ABELE o be a lebeletše mohlape wa gagwe wa dinku o fula ka khutšo mmotong. Mohlomongwe ka morago o ile a lebelela kua kgojana le dinku tša gagwe moo a bego a kgona go fo bona seetšana. O be a tseba gore gona moo tšhoša ya bogale bjo bo tukago e be e dula e dikologa, e thibile tsela yeo e yago tšhemong ya Edene. Batswadi ba gagwe ba be ba kile ba phela moo, eupša ka nako yeo bona goba bana ba bona ba be ba sa kgone go tsena moo. Akanya moyana wa ka meriti o tšea moriri wa Abele ge a lebelela godimo gomme a nagana ka Mmopi wa gagwe. Na karogano yeo e lego gona magareng ga batho le Modimo e tla ka ya lokišwa? Abele o be a nyaka sona seo feela.

Abele o bolela le wena lehono. Na o kgona go mo kwa? Mo gongwe o ka re selo seo ga se kgonege. Go ba gona, ke kgale morwa yo wa bobedi wa Adama a hwile. Mašaledi a gagwe ga a sa le gona, a tswakane le lerole la nywagakgolo e nyakilego go ba e 60. Ge Beibele e re ruta ka bahu, e re: “Ga ba tsebe selo le gatee.” (Mmoledi 9:5, 10) Go feta moo, ga go na lentšu le letee leo Abele a kilego a le bolela leo le ngwadilwego ka Beibeleng. Bjale a ka bolela le rena bjang?

Moapostola Paulo o ile a budulelwa gore a bolele se se latelago ka Abele: “Le ge a hwile, ka tumelo ya gagwe o sa bolela.” (Baheberu 11:4) Abele e be e le motho wa mathomo yo a ilego a ba le seka se seo se kgahlišago. O ile a bontšha tumelo ka tsela e matla moo e lego gore mohlala wa gagwe o a phela, e lego tekanyetšo e matla yeo re ka e latelago lehono. Ge e ba re ithuta tumelong ya gagwe e bile re nyaka go e ekiša, gona pego ya Abele e bolela le rena ka tsela ya kgonthe kudu le e holago.

Lega go le bjalo, re ka ithuta’ng ka Abele le tumelo ya gagwe gaešita le ge go sa bolelwe kudu ka yena ka Beibeleng? Anke re boneng.

Abele o belegwe nakong ya ge histori ya batho e sa tšwa go thoma. Ka morago Jesu o ile a bolela ka Abele e le yo a phetšego nakong ya ‘go thewa ga lefase.’ (Luka 11:50, 51) Go bonagala Jesu a be a era lefase la batho bao ba nago le kholofelo ya go lopollwa sebeng. Le ge Abele e be e le motho wa bone yo a bilego gona, go bonagala e be e le wa pele yoo Modimo a ilego a mmona a ka lopollwa. * Go molaleng gore Abele ga se a gola a dikologilwe ke batho ba nago le tutuetšo e botse.

Gaešita le ge e be e se kgale batho ba phela, lapa la batho le be le apareditšwe ke manyami. Batswadi ba Abele, e lego Adama le Efa, mohlomongwe e be e le batho ba babotse le ba matla. Eupša ba be ba dirile phošo e kgolo kudu bophelong bja bona, gomme ba be ba tseba seo. Ba be ba kile ba phethagala, ba ena le tebelelo ya go phela ka mo go sa felego. Ka morago ba ile ba rabela go Jehofa Modimo gomme ba rakwa legaeng la bona la Paradeise serapeng sa Edene. Ka ge ba ile ba etiša dikgahlego tša bona pele ga dilo ka moka—gaešita le pele ga dinyakwa tša bana ba bona—ba ile ba lahlegelwa ke phethagalo le bophelo bjo bo sa felego.—Genesi 2:15–3:24.

Ka ge ba be ba rakilwe gore ba yo phela ka ntle ga serapa, Adama le Efa ba ile ba thatafalelwa ke bophelo.  Lega go le bjalo, ge ngwana wa bona wa mathomo a be a belegwa, ba ile ba mo reela leina la Kaine, goba “Setšweletšwa,” gomme Efa a re: “Ke dirile ngwana wa mošemane ka thušo ya Jehofa.” Mantšu a gagwe a umaka gore a ka no ba a be a naganne ka kholofetšo yeo Jehofa a e dirilego serapeng, a bolelela pele gore mosadi yo a itšego o be a tla tšweletša “peu” yeo ka letšatši le lengwe e bego e tla fediša yo kgopo yo a bego a arošitše Adama le Efa. (Genesi 3:15; 4:1) Na Efa o be a akanya gore e be e le yena mosadi yo go bolelwago ka yena boporofeteng gomme Kaine e le “peu” e holofeditšwego?

