NAYARIN say pilien na arum et “situasyon ed bilay” ya ibaga dan, “Maliket ak komon . . .

• “no dakel so kuartak”

• “no maong so ulopan min sanasawa”

• “no anggapoy sakit ko”

Balet diad tua, mas baleg so epekto na positibon panagnonot nen say situasyon ed bilay tan genes diad panliket tayo. Tan maong itan. Akin? Ta aliwan singa say situasyon tan genes mo—ya ngalngali agnakontrol odino agbalot nakontrol—sarag mon kontrolen so panagnonot mo.

Oniay nabasad Biblia: “Say magayaga a puso sikato so maong a tambal, balet say binmetag a puso pamagaen to so saray pukel.” (Uliran 17:22) Labay ton ibaga, baleg so nagawaan na panagnonot! Balanglan manseet kan aboten so pipirawaten mo odino onsuko ka la, tan balanglan ombiskeg kan lalo odino onkapuy ka no walay nagawan trahedya.

Nayarin wala ray agmanisiad satan, ya irarason da:

• ‘Akin et mankunkunwari ak ya anggapoy problemak?’

• ‘Agbalot manguman so situasyon ko anggano mannonot ak na positibo.’

• ‘Realistiko ak labat