Jonge mensen vragen . . .

Wat kan ik tegen roddelen doen?

„Ik was naar een feestje geweest, en de volgende dag werd over me verteld dat ik seks had gehad met een van de jongens daar. Dat was helemaal niet waar!” — Linda. *

„Soms hoor ik dat er rondverteld wordt dat ik verkering heb — met iemand die ik niet eens ken! Veel mensen die roddelen doen geen moeite om na te gaan of iets waar is.” — Mike.

RODDELS kunnen meer intriges in je leven brengen dan je in films ziet. Vraag maar aan Amber (19). „Er wordt constant over me geroddeld. Er is over me verteld dat ik zwanger was, dat ik een abortus had laten doen, en dat ik drugs verkocht, drugs kocht en drugs gebruikte. Waarom dat over me verteld werd? Ik heb geen flauw idee!”

De techniek helpt een handje

Toen je ouders in de tienerleeftijd waren, werden de laatste nieuwtjes meestal mondeling doorverteld. Maar nu gaat roddelen heel anders. Door middel van e-mailtjes en msn’en kan iemand die verkeerde bedoelingen heeft je reputatie kapotmaken zonder een woord te zeggen. Er hoeft alleen maar een kort berichtje ingetikt te worden om een roddel naar tientallen geïnteresseerde ontvangers te sturen.

Volgens sommigen worden roddels tegenwoordig vaker via internet dan via de telefoon uitgewisseld. Er zijn hele websites opgezet met als enige doel om iemand te vernederen. Wat nog vaker gebeurt is dat blogs (websites met persoonlijke dagboeken) vol staan met roddels die iemand nooit persoonlijk zou vertellen. Bij een enquête zei 58 procent van de ondervraagde jongeren dat er online gemene dingen over hen geschreven waren.

Maar hoe zit het eigenlijk met gewoon praten over anderen?

Altijd verkeerd?

Wat denk jij?

Het is altijd verkeerd om over anderen te praten. □ Goed □ Fout

 Wat is het goede antwoord? De Bijbel zegt ons „belangstelling te hebben voor het leven van anderen” (Filippenzen 2:4, New Century Version). Niet dat we ons moeten bemoeien met dingen die ons niet aangaan (1 Petrus 4:15). Maar via informele gesprekken komen we vaak nuttige dingen te weten, bijvoorbeeld wie er gaat trouwen, wie er een baby heeft gekregen en wie op de een of andere manier hulp nodig heeft. We kunnen nu eenmaal niet zeggen dat we om anderen geven als we nooit over ze praten.

Toch kunnen zulke gesprekken al snel overgaan in roddelen. De onschuldige opmerking „Bob en Sue zouden een leuk stel zijn” zou bijvoorbeeld doorverteld kunnen worden als „Bob en Sue zijn een stel”, terwijl Bob en Sue daar niks vanaf weten. Dat is toch niet zo erg, denk je misschien — tenzij je natuurlijk Bob of Sue bent!

Over Julie (18) werd op die manier geroddeld, en dat vond ze heel erg. „Ik was heel kwaad en ik ging eraan twijfelen of ik anderen wel kon vertrouwen.” Jane (19) maakte net zoiets mee. „Ik ging uiteindelijk een bepaalde jongen met wie ik zogenaamd verkering had zo veel mogelijk ontlopen. Ik vond het heel vervelend, want we waren bevriend en ik vond dat het mogelijk moest zijn met elkaar te praten zonder dat er over ons geroddeld werd.”

Het is duidelijk dat roddelen verregaande negatieve gevolgen heeft. Maar velen die dat ondervonden hebben, zullen toegeven dat zij er zelf ook weleens aan hebben meegedaan. Als er iets onaardigs over iemand gezegd wordt, kan het heel verleidelijk zijn daarin mee te gaan. Waarom? Phillip (18) denkt: „Het is een soort afleiding. Mensen zijn liever bezig met de problemen van anderen dan met die van zichzelf.” Wat kun je daarom doen als een onschuldig gesprek in de richting van roddelen gaat?

Let op waar je over praat!

Het is te vergelijken met rijden op een drukke snelweg. Er kan onverwachts een situatie ontstaan waardoor je van rijstrook moet veranderen, af moet remmen of zelfs volledig moet stoppen. Als je goed oplet en veiligheidsbewust bent, dan anticipeer je en reageer je op tijd.

Dat gaat ook op voor gesprekken. Meestal merk je wel wanneer het gesprek richting roddelen gaat. Als dat gebeurt, kun je dan als het ware van rijstrook veranderen? Als je dat niet doet, wees er dan op bedacht dat roddelen vervelende gevolgen kan hebben. „Ik zei iets onaardigs over een meisje, namelijk dat ze jongensgek was, en daar kwam ze achter”, vertelt Mike. „Ik zal nooit vergeten hoe ze mij ermee confronteerde. Ze was heel erg gekwetst door mijn onnadenkende opmerking. We hebben het wel bijgelegd, maar het zat me helemaal niet lekker dat ik iemand op zo’n manier had gekwetst!”

Het is waar dat er moed nodig kan zijn om in te grijpen als een gesprek de kant van roddelen opgaat. En zoals Carolyn (17) zegt: „Je moet oppassen wat je zegt. Als je iets niet uit een betrouwbare bron hebt, ben je misschien leugens aan het verspreiden.”

