa haana ke he motu ko Kanana, ne omaoma fakamakai a Aperahamo. Ne taui e Iehova a Aperahamo ha ko e tua mo e omaoma haana he taute e maveheaga mo ia. Tala age a Iehova ki a ia: “To eke foki e au a koe mo motu lahi, to fakamonuina e au a koe.” (Kene. 12:2) Loga e tau he mole ka e nakaila fai tama a Aperahamo mo Sara. Manamanatu nakai a Aperahamo kua nimo e Iehova e maveheaga haana? He magaaho nei, nakai mukamuka e moui ma Aperahamo. Kua toka e ia e moui hagahaga mitaki haana he maaga monuina ha Uro ti fenoga ke molea e 1,600 kilomita ke he motu ha Kanana. Ko ia mo e magafaoa haana ne nonofo he tau fale ie, ti nakai lahi tumau e mena kai, mo e hagahaga kelea he falu magaaho mai he tau tagata kaihā. (Kene. 12:5, 10; 13:18; 14:10-16) Ka e nakai manako a Aperahamo mo e magafaoa haana ke liliu ke he moui hagahaga mitaki ha Uro.​—Totou Heperu 11:8-12, 15.

⁸ Ko Aperahamo ne ‘tua kia Iehova’ ti nakai hagaaki ke he “tau mena ha he lalolagi.” (Kene. 15:6) Ne manamanatu tumau a ia ke he tau maveheaga he Atua ki a ia. Kitia e Iehova e tua ha Aperahamo ti tala age ki a ia: “Kitekite hake a koe ke he lagi, mo e totou e koe e tau fetu, po ke ne maeke ia koe ke totou ai; ti pehe mai kia ia, To pihia ni hau a fanau.” (Kene. 15:5) Magaaho ne logona e Aperahamo e mena nei, iloa e ia kua nakai nimo e Iehova a ia. Ko e tau magaaho oti ne onoono hake a ia ke he tau fetū, ne manatu e ia e maveheaga ha Iehova ke foaki ki a ia e tau hologa. He hoko mai e magaaho ha Iehova, ne fai tama a Aperahamo tuga ni he mavehe e Iehova.​—Kene. 21:1, 2.

9. Fifitaki fēfē e tautolu a Aperahamo?

⁹ Tuga a Aperahamo, fakatali foki a tautolu ke fakamooli e tau maveheaga ha Iehova. (2 Pete. 3:13) Ka nakai tumau e tau loto ha tautolu ke he tau mena ha i luga, liga logona hifo a tautolu kua mule e tau maveheaga nei ti nakai fakamakutu a tautolu ma Iehova tuga fa mahani ki ai. Liga he tau mogo kua mole ne taute e koe e tau foakiaga ma Iehova ke maeke a koe ke paionia po ke fekafekau ke he falu puhala pauaki foki. Ka ko e heigoa haau ne taute mogonei? Tuga kia a Aperahamo a koe, ne lahi e mena ne taute ma Iehova mo e ono fakalahi atu ke he tau monuina anoiha? (Hepe. 11:10) “Ne tua a Aperahamo ke he Atua” ti eke mo kapitiga Haana.​—Roma 4:3.

10. Feaki fēfē a Mose?

¹⁰ Ko Mose foki taha tagata ne tumau ke loto ke he tau mena ha i luga. Ne feaki a ia he magafaoa patuiki ha Aikupito he magaaho ko Aikupito e motu malolō lahi he lalolagi. Pehē e Tohi Tapu ko ia “ne fakaako . . . ke he iloilo oti ni he tau tagata Aikupito.” Ko e fakaakoaga tokoluga lahi nei ne taute a Mose ke “fakamalolo hana tau kupu mo e tau mena ne eke e ia.” (Gahua 7:22) Ha ko e feakiaga ha Mose, ne loga e magaaho haana ke eke mo tagata tokoluga i Aikupito. Ka e fai vahega fakaakoaga foki ne mua atu e aoga ki a Mose.

