Phihlelo

Go Gopola Mmopi wa Rena go Tloga Bofseng

KA GE GO ANEGA DAVID Z. HIBSHMAN

“Ge e ba ke fihlile mafelelong a bophelo bja-ka, ke holofela e le ka kgonthe gore ke bile yo a botegago go Jehofa. Ke mo kgopela gore a ntlhokomelele David wa-ka. Jehofa, ke go leboga ka baka la gagwe, le ka baka la lenyalo la rena. Le le kgahlišago kudu, le le thabilego kudu!”

NAGANA maikwelo a-ka ge ka morago ga go boloka mosadi wa-ka ka March 1992, ke hwetša mantšu a a mafelelo ka pukutšatšing ya gagwe. Mo e ka bago dikgwedi tše hlano pejana, re ile ra keteka segopotšo sa ngwaga wa bo-60 wa Helen a le bodireding bja nako e tletšego.

Ke gopola gabotse letšatši leo nna le Helen re bego re dutše ka go bapelana kopanong ya Columbus, Ohio, U.S.A. ka 1931. Helen o be a se a tšwa a e ba le nywaga e 14, eupša o ile a thabela bohlokwa bja tiragalo yeo go feta kamoo ke ilego ka dira. Mafolofolo a Helen bakeng sa bodiredi a ile a bontšhwa kapejana ka morago ge yena le mmagwe yo e lego mohlologadi ba e-ba babulamadibogo, bjalo ka ge baebangedi ba nako e tletšego gare ga Dihlatse tša Jehofa ba bitšwa bjalo. Ba ile ba tlogela legae la bona la manobonobo bakeng sa go bolela mafelong a magaeng a ka borwa bja United States.

Bohwa Bja-ka bja Bokriste

Ka 1910 batswadi ba-ka ba ile ba huduga le bana ba bona ba babedi ba banyenyane go tloga Pennsylvania go ya Motseng wa Grove, ka karolong ya ka bodikela ya motse. Moo ba ile ba lefa tefo e nyenyane ntlong ya bobotlana gomme ya ba ditho tše mafolofolo tša Kereke ya Reformed. Kapejana ka morago ga moo ba ile ba etelwa ke William Evans, Morutwana wa Beibele bjalo ka ge Dihlatse tša Jehofa di be di bitšwa bjalo ka nako yeo. Tate, yoo ka nako yeo a bego a le nywageng ya gagwe ya magareng ya bo-20 le mma yo e bego e le yo monyenyane go tate ka nywaga e mehlano, ba ile ba theetša monna yo wa mo-Welsh yo a nago le bogwera gomme ba mo laletša dijong. Kapejana ba ile ba amogela ditherešo tša Beibele tšeo ba bego ba ithuta tšona.

E le gore ba be kgaufsi le phuthego, tate o ile  a hudušetša lapa mo e ka bago dikhilomithara tše 40 go ya toropong ya Sharon. Dikgwedi ka morago, ka 1911 goba ka 1912, tate le mma ba ile ba kolobetšwa. Charles Taze Russell, mopresidente wa pele wa Mokgatlo wa Watch Tower o ile a nea polelo ya kolobetšo. Ke belegwe ka December 4, 1916, ge batswadi ba-ka ba be ba šetše ba na le bana ba bane. Ka nako ya go belegwa ga-ka, go ile gwa tsebišwa gore: “Ngwanabo rena yo mongwe yoo a swanetšego go ratwa.” Ka gona leina la-ka David le bolela gore “Moratiwa.”

Ge ke be ke na le dibeke tše nne, ke ile ka ya kopanong la mathomo. Mehleng yeo ya pele, tate le banabešo ba bagolo ba be ba sepela dikhilomithara tše mmalwa go ya dibokeng tša phuthego, mola mma a be a sepela le nna le kgaetšedi’a-ka yo mogolo ka terempe. Diboka di be di na le karolo ya mesong le ya mantšiboa. Ka gae, poledišano gantši e be e thewa dihlogong tša Morokami le The Golden Age, e lego leina la pele la Phafoga!

