Was the Word “God” or “a god”?
POTŠIŠO ye e swanetše go elwa hloko ge bafetoledi ba Beibele ba fetolela temana ya pele ya Ebangedi ya Johane. Ka go Phetolelo ya Lefase le Lefsa, temana ye e fetoletšwe ka gore: “Mathomong Lentšu o be a le gona, Lentšu o be a e-na le Modimo, gomme Lentšu e be e le modimo.” (Johane 1:1) Diphetolelo tše dingwe di fetolela karolo ya mafelelo ya temana ye go tšweletša kgopolo ya gore Lentšu o be a “swana le Modimo” goba selo se swanago le seo. (A New Translation of the Bible, by James Moffatt; The New English Bible) Lega go le bjalo, diphetolelo tše dintši di fetolela karolo ya mafelelo ya Johane 1:1 ka gore: “Xomme Yêna LENTŠU e be e le Modimo.”—Beibele ya Sepedi; Phetolelo ya Kgale.
Popopolelo ya Segerika le taba e dikologilego temana ye di bontšha gore Phetolelo ya Lefase le Lefsa e nepagetše le gore “Lentšu” ga se la swanela go tšewa e le “Modimo” yo go boletšwego ka yena pejana temaneng ye. Lega go le bjalo, ka ge Segerika sa lekgolong la pele la nywaga se be se se na mantšu a lebanyago ao a bontšhago ge e ba motho a bolela ka selo se itšego goba motho yo itšego ka kakaretšo, batho ba bangwe ba na le pono e sa swanego ka temana ye. Le ke lona lebaka leo le dirago gore phetolelo ya Beibele ya leleme leo le bego le bolelwa nywaga-kgolong ya mathomo ya Mehla ya rena e Tlwaetšwego e be e le e kgahlišago.
Leleme leo ke mmoto wa se-Coptic o bitšwago se-Sahidic. Leleme la se-Coptic le be le bolelwa kua Egipita nywaga-kgolong ya ka morago ga bodiredi bja Jesu bja lefaseng gomme dipuku tša se-Coptic tša mathomo di be di ngwalwa ka mmoto wa se-Sahidic. Mabapi le diphetolelo tša mathomo tša Beibele ya se-Coptic, The Anchor Bible Dictionary e re: “Ka ge [Septuagint] le [Mangwalo a Bakriste a Segerika] di be di fetolelwa go se-Coptic lekgolong la boraro la nywaga C.E., phetolelo ya se-Coptic e theilwe [mangwalong a ngwalolotšwego ka seatla a Segerika] ao e lego a kgale kudu go feta dihlatse tše dintši tšeo di lego gona.”
Taba e ngwadilwego ya se-Coptic ya mmoto wa se-Sahidic ke e kgahlišago kudu ka mabaka a mabedi. La pele, bjalo ka ge go bontšhitšwe ka mo godimo, e bontšha kwešišo ya Mangwalo a pele ga lekgolo la bone la nywaga, e lego nako yeo ka yona boraro botee bo fetogilego thuto e rutwago semmušo. La bobedi, popopolelo ya se-Coptic e swana kudu le ya Seisemane karolong e tee ya bohlokwa. Diphetolelo tša mathomo tša Mangwalo a Bakriste a Segerika di be di fetoletšwe ka Sesiria, Selatine le se-Coptic. Go swana le Segerika sa mehleng yeo, Sesiria le Selatine ga di na mantšu a lebanyago ao a bontšhago ge e ba motho a bolela ka dilo goba batho ka kakaretšo. Lega go le bjalo, leleme la se-Coptic le na le ona. Go feta moo, ka pukung ya gagwe e bitšwago Introduction to Sahidic Coptic, seithuti Thomas O. Lambdin o re: “Go dirišwa ga mantšu a se-Coptic, ao a bontšhago ge e ba motho a bolela ka dilo goba batho ka kakaretšo le ao a bontšhago ge e ba motho a bolela ka dilo goba batho ba itšego ka go lebanya, go sepedišana kudu le go dirišwa ga mantšu ao ka Seisemane.”
Ka gona, phetolelo ya se-Coptic e nea bohlatse bjo bo kgahlišago bja kamoo Johane 1:1 e bego e tla kwešišwa ka gona ka nako yeo. Re hwetša bohlatse bofe? Phetolelo ya se-Coptic ya mmoto wa se-Sahidic e diriša lentšu le sa bontšhego ge e ba go bolelwa ka motho yo a itšego ka go lebanya ge e ngwala lentšu “modimo” karolong ya mafelelo ya Johane 1:1. Ka gona, phetolelo ye ge e fetolelwa ka Sepedi sa lehono e re: “Gomme Lentšu e be e le modimo.” Go molaleng gore bafetoledi bao ba bogologolo ba ile ba lemoga gore mantšu a Johane ao a ngwadilwego go Johane 1:1 a be a sa bolele gore Jesu o swanetše go lebelelwa e le Modimo Ramatla-ohle. Lentšu e be e le modimo, e sego Modimo Ramatla-ohle.