11, 12. Ko e heigoa e fakaakoaga ne mua atu e aoga ki a Mose? Iloa fēfē e tautolu e mena nei?

¹¹ He tama tote a Mose, ne fakaako he haana matua fifine ko Iokapeta a ia hagaao ke he Atua he tau Heperu. Ko e iloilo nei ha Iehova kua mua atu e aoga ki a Mose ke he ha mena foki. Ne makai a ia ke toka kehe e tau monuina mo e pule ke maeke ai ke taute e finagalo he Atua. (Totou Heperu 11:24-27.) Ko e fakaako he vahā tama mo e tua ha Mose ki a Iehova kua lagomatai a ia ke loto ke he tau mena ha i luga.

 ¹² Pete he moua e Mose e fakaakoaga mua ue atu i Aikupito, ne nakai fakaaoga e ia ke eke mo tagata pule malolō, talahaua, po ke monuina. Ka e pehē e Tohi Tapu ne “nakai maeke ai e ia ke talahau a ia ko e tama he tama fifine a Farao, Ne fifili e ia e matematekelea fakalataha mo e tau tagata he Atua, ka e nakai ko e fiafia ke he hala kua mole vave.” He mogo fakamui, ne fakaaoga e Mose e iloilo haana ki a Iehova ke takitaki e tau tagata Haana.

13, 14. (a) Ato maeke a Mose ke fakahao e tau tagata ha Iehova, ko e heigoa haana kua lata ke fakaako? (e) Ko e heigoa foki ha tautolu kua lata ke fakaako?

¹³ Fakaalofa a Mose ki a Iehova mo e Haana tau tagata ne fakatupa i Aikupito he magahala ia. He 40 e tau ha Mose, ne logona e ia kua mautali a ia ke fakahao a lautolu. (Gahua 7:23-25) Ka e iloa e Iehova kua nakaila mautali a Mose ke taute e mena nei. Lata agaia a ia ke fakaako e mahani fakatokolalo, mahani fakauka, mahani molū, mo e mahani fakalatalata. (Fakatai 15:33) Ne lata a Mose ke fakaako ke tauteute a ia ma e tau lekua uka lahi i mua. Ko e 40 e tau ne eke a Mose mo leveki mamoe kua lagomatai a ia ke feaki e tau mahani nei.

¹⁴ Lagomatai kia he fakaakoaga aoga nei a Mose? Ē, talahau he Tohi Tapu “kua totonu ue atu a ia he tau tagata oti ha he fuga kelekele.” (Nume. 12:3) Ha kua fakaako a ia ke mahani fakatokolalo, ne maeke a ia ke fakauka ke he tau tagata kehekehe mo e ha lautolu a tau lekua. (Esoto 18:26) Kua lata foki a tautolu mo e tau mahani ka lagomatai a tautolu ke hao “he matematekelea lahi” mo e huhū atu ke he lalolagi foou he Atua. (Fakakite. 7:14) Fehagai mitaki nakai a tautolu mo e tau tagata, putoia a lautolu ne fa manatu a tautolu kua mukamuka ke ita po ke hukia? Lagomatai he tau kupu he aposetolo ko Peteru a tautolu: “Kia fakalilifu a [ta]utolu ke he tau tagata oti kana; kia fakaalofa ke he tau matakainaga.”​—1 Pete. 2:17.

15, 16. (a) Ko e ha kua lata ia tautolu ke tumau e tau loto ke he tau mena kua hako? (e) Ko e ha e tau Kerisiano kua lata ke fakatumau e mahani mitaki?

¹⁵ Kua nonofo a tautolu he “tau aho uka.” (2 Timo. 3:1) Ko e kakano haia ne lata ia tautolu ke tumau e tau loto ke he tau mena kua hako ke maeke ke nonofo fakatata ke he Atua. (1 Tesa. 5:6-9) O mai la ke kitia tolu e puhala ka taute e tautolu e mena nei.