Go Holwa ke Mehlala e Mebotse

Basepedi ba bantši ba bodumedi, bjalo ka ge diboledi tša basepedi di be di bitšwa bjalo ka nako yeo, ba ile ba etela phuthego ya rena. Gantši ba be ba fetša letšatši goba a mabedi le rena. Seboledi se sengwe seo se sa tšwego ka monaganong wa-ka e be e le Walter J. Thorn, yo a ilego a gopola Mmopi wa gagwe yo Mogolo ‘e sa le yo mofsa.’ (Mmoledi 12:1) Ge ke be ke sa le mošemane, ke ile ka sepela le tate go ya go bontšha “Photo-Drama of Creation,” e lego pontšho ya dikarolo tše nne ya diswantšho tša dikgatišo tša histori ya batho.

Gaešita le ge ngwanešo Evans le mosadi wa gagwe Miriam, ba be ba se na bana, e bile batswadi ba rena ba moya le bo-rakgolo le bo-makgolo go lapa lešo. William ka mehla o be a bitša tate “Morwa,” gomme yena le Miriam ba ile ba bjala moya wa boebangedi lapeng lešo. Karolong ya mathomo ya lekgolo la bo-20 la nywaga, Ngwanešo Evans o ile a boela morago Wales go ya go bolela ka therešo ya Beibele tikologong yeo e dikologilego Swansea. Moo o be a tsebja e le mmoledi yo a tšwago Amerika.

Ka 1928, Ngwanešo Evans o ile a tlogela modiro wa gagwe gomme a thoma go bolela mebotong ya Virginia Bodikela. Banabešo ba babedi ba bagolo go nna, e lego Clarence wa nywaga e 21 le Carl wa nywaga e 19, ba ile ba sepela le yena. Rena bašemane ka moka ba bane re feditše nywaga e mentši re le bodireding bja nako e tletšego. Ge e le gabotse, ka moka ga rena re ile ra hlankela re le balebeledi ba basepedi ba Dihlatse tša Jehofa bofseng bja rena. E sego kgale kudu mmane Mary yoo ga bjale a lego nywageng ya gagwe ya bo-90, o ile a nngwalela ka gore: “Ka moka ga rena re thabile gakaakang gore Ngwanešo Evans o bile le mafolofolo bakeng sa bodiredi gomme a etela Motse wa Grove!” Mmane Mary ke yo mongwe yo a ilego a gopola Mmopi wa gagwe go tloga bofseng.

Go ba Gona Dikopanong

Ke feela tate le Clarence bao ba ilego ba kgona go ba gona kopanong yeo e dirilego histori kua Cedar Point Ohio ka 1922. Lega go le bjalo, ka 1924 re ile ra ba le koloi, gomme lapa lešo ka moka le ile la ya kopanong kua Columbus, Ohio. Rena bana go be go letetšwe gore re diriše tšhelete yeo re ipoloketšego yona bakeng sa go lefela dijo tša rena nakong ya kopano ya matšatši a seswai. Pono ya batswadi ba-ka e be e le gore ditho ka moka tša lapa di swanetše go ithuta go itlhokomela. Ka gona, re ile ra rua dikgogo le mebutla gomme ra hlokomela diphago tša dinose, gomme rena bašemane ka moka re be re sepediša dikuranta.

Ge nako ya kopano ya Toronto, Canada e fihla ka 1927, re be re na le ngwana wa mošemane wa dikgwedi tše tshelelago e lego Paul. Ke ile ka abelwa go dula gae le go hlokomela Paul ke thušwa ke mmane yo a nyetšwego, nakong ya ge batswadi ba-ka ba ile Toronto le bana ba bangwe. Ke ile ka putswa ka R40, yeo ke ilego ka e šomiša bakeng sa  go ithekela sutu e mpsha. Ka mehla re be re tlwaeditšwe go apara gabotse bakeng sa diboka le go hlokomela diaparo tša rena.

Ka nako ya kopano yeo e sa lebalegego ka 1931 kua Columbus, Ohio, Clarence le Carl ba be ba nyetše gomme ba bula madibogo le basadi ba bona. Yo mongwe le yo mongwe o be a dula ka ntlong yeo a itiretšego yona yeo e sepelago. Carl o be a nyetše Claire Houston wa Wheeling, Virginia Bodikela, gomme ke ka baka leo ke bego ke dutše kgaufsi le ngwanabo Claire yo monyenyane, Helen, kopanong ya Columbus.