Ge e ba go le bjalo, o be a fošitše o šoro. Go feta moo, ge e ba yena le Adama ba be ba fepa Kaine ka dikgopolo tšeo ge a dutše a gola, ruri ba ile ba mo senya ka gore a ikgodiše. Ge nako e dutše e eya, Efa o ile a belega morwa wa bobedi, eupša ga re hwetše go bolelwa dipolelo tše bjalo tša boikgantšho ka yena. Ba ile ba mo reela leina la Abele, e lego leina leo mo gongwe le bolelago gore “Lefeela.” (Genesi 4:2) Na kgetho ya leina leo e be e bonagatša go ba le ditebelelo tša tlasana, go le bjalo ka ge eka ba be ba holofetše Kaine kudu go e na le Abele? Ga re kgonthišege ka seo.

Lega go le bjalo, lehono batswadi ba ka ithuta mo gontši go batswadi bao ba pele. Ka mantšu a gago le ditiro, na o tla fepa boikgantšho bja bana ba gago, go rata maemo le ditshekamelo tša bona tša boithati? Goba na o tla ruta bana ba gago go rata Jehofa Modimo le gore ba nyake go ba bagwera ba gagwe? Ka manyami, batswadi ba pele ba ile ba palelwa ke go phetha boikarabelo bja bona. Lega go le bjalo, go be go ena le kholofelo ka bana ba bona.

Ge bašemane bao ba babedi ba dutše ba gola, mohlomongwe Adama o ile a ba tlwaetša modiro wo o bego o swanetše go dirwa bakeng sa go fepa lapa. Kaine e ile ya ba molemi; Abele yena a ba modiši.

Lega go le bjalo, Abele o ile a dira selo se sengwe se bohlokwa kudu. Go theoša le nywaga, o ile a ba le tumelo, e lego seka se sebotse seo Paulo a ilego a ngwala ka sona ka moragonyana. Nagana ka taba ye. Go be go se na motho yo e ka bago mohlala yo Abele a ka mo ekišago. Bjale o ile a thušwa ke eng go ba le tumelo go Jehofa Modimo? Ela hloko dilo tše tharo tše tiilego tšeo mohlomongwe tumelo ya gagwe e bego e theilwe go tšona.

Tlholo ya Jehofa.

Ke therešo gore Jehofa o be a rogakile mmu, a dira gore o tšweletše meetlwa le dimela tše di hlabago tšeo di šitišago temo. Lega go le bjalo, lefase le ile la tšweletša ka boati dijo tšeo di phedišitšego lapa labo Abele. Go be go sa rogakwa diphoofolo, go akaretša dinonyana le dihlapi; le dithaba, matsha, dinoka le mawatle; gotee le leratadima, maru, letšatši, ngwedi le dinaledi. Gohle moo Abele a bego a lebelela gona, o be a bona bohlatse bja lerato le legolo la Jehofa Modimo, gotee le bohlale le go loka ga gagwe, yena yo a bopilego dilo ka moka. (Baroma 1:20) Go naganišiša ka tebogo ka dilo tšeo go ile gwa matlafatša tumelo ya gagwe.

Ga go pelaelo gore Abele o be a ipha nako ya go naganišiša ka dilo tša moya. Akanya ka yena a dišitše mohlape wa gagwe. Bophelo bja modiši bo be bo nyaka gore a sepele kudu. O be a iša diruiwa mebotong, a phatša meedi le dinoka—a dula a nyaka bjang bjo botalatala,  didiba tše kaonekaone le mafelo a boikhutšo a nago le meriti e mentši. Gare ga dibopiwa ka moka tša Modimo, dinku di be di bonagala di sa kgone go itirela selo, go le bjalo ka ge eka di bopetšwe gore go nyakege gore motho a di hlahle le go di šireletša. Na Abele le yena o ile a bona a nyaka tlhahlo, tšhireletšo le tlhokomelo go Motho yo a fetago kgole batho ka moka ka bohlale le matla? Ga go pelaelo gore o ile a bolela dikgopolo tše bjalo thapelong, gomme seo sa dira gore tumelo ya gagwe e tšwele pele e gola.

Dikholofetšo tša Jehofa.

Adama le Efa ba swanetše go ba ba ile ba anegela bana ba bona ka ditiragalo tša serapeng sa Edene tšeo di ilego tša lebiša go rakweng ga bona. Ka gona, Abele o be a ena le dilo tše dintši tšeo a bego a ka naganišiša ka tšona.

