Ngeenkhathi zakade iintjhaba ezinengi bezibulala iinlelesi ngokuziphanyeka esigodweni namtjhana epalini. AmaRoma bekabophela umuntu loyo esigodweni, lapho ebekaragela phambili khona aphila amalanga ambalwa ngaphambi kokuphelelwa mamandla ngebanga leenhlungu, ukoma, ukulamba ukutjhiswa lilanga nokunethwa lizulu. AmaRoma bewaqala ukubethelwa esigodweni njengesijeziso esilihlazo esibekelwe iinlelesi zezinga eliphasi.

Kuthiwani ngesitjhaba sakwa-Israyeli wekadeni? Inga-kghani ama-Israyeli bewabulala iinlelesi ngokuziphanyeka eengodweni? UmThetho kaMosi bewuthi: “Nakube umuntu wenze ubulelesi besibetho sokufa bese ngambala uyabulawa, nimhlomele esigodweni, isidumbu sakhe singahlali ubusuku boke sisesigodwenapho. Kodwana mbulungeni khona mhlokho.” (Dut. 21:22, 23) Kuyakhanya-ke ngesikhathi semiTlolo yesiHebheru, bona umuntu obekafanelwe kukufa bekuthoma ngokobana abulawe bese uphanyekwa esigodweni namtjhana emthini.

Malungana nalokhu, uLevitikusi 20:2 uthi: “Nanyana ngubani wama-Israyeli namkha isikhonzi esikhonze kwa-Israyeli onikela ngomntwanakhe kuMoleki, akabulawe. Izakhamuzi zimkhande ngamatje.” Labo egade ‘banabezimu nanyana abanemmoya’ bekufuze babulawe. Njani? “Bakhandwe ngamatje.”—Lev. 20:27.

KuDuteronomi 22:23, 24 siyafunda: “Nekube kunetlawu eliboniweko bese lihlangane nendoda ngedorobheni, indoda leyo ilale nalo, baletheni bobabili njalo esangweni ledorobho, nibakhande ngamatje bebafe ngombana itlawelo azange lirhuwelele libawe isizo phezu kobana belingedorobheni. Indoda leyo yona irhubutjhe umfazi womunye umuntu. Ngalokho nizakuthanyela ubumbi phakathi kwenu.” Ngalokho kuma-Israyeli wokuthoma ukukghadlhwa ngamatje bekuyindlela eyihloko yokubulala labo abamlandu ngobulelesi obumbi khulu. *

UDuteronomi 21:23 uthi “umuntu ohlonywe esigodweni uthuwelelisiwe nguZimu.” Ukuphanyekwa tjhatjhalazi kwesidumbu somuntu ongakalungi ‘othuweleliswe nguZimu’ ngokuqinisekileko bekuzokuba nomthelela kuma-Israyeli. Kwamambala, ukuphanyeka isidumbu somuntu obuleweko loyo esigodweni namtjhana emthini kwaba siyeleliso kwabanye.