Bodiredi bja Nako e Tletšego

Ke ile ka aloga sekolong se se phagamego ka 1932 ge ke be ke na le nywaga e 15, gomme ngwaga o latelago ke ile ka išetša ngwanešo Clarence yo a bego a bula madibogo Carolina Borwa koloi yeo e bego e šomišitšwe. Ke ile ka dira kgopelo ya tirelo ya bobulamadibogo gomme ka thoma go šoma gotee le Clarence le mosadi wa gagwe. Helen ka nako yeo o be a bula madibogo kua Hopkinsville, Kentucky, gomme ke ile ka mo ngwalela ka lekga la mathomo. Ge a fetola o ile a botšiša gore: “Na o mmulamadibogo?”

Ka lengwalong la-ka—leo Helen a ilego a le boloka go fihla lehung la gagwe mo e ka bago nywaga e 60 ka morago—ke ile ka araba ka gore: “Ee, e bile ke holofela gore ke tla dula ke bula madibogo.” Ka lengwalong leo, ke ile ka botša Helen mabapi le go aba pukwana ya The Kingdom, the Hope of the World go moruti le go baahlodi ba molao kabelong ya-ka ya boboledi.

Ka 1933, tate o ile a ntirela tente yeo e bego e e-na le maotwana—e lego koloyana ya botelele bja dimithara tše 2,4 le ya bophara bja dimithara tše 2 yeo e nago le maboto ao a dirilwego ka diseila tšeo di bego di gogilwe go dikologa ka bosese go ya godimo le lefasetere la ka pele le la ka morago. Leo e be e le legae la-ka la bobotlana nywageng e latetšego e mene ya go bula madibogo.

Ka March 1934, Clarence le Carl le basadi ba bona, Helen le mmagwe le mogadibo’a Clarence le nna—re le ba seswai—re ile ra leba ka bodikela bakeng sa go ba gona kopanong Los Angeles, California. Ba bangwe ba ile ba sepela le go robala ka koloyaneng ya-ka. Ke ile ka robala ka koloing mola ba bangwe ka moka ba ile ba hira lefelo la go robala. Ka ge re be re na le mathata a koloi, re ile ra goroga Los Angeles letšatšing la bobedi la kopano ya matšatši a tshelelago. Gona moo, ka March 26, nna le Helen mafelelong re ile ra kgona go bontšha boineelo bja rena go Jehofa ka go kolobetšwa meetseng.

Kopanong Joseph F. Rutherford yoo ka nako yeo e bego e le mopresidente wa Mokgatlo wa Watch Tower, o ile a ikopanya le babulamadibogo ka moka. O ile a re kgothatša, a re botša gore re be re le bahlabani ba bogale ba therešo ya Beibele. Tiragalong yeo, go ile gwa dirwa tokišetšo ya go nea babulamadibogo thušo ya tša ditšhelete e le gore ba ka kgona go tšwela pele bodireding bja bona.

Thuto ya Bophelo

Ge re boile kopanong kua Los Angeles, ka moka ga rena re ile ra abelana molaetša wa Mmušo le batho ba dinageng ka moka tša Carolina Borwa, Virginia, Virginia Bodikela le Kentucky. Nywaga ka morago Helen o ile a ngwala ka nako yeo gore: “Go be go se na phuthego yeo re ka ithekgago ka yona goba bagwera bao ba ka neago thušo, ka gobane re be re tloga re le batho bao ba sa tsebjego nageng yeo re sa e tsebego. Lega go le bjalo, ke a tseba bjale gore ke be ke hwetša thuto. Ke be ke e-ba mohumi.”

O ile a botšiša gore: “Ke eng seo ngwanenyana yo monyenyane a se dirago ka nako ya gagwe ge a le kgole le bagwera ba gagwe le tikologo ya gabo? Ge e le gabotse e be e se mo gobe gakaalo. Ga ke gopole le ka mohla ke lewa ke bodutu. Ke be ke bala kudu. Le ka mohla ga se ra ka ra palelwa ke go sepedišana le go bala dipuku tša rena tša Beibele le go ithuta. Ke ile ka dula kgaufsi le mma, ka ithuta go šomiša tšhelete yeo re bego re na le yona, ka reka tšeo re bego re di hloka, ka fetoša dithaere tšeo di  senyegilego, ka apea, ka roka le go bolela. Ga ke itshole gomme ke be nka thomološa se gape ka lethabo.”

Helen le mmagwe ba be ba kgotsofalela go dula ka koloyaneng e nyenyane nywageng yeo, gaešita le ge mmagwe a be a na le ntlo e botse. Ka morago ga kopano ya Columbus Ohio ka 1937, bophelo bja mmago Helen bo ile bja mpefala, gomme o ile a robatšwa sepetlele. O ile a hlokofala a le kabelong ya gagwe kua Philippi, Virginia Bodikela, ka November 1937.