Om te voorkomen dat je gaat roddelen, kun je het advies uit deze Bijbelteksten opvolgen:

„In de overvloed van woorden ontbreekt overtreding niet, maar wie zijn lippen in bedwang houdt, handelt beleidvol” (Spreuken 10:19). Hoe meer je praat, hoe waarschijnlijker het is dat je iets zegt waar je later spijt van krijgt. Uiteindelijk kun je beter bekendstaan als een goede luisteraar dan als een kletskous!

„Het hart van de rechtvaardige mediteert om te antwoorden, maar de mond van de goddelozen doet slechte dingen opborrelen” (Spreuken 15:28). Denk na voordat je iets zegt!

„Spreekt waarheid, een ieder van u met zijn naaste” (Efeziërs 4:25). Vraag voordat je iets verder vertelt na of het wel waar is.

„Zoals gij wilt dat de mensen u doen, doet hun evenzo” (Lukas 6:31). Voordat je iets over iemand vertelt, ook al is het waar, is het goed over het volgende na te denken: hoe zou ik me voelen als iemand dit over mij zou vertellen?

 „Laten wij dus de dingen nastreven die de vrede bevorderen en de dingen die tot opbouw van elkaar dienen” (Romeinen 14:19). Zelfs iets wat waar is kan schade aanrichten als het niet opbouwend is.

„Het u ten doel te stellen rustig te leven en u met uw eigen zaken te bemoeien en met uw handen te werken” (1 Thessalonicenzen 4:11). Wees niet alleen maar bezig met andermans zaken. Er zijn betere manieren om je tijd te besteden.

Als er over jou geroddeld wordt

Je tong beheersen en niet over anderen roddelen is één ding. Maar als er over jou geroddeld wordt, vat je het waarschijnlijk veel ernstiger op. „Ik dacht dat ik nooit weer vrienden zou hebben”, vertelt Joanne (16), over wie gemeen geroddeld werd. „Soms huilde ik mezelf ’s avonds in slaap. Ik had het gevoel dat mijn hele reputatie naar de maan was!”

Wat kun je doen als er onware roddels over jou de ronde doen?

▪ Kijk verder dan wat er gezegd wordt. Probeer te begrijpen waarom mensen roddelen. Sommigen doen het om populairder te worden, om anderen het idee te geven dat ze goed op de hoogte zijn. Karen (14): „Ze willen dat mensen ze cool vinden gewoon omdat ze over anderen praten.” Sommige jongeren kleineren anderen omdat ze onzeker zijn en ze zich daardoor beter voelen. Renee (17) gaat nog een stapje verder: „Mensen vervelen zich. Ze willen een beetje drama creëren en het leven wat interessanter maken door een roddel de wereld in te brengen.”

▪ Houd je emoties in bedwang. Iemand die zich gekwetst voelt door geroddel en zijn gevoelens van schaamte en boosheid niet in bedwang houdt, kan verkeerd reageren en daar later spijt van krijgen. „Hij die haastig tot toorn is, zal dwaasheid begaan”, zegt Spreuken 14:17. Hoewel het makkelijker gezegd dan gedaan is, is dit een moment om nog meer zelfbeheersing te tonen dan normaal. Als je dat doet, zul je niet in dezelfde val trappen als degene die over jou geroddeld heeft.

▪ Ga na wat er eigenlijk achter zit. Vraag je het volgende af: Weet ik zeker dat het over mij ging? Wordt er over me geroddeld of is het een ernstig misverstand? Ben ik te snel op mijn teentjes getrapt? Er is natuurlijk geen excuus voor roddelen. Maar een te sterke reactie kan je meer kwaad doen dan de roddel op zich. Daarom zou het verstandig zijn hetzelfde te doen als Renee: „Meestal voel ik me gekwetst als er iets vervelends over me gezegd wordt, maar ik probeer het in het goede perspectief te zien. Volgende week kletsen ze waarschijnlijk weer over iemand of iets anders.” *

De beste verdediging

De Bijbel zegt dat ’wij allen vele malen struikelen’ en voegt daaraan toe: „Indien iemand in woorden niet struikelt, die is een volmaakt man, in staat om ook zijn gehele lichaam in toom te houden” (Jakobus 3:2). Het zou dus niet verstandig zijn om alles wat over ons gezegd wordt serieus te nemen. Prediker 7:22 zegt: „Uw eigen hart weet maar al te goed de vele malen zelfs dat gij, ja gij, kwaad over anderen hebt afgesmeekt.”

Als er over je geroddeld wordt, is je goede gedrag de beste verdediging. Jezus zei: ’De wijsheid wordt gerechtvaardigd door haar werken’ (Mattheüs 11:19). Probeer dus echt vriendelijk te blijven en liefde te tonen. Je zult verrast zijn hoe snel dat een roddel de kop in kan drukken, of je in ieder geval zal helpen over de gevolgen ervan heen te komen.

[Voetnoten]

OM OVER NA TE DENKEN

▪ Hoe kun je voorkomen dat je zelf over anderen gaat roddelen?

▪ Hoe ga je reageren als iemand over jou roddelt?