Jehofa o be a boletše gore mmu o tla rogakwa. Abele o be a kgona go bona gabotse meetlwa le dimela tše di hlabago tšeo di ilego tša phethagatša mantšu ao. Le gona Jehofa o be a boletše e sa le pele gore Efa o be a tla kwa bohloko ge a imile le ge a belega. Ge bana babo Abele ba le gare ba belegwa, ga go pelaelo gore o ile a bona ge mantšu ao a phethagala. Jehofa o ile a bona e sa le pele gore Efa o be a tla kwa a hlaelelwa ke lerato la monna wa gagwe le tlhokomelo ya gagwe le gore Adama yena o be a tla buša Efa. Abele o ile a bona therešo ye yeo e kwešago bohloko e phethagala pele ga gagwe. Mabakeng ka moka, Abele o ile a bona gore seo Jehofa a se boletšego se ka botwa ka botlalo. Ka gona, Abele o be a ena le mabaka a kwagalago a go dumela kholofetšong ya Modimo ya “peu” yeo ka letšatši le lengwe e bego e tla lokiša dilo tšeo di bego di senyegile Edene.—Genesi 3:15-19.

Bahlanka ba Jehofa.

Abele ga se a ka a hwetša batho bao ba beago mohlala o mobotse, eupša batho e be e se bona feela dibopiwa tše bohlale tše di bego di le gona lefaseng ka nako yeo. Ge Adama le Efa ba be ba rakwa serapeng, Jehofa o ile a kgonthišetša gore bona goba bana ba bona ga ba tsene Paradeiseng ya lefaseng. Bakeng sa go diša gore go se tsenwe, Jehofa o ile a bea bakerubi—barongwa ba maemo a phagamego—gotee le tšhoša ya bogale bjo bo tukago yeo e bego e dula e dikologa.—Genesi 3:24.

Akanya Abele a be a bona bakerubi bao ge e be e sa le mošemanyana. Ga go pelaelo gore ge ba be ba apere mebele ya nama, ba be ba bonagala ba ena le matla a magolo. Le gona “tšhoša” yeo, ye e bego e dula e tuka e bile e dikologa, e be e bile e boifiša. Ge Abele a dutše a gola, na o kile a hwetša gore bakerubi bao ba ile ba lewa ke bodutu gomme ba tloga mošomong wa bona? Aowa. Dibopiwa tšeo tše bohlale le tše matla di ile tša dula lefelong leo bošego le mosegare, nywaga le nywagakgolo e latelelana. Ka baka leo, Abele o ile a ithuta gore Jehofa Modimo o be a ena le bahlanka ba lokilego le bao ba sa šišinyegego. Abele o ile a bona gore barongwa bao ba be ba botegela Jehofa le go mo kwa ka tsela yeo a sa kago a e bona ka gabo. Ga go pelaelo gore o ile a matlafatšwa ke mohlala woo wa barongwa.

Abele o ile a hwetša gore tumelo ya gagwe e matlafala kudu ge a naganišiša ka tšohle tšeo Jehofa a di utolotšego ka yena ka tlholo, dikholofetšo tša Modimo le mehlala ya bahlanka ba Gagwe. Go molaleng gore re ka ithuta mo gontši kudu mohlaleng wa gagwe. Bafsa ka mo go kgethegilego ba ka kgothatšwa ke go tseba gore ba ka ba le tumelo ya kgonthe go Jehofa Modimo, go sa šetšwe gore ditho tša malapa a gabo bona di dira eng. Ka ge re dikologilwe ke dilo tše makatšago tša tlholo e bile re ena le Beibele e feletšego gotee le go bona batho ba bantši bao ba beago mohlala wa tumelo, re na le motheo o tiilego woo re ka agago tumelo ya rena go wona lehono.

Ge tumelo ya Abele go Jehofa e dutše e gola, o ile a nyaka go hwetša tsela ya go bontšha tumelo ya gagwe ka ditiro. Lega go le bjalo, ke eng seo motho feela a bego a ka se nea Mmopi wa legohle? Ga go pelaelo gore Modimo o be a sa nyake mpho goba thušo ya batho. Ge nako e dutše e eya, Abele o ile a kwešiša therešo e tseneletšego e rego: Ge e ba ka boikemišetšo bjo bobotse a be a ka fo nea Jehofa selo se phalago tšohle tšeo a nago le tšona, Tatagwe yo lerato wa legodimong o be a tla thaba.

Ka gona, Abele o ile a itokišetša go dira sehlabelo ka dinku tše dingwe tša mohlape wa gagwe. O ile a kgetha tše kaonekaone, tša maitšibulo, gomme a dira sehlabelo ka dikarolo tšeo di bego di bonala e le tše kaonekaone. Ka yona nako yeo, Kaine le yena o ile a nyaka gore Modimo a mo šegofatše le go mo amogela, gomme a lokišetša go dira sebego ka dibjalo tša gagwe. Eupša maikemišetšo a gagwe a be a sa swane le a Abele. Phapano yeo e ile ya bonagala ge barwarre bao ba be ba tliša dibego tša bona.