Lenyalo le Tirelo e Tšwelago Pele

Ka June 10, 1938, nna le Helen re ile ra nyalana ka tirelo e bonolo legaeng leo a belegetšwego go lona kua Elm Grove, kgaufsi le Wheeling, Virginia Bodikela. Ngwanabo rena yo a rategago Evans, yo a ilego a tsebiša lapa lešo ditherešo nywaga e mmalwa pele ke belegwa, o ile a neela polelo ya lenyalo. Ka morago ga lenyalo, nna le Helen re ile ra rulaganya go boela modirong wa bobulamadibogo ka bohlabela bja Kentucky, eupša se se ilego sa re makatša kudu, re ile ra laletšwa go dira modiro wa go hlankela mafelo. Modiro wo o akaretša go etela dihlopha tša Dihlatse tša Jehofa ka bodikela bja Kentucky le dikarolong tša Tennessee go ba thuša bodireding bja bona. Ka nako yeo go be go na le bagoeledi ba 75 feela ba Mmušo mafelong ka moka ao re bego re a etela.

Ka nako yeo botšhaba bo be bo kgopamišitše menagano ya ba bantši, gomme ke ile ka letela go golegwa kgaufsinyana ka baka la boema-gare bja-ka bja Bokriste. (Jesaya 2:4) Lega go le bjalo, ka baka la pego ya-ka ya modiro wa boboledi, ke ile ka hlaolwa ke lekgotla la go ngwadišetša tša bohlabani leo le ilego la ntumelela go tšwela pele ka bodiredi bja nako e tletšego.

Ge re thoma bodiredi bja bosepedi, mo e ka bago motho yo mongwe le yo mongwe o be a bolela ka bofsa bja rena. Kua Hopkinsville, Kentucky, kgaetšedi wa Mokriste o ile a dumediša Helen ka go mo gokarela ka borutho gomme a mmotšiša gore: “Na o a nkgopola?” Ka 1933, Helen o be a ile a mo nea bohlatse kgwebong ya lefelong leo yeo e bego e le ya monna wa gagwe. E be e le morutiši wa sekolo sa Sontaga, eupša ka morago ga go bala puku yeo Helen a mo tlogeletšego yona, o ile a ema ka pele ga klase ya gagwe gomme a kgopela tshwarelo ka ge a ile a ba ruta dithuto tšeo di sa tšwego ka Beibeleng. Ka morago ga go itokolla kerekeng, o ile a thoma go tsebatša ditherešo tša Beibele setšhabeng sa gabo. Nna le Helen re ile ra hlankela ka bodikela bja Kentucky ka nywaga e meraro, gomme kgaetšedi yoo le monna wa gagwe ba be ba re amogela gantši legaeng la bona.

Mehleng yeo re be re e-ba le dikopano tše nyenyane tša lefelong leo, gomme A. H. Macmillan o ile a hlankela e nngwe ya tše. O be a ile a dula ntlong ya batswadi ba Helen ge Helen e be e sa le ngwana, ka gona nakong ya kopano, o ile a kgetha go dula le rena ka ntlong ya rena e sepelago ya botelele bja dimithara tše 5 moo re bego re e-na le bolao bjo bo oketšegilego. Le yena ka mo go swanago o ile a gopola Mmopi wa gagwe o Mogolo mehleng ya bofsa bja gagwe, ka ge a ile a neela bophelo bja gagwe go Jehofa ka 1900, ge a be a na le nywaga e 23.

Ka November 1941 modiro wa banababo rena ba basepedi o be o thibetšwe ka nakwana, gomme ke ile ka abelwa bjalo ka mmulamadibogo kua Hazard, Kentucky. Re ile ra šoma gape le ngwanešo Carl le mosadi wa gagwe Claire. Mo Joseph Houston, motlogolo wa Helen, o ile a re tlatša gomme a thoma go bula madibogo. O ile a tšwela pele bodireding bja nako e tletšego mo e ka bago nywaga e 50, a hlokofala gatee-tee ka bolwetši bja pelo ka 1992 ge a be a hlankela ka potego ntlong-kgolo ya lefase ya Dihlatse tša Jehofa kua Brooklyn, New York.

