‘Tolerantie is de deugd die vrede mogelijk maakt.’ — Verklaring van principes van tolerantie, aangenomen door Unesco in 1995.

 In tegenstelling daarmee kan intolerantie leiden tot gebrek aan respect en zelfs haat. Zulke gevoelens lopen vaak uit op haatzaaien, discriminatie en geweld.

 Maar mensen hebben verschillende ideeën over wat tolerantie of verdraagzaamheid inhoudt. Sommigen vinden dat tolerant zijn betekent dat je alles wat een ander doet moet goedkeuren. Anderen hebben dezelfde kijk als de Bijbel, namelijk dat tolerant zijn betekent dat je erkent dat iedereen het recht heeft om zijn eigen normen en waarden te kiezen, ook als je zelf niet achter die normen en waarden staat.

 Kan de Bijbel mensen in deze moderne wereld helpen om echt tolerant te zijn?

De basis voor tolerantie

 De Bijbel moedigt aan tot tolerant zijn. Filippenzen 4:5 zegt: ‘Laat je redelijkheid bij alle mensen bekend worden.’ De Bijbel spoort ons aan om anderen op een attente, beleefde en eerlijke manier te behandelen. Personen die dat advies opvolgen, zullen de normen en waarden van een ander niet altijd goedkeuren of overnemen, maar ze geven die persoon wel de ruimte om naar zijn eigen keuzes te leven.

 Toch maakt de Bijbel duidelijk dat God gedragsnormen voor mensen heeft ingesteld. Er staat: ‘[God] heeft jou, mens, verteld wat goed is’ (Micha 6:8). De Bijbel bevat Gods leiding, die bedoeld is om mensen te helpen een zo gelukkig mogelijk leven te leiden (Jesaja 48:17, 18).

 God heeft ons niet het recht gegeven om anderen te oordelen. De Bijbel zegt: ‘Er is er maar één die Wetgever en Rechter is (...). Wie ben jij dat je je naaste oordeelt?’ (Jakobus 4:12) God geeft elk van ons de vrijheid keuzes te maken, waarvoor we zelf verantwoordelijk zijn (Deuteronomium 30:19).

Wat de Bijbel zegt over respect

 De Bijbel zegt: ‘Toon respect voor alle soorten mensen’ (1 Petrus 2:17, voetnoot). Personen die ervoor kiezen zich aan de normen van de Bijbel te houden, behandelen alle mensen dus met respect, ongeacht hun geloof of leefstijl (Lukas 6:31). Dat betekent niet dat ze het eens zijn met elke geloofsovertuiging of mening van anderen of dat ze achter elke beslissing van anderen staan. Maar in plaats van onbeleefd of respectloos te zijn, zullen ze hun best doen om anderen net zo te behandelen als Jezus deed.

 Op een keer ontmoette Jezus bijvoorbeeld een vrouw die een ander geloof had dan hij. Ook leefde de vrouw samen met een man met wie ze niet getrouwd was — een leefstijl die Jezus niet goedkeurde. Toch toonde hij respect voor de vrouw (Johannes 4:9, 17-24).

 Net als Jezus zijn christenen bereid hun geloofsovertuiging aan anderen uit te leggen, maar dat doen ze met ‘diep respect’ (1 Petrus 3:15). De Bijbel zegt dat christenen hun mening niet aan anderen mogen opleggen. Er staat dat een volgeling van Christus ‘niet hoort te ruziën. Hij moet juist vriendelijk zijn tegen iedereen’, ook tegen personen met een ander geloof (2 Timotheüs 2:24).

Wat de Bijbel zegt over haat

 De Bijbel zegt: ‘Streef naar vrede met alle mensen’ (Hebreeën 12:14). Iemand die naar vrede streeft, wil niet haten. Hij doet moeite om in vrede met anderen te leven, zonder tegen zijn eigen normen in te gaan (Mattheüs 5:9). De Bijbel zegt zelfs dat christenen hun vijanden moeten liefhebben en vriendelijk moeten zijn voor personen die hen slecht behandelen (Mattheüs 5:44).

 Het is waar dat de Bijbel zegt dat God daden ‘haat’ waardoor mensen omlaag worden gehaald of waardoor ze onrecht wordt gedaan (Spreuken 6:16-19). De Bijbel gebruikt het woord haten hier dus om een intense afkeer van slechte daden te beschrijven. De Bijbel laat zien dat God bereid is mensen te vergeven die hun gedrag willen veranderen en naar zijn normen willen leven (Jesaja 55:7).

Bijbelteksten over tolerantie en respect

 Titus 3:2: ‘Wees redelijk en gedraag je altijd tegenover iedereen zachtaardig.’

 Mattheüs 7:12: ‘Behandel andere mensen zoals je zelf graag behandeld wilt worden.’

 Jozua 24:15: ‘Kies zelf wie jullie gaan dienen.’

 Handelingen 10:34: ‘God is niet partijdig.’

 Habakuk 1:12, 13: ‘[God] kan slechtheid niet verdragen.’

 Romeinen 12:19: ‘Laat ruimte voor [Gods] woede. Want er staat geschreven: “Het is aan mij om wraak te nemen. Ik zal vergelden”, zegt Jehovah.’ a

 Jehovah God heeft niemand het recht gegeven om wraak te nemen. Op zijn vastgestelde tijd zal hij ervoor zorgen dat er recht wordt gedaan. Zie voor meer informatie het artikel ‘Zal de roep om gerechtigheid worden gehoord?’