 Barwa ba babedi ba Adama ba ka ba ba ile ba diriša dialetare le mollo go dira dibego tša bona, mohlomongwe ba bonwa ke bakerubi, bao e bego e le bona feela baemedi ba Jehofa bao ba bego ba le lefaseng ka nako yeo. Jehofa o ile a arabela! Re bala gore: “Jehofa [o] be a lebeletše Abele ka lerato gomme a amogela sebego sa gagwe.” (Genesi 4:4) Pego ye ga e bolele gore Modimo o ile a bontšha bjang gore o amogela sebego seo. Eupša ke ka baka la’ng a ile a amogela Abele?

Na e be e le ka baka la sebego ka bosona? Abele o ile a dira sehlabelo ka sebopiwa seo se phelago le seo se hemago, a tšholla madi a sona a bohlokwa. Na Abele o ile a lemoga gore sehlabelo seo e be e tla ba se bohlokwa gakaaka’ng? Nywagakgolo e mentši ka morago ga mehla ya Abele, Modimo o ile a diriša sehlabelo sa kwana yeo e se nago bosodi go swantšhetša sehlabelo sa Morwa wa Gagwe yo a phethagetšego, yo e lego “Kwana ya Modimo,” yoo madi a gagwe ao a se nago molato a ilego a tšhollwa. (Johane 1:29; Ekisodo 12:5-7) Lega go le bjalo, ga go pelaelo gore Abele o be a sa tsebe bogolo bja dilo tšeo.

Seo re kgodišegilego ka sona ke se: Abele o ile a dira sehlabelo ka tše kaonekaone tšeo a bego a na le tšona. Jehofa ga se a amogela sehlabelo seo feela eupša o ile a amogela le motho yoo ka boyena. Abele o ile a tšea kgato a tutueditšwe ke go rata Jehofa le tumelo ya kgonthe go yena.

Go ile gwa direga se se fapanego ka Kaine. Jehofa “ga a ka a lebelela Kaine ka lerato le go amogela sebego sa gagwe.” (Genesi 4:5) Ga se taba ya gore sebego sa Kaine se be se na le phošo; ka morago Molao wa Modimo o ile wa dumelela go dirwa ga dibego ka ditšweletšwa tša mmu. (Lefitiko 6:14, 15) Eupša Beibele e bolela ka Kaine gore “mediro ya gagwe e be e le e kgopo.” (1 Johane 3:12) Go swana le batho ba bantši mehleng ya rena, go molaleng gore Kaine o be a nagana gore go fo bonagatša boineelo go Modimo go be go lekane. Go se be ga gagwe le tumelo ya kgonthe goba lerato la go rata Modimo go ile gwa iponagatša kapejana ka ditiro tša gagwe.

Na Kaine o ile a nyaka go ithuta mohlaleng wa Abele ge a be a bona gore yena o be a sa amogelwe ke Jehofa? Aowa. O ile a hloya ngwanabo o šoro. Jehofa o ile a bona seo se bego se direga pelong ya Kaine gomme a leka go mo eletša a sa mo felele pelo. O ile a lemoša Kaine gore tsela ya gagwe e be e lebiša sebeng se segolo, gomme A holofetša go ‘phagamiša’ Kaine ge feela a be a ka fetoša ditsela tša gagwe.—Genesi 4:6, 7.

Kaine o ile a hlokomologa temošo ya Modimo. Go e na le moo, o ile a laletša ngwanabo gore a ye le yena nageng. Ge ba le moo Kaine o ile a hlasela Abele gomme a mmolaya. (Genesi 4:8) Ka tsela e itšego, go ka thwe Abele e bile motho wa pele wa go tlaišetšwa bodumedi, e lego mohwelatumelo wa pele. O ile a hwa, eupša taba ya gagwe e be e sa le kgole le go fela.

Madi a Abele a ile a llela Jehofa Modimo ka tsela ya seswantšhetšo gore a a lefeletše le go phetha toka. Modimo o ile a phetha toka, a otla Kaine yo kgopo ka baka la bosenyi bja gagwe. (Genesi 4:9-12) Sa bohlokwa kudu ke gore pego ya Abele ya tumelo e bolela le rena lehono. Tekanyo ya bophelo bja gagwe—mohlomongwe nywaga e lekgolo—e be e le e kopana bakeng sa batho bao ba bego ba phela mehleng yeo, eupša Abele o ile a phela ka tsela e kgahlago Modimo. O ile a hwa a tseba gore o be a amogelwa e bile a ratwa ke Tatagwe wa legodimong, Jehofa. (Baheberu 11:4) Ka gona, re ka kgodišega gore o šireletšegile mogopolong wa Jehofa o ka se lekanywego gomme o letetše go tsošetšwa bophelong lefaseng la paradeise. (Johane 5:28, 29) Na o tla kopana le yena moo? O ka kopana le yena ge e ba o ikemišeditše go theetša ge Abele a bolela gomme wa ekiša mohlala wa gagwe o kgahlišago wa tumelo.