Ka 1943 re ile ra abelwa Rockville, Connecticut. Go bjalo ka ge eka le e be e le lefase le fapanego go Helen le go nna ka gobane re be re tlwaetše go bolela ka borwa. Kua Rockville, Helen ka mehla o be a swara dithuto tša legae tša Beibele tše di fetago tše 20 ka beke. Mafelelong re ile ra hira phapoši e lekanetšego bakeng sa Holo ya Mmušo, gomme motheo wa phuthego ye e nyenyane o ile wa rulaganywa.

Ge re be re hlankela Rockville, re ile ra laletšwa go ba gona sehlopheng sa bohlano sa Sekolo sa Beibele sa Watchtower sa Gilead kua South Lansing, New York. Ka lethabo, re ile ra lemoga gore Aubrey le Bertha Bivens, bagwera ba rena go tloga nakong ya ge re bula madibogo kua Kentucky, e tla ba barutwana-gotee le rena.

Sekolo le Kabelo ya Rena e Mpsha

Gaešita le ge re be re sa le ba bafsa kudu, bontši bja barutwana-gotee le rena e be e le ba banyenyane go rena. Ee, ba be ba gopola Mmopi wa bona yo Mogolo mehleng ya bofsa bja bona. Go aloga ga  rena go bile ka July 1945, ge Ntwa ya II ya Lefase e be e batamela go fela. Ge re be re sa emetše dikabelo tša rena tša boromiwa, re ile ra šoma le Phuthego ya Flatbush kua Brooklyn, New York. Mafelelong ka October 21, 1946, re ile ra fofela legaeng la rena le lefsa kua Guatemela City, Guatemala, gotee le barutwana-gotee le rena ba bangwe ba tshelelago go akaretša le ba ga-Bivens. Ka nako yeo, go be go na le Dihlatse tša Jehofa tša ka tlase ga tše 50 nageng yeo ka moka ya Amerika Bogareng.

Ka April 1949 ba sego kae ba rena baromiwa re ile ra hudušetšwa Quetzaltenango, motse wa bobedi ka bogolo le ka bohlokwa nageng. Motse wo o dutše mo e ka bago dimithara tše 2 300 ka godimo ga tekanyo ya lewatle, gomme moya wa thabeng ke o lapološago le o sekilego. Helen o ile a akaretša modiro wa rena mo ka go ngwala gore: “E bile tokelo ya rena go bolela ditoropong le metsaneng e mentši. Re be re tsoga mo e ka bago ka iri ya bone mesong gomme re namela pese (yeo gantši e bego e beilwe diseila mafasetereng) go ya toropong ya kgole. Moo re be re bolela ka diiri tše ka bago seswai pele ga ge re ka boa mantšiboa.” Lehono go na le diphuthego mafelong a mantši a a, go akaretša le tše tshelelago kua Quetzaltenango.

Go se go ye kae go ile gwa nyakega baromiwa bakeng sa go hlankela kua Puerto Barrios ka Lebopong la Caribbean, motse wa boraro ka bogolo kua Guatemala. Bagwera ba rena ba rategago ba ga-Bivens, bao re ilego ra hlankela le bona ka nywaga e mehlano kua Guatemala, ba be ba le gare ga bao ba ilego ba hudugela kabelong ye e mpsha. Go kgaogana go be go le bohloko, gomme go ile gwa baka sekgoba maphelong a rena. Ka ge e le nna le Helen feela bao ba šetšego legaeng la boromiwa, gomme ra hudugela ngwakong o monyenyane. Ka 1955, nna le Helen re ile ra amogela kabelo e mpsha ya go ya motseng wa molatšatši wa Mazatenango. Ngwanešo yo monyenyane Paul le mosadi wa gagwe Dolores, bao ba alogilego Gilead ka 1953, ba be ba hlanketše moo pejana ga ge re fihla.

Ka 1958 re be re na le Dihlatse tša ka godimo ga 700, diphuthego tše 20 le ditikologo tše tharo kua Guatemala. Nna le Helen re ile ra ba le karolo gape modirong wa bosepedi, ra etela dihlopha tše dinyenyane tša Dihlatse le diphuthego tše mmalwa go akaretša le ye e lego Quetzaltenango. Ka gona ka August 1959, re ile ra laletšwa go boela morago Motseng wa Guatemala, moo re ilego ra dula ofising ya lekala. Ke ile ka abelwa go šoma lekaleng mola Helen a ile a tšwela pele tirelong ya boromiwa ka nywaga e mengwe gape e 16. Ka morago le yena o ile a thoma go šoma ofising ya lekala.