¹⁶ Ha tautolu a mahani: Fakamaama e Peteru kua aoga lahi e mahani mitaki he pehē a ia: “Kia mitaki ha mutolu a mahani ki mua he tau motu kehe.” Ne lafi e ia ko lautolu ne nakai iloa a Iehova kua maeke ke mailoga e puhala he tau mahani ha tautolu ti liga “fakaheke atu ai a lautolu ke he Atua.” (1 Pete. 2:12) Kua lata ia tautolu ke taute e tau mena oti kua maeke ke fakaheke a Iehova puhala he tau mahani ha tautolu, he haia a tautolu i kaina, he gahua, he aoga, he pelē, po ke gahua fakamatala. Mooli, kua nakai mitaki katoatoa a tautolu ti taute e tautolu oti e tau hepehepe. (Roma 3:23) Ka e nakai lata a tautolu ke loto lolelole. Mo e lagomatai ha Iehova, kua maeke ia tautolu ke “tau ke he tau mitaki kua lata mo e tua.”​—1 Timo. 6:12.

17. Maeke fēfē a tautolu ke fifitaki e aga manamanatu ha Iesu? (Kikite fakatino he kamataaga.)

¹⁷ Ha tautolu a aga: Ke fakatumau e mahani mitaki, kua lata ia tautolu ke moua e aga hako. Pehē e aposetolo ko Paulo: “Kia toka foki ia mutolu e manatu ia ne toka ai ia Keriso Iesu.” (Filipi 2:5) Ko e heigoa e aga ne moua e Iesu? Ne mahani fakatokolalo a ia, ti taute he mena nei a ia ke manako ke foaki katoatoa ki a Iehova.  Ko e fakamatala e tala mitaki he Kautu he Atua ne tumau he loto haana. (Mare. 1:38; 13:10) Ki a Iesu, ko e Kupu he Atua ko e takitakiaga ne mua atu e aoga. (Ioane 7:16; 8:28) Ne fakaako fakamakutu e ia e tau Tohiaga Tapu ke maeke a ia ke fatiaki, lalago, mo e fakamaama ai. Ka manamanatu a tautolu tuga e Keriso, to fakatokolalo ti fakamakai foki a tautolu ke he gahua he fonua, mo e fakamakamaka he fakaako Tohi Tapu ha tautolu.

18. He tau puhala aoga fe ka lalago e tautolu e gahua ha Iehova?

¹⁸ Ha tautolu a lalago: Ko e finagalo he Atua “ko lautolu ha ha he lagi, mo lautolu ha ha he lalolagi” kua muitua ki a Iesu. (Filipi 2:9-11) Pete ni ko Iesu he tuaga tokoluga lahi, ne muitua fakatokolalo a ia ke he haana Matua. Lata ke taute pihia foki e tautolu. (1 Kori. 15:28) Fakalataha a tautolu ke he gahua ha Iehova he “eke e tau motu oti kana mo tutaki.” (Mata. 28:19) Taute foki e tautolu e ‘mahani mitaki ke he tau tagata oti kana’ ka taute e tautolu e tau mena mitaki ma e tau katofia mo e tau matakainaga ha tautolu.​—Kala. 6:10.

19. Ko e heigoa ha tautolu kua eketaha ke taute?

¹⁹ Kua fakaaue lahi a tautolu ha kua tala mai a Iehova ke tumau e tau loto ha tautolu ke he tau mena ha i luga! Lata a tautolu ke “tafepoi fakauka” mo e hagaaki tumau ke he tau mena kua hako. (Hepe. 12:1) Kia eketaha a tautolu ke gahua he eke mo e loto ki a Iehova he iloa to fakamonuina lahi he ha tautolu a Matua he lagi a tautolu.​—Kolo. 3:23, 24.