Ditšhegofatšo tše di Oketšegilego

Nywaga e fetilego go be go bonagala ka mehla ke le yo monyenyane go bohle bao ba bego ba hlankela Jehofa. Mo nakong ye gantši ke nna yo mogolo go ba feta, ka ge go be go le bjalo ge ke be ke le sekolong sa lekala kua Patterson, New York ka 1996. Bjalo ka ge ke ile ka amogela thušo e kgolo gakaakaa bofseng bja-ka go tšwa go ba bagolo, e bile tokelo ya-ka nywageng ya morago bjale go thuša ba bafsa ba bantši bao ba kganyogago go gopola Mmopi wa bona bofseng bja bona.

Jehofa o tšwela pele go tšhollela batho ba gagwe ditšhegofatšo mo Guatemala. Ka 1999 go be go na le diphuthego tša ka godimo ga tše 60 Motseng wa Guatemala. Le gona go ya ka leboa, borwa, bohlabela le ka bodikela, go na le diphuthego tše dintši kudu gotee le baboledi ba dikete ba ditaba tše di lokilego tša Mmušo wa Modimo. Bagoeledi ba Mmušo ba ka tlase ga ba 50 ge re be re fihla mo e ka bago nywaga e 53 e fetilego ba oketšegile go fihla go ba 19 000!

Bontši bja Tšeo di Swanetšego go Lebogwa

Ga go na motho yo a phelago ka ntle le mathata, eupša ka mehla re ka lahlela ‘merwalo ya rena go Jehofa.’ (Psalme 55:22) Gantši o re thekga ka thekgo ya bagwera ba lerato. Ka mohlala, nywaga e sego kae pele ga lehu la gagwe, Helen o ile a nnea phaphathi e nyenyane yeo e ngwadilwego temana ya Beibele ya Ba-Hebere 6:10 yeo e rego: “Modimo ga se yo a sa lokago moo a ka lebalago mediro ya  lena le lerato leo le le bontšhitšego go Yena ka go direla batho ba Gagwe gomme le sa dutše le ba direla.”—Weymouth.

Karolo ya lengwalo la gagwe e balega ka gore: “Wa-ka yo bohlokwa, ga go na go gontši moo nka go neago gona, ka ntle le LERATO LA-KA KA MOKA . . . Temana ye ke yeo e go swanetšego kudu, gomme ke go kgopela gore o e bee godimo ga teseke ya gago, e sego ka gobane ke go neile yona, eupša ka gobane e šoma go wena nywageng ya gago e metelele ya tirelo.” Go ba go fihla le lehono le, phaphathi e dula tesekeng ya-ka ya ka ofising lekaleng la Guatemala.

Ke hlanketše Jehofa go tloga bofseng bja-ka, gomme bjale mo nywageng ya-ka ya botšofadi ke leboga Jehofa bakeng sa bophelo bja-ka bjo bobotse bjoo bo ntumelelago go phetha dikabelo tšeo ke di abetšwego. Ge ke bala mmalo wa Beibele wa ka mehla, gantši ke gahlana le mangwalo ao ke naganago gore moratiwa wa-ka Helen a ka be a a swaile ka Beibeleng ya gagwe. Se se ile sa ntiragalela ge ke be ke badišiša Psalme 48:14 yeo e rego: “Modimo yó ké Yêna Modimo wa rena wa mehleng le neng le neng; ó tlo re sepediša xo ya xo ile.”

Ke lethabo go nna go abelana le ba bangwe pono ya letšatši la tsogo ge batho ba ditšhaba ka moka tša kgale ba tla be ba amogela baratiwa ba bona go tšwa bahung go ya lefaseng le lefsa. A tebelelo e kgahlišago gakaakang! Go tla tšhollwa megokgo ya lethabo gakaakang nakong yeo ge re dutše re gopola gore Jehofa ruri ke Modimo “Mo-homotša-babôtlana”!—2 Ba-Korinthe 7:6.

[Seswantšho go letlakala 25]

Go tloga go le letshadi ka godimo go yo felela go le letshadi ka tlase: Mma, Tate, Rakgadi Eva le banabešo Carl le Clarence, 1910

[Diswantšho go letlakala 26]

Ke e-na le Helen ka 1947 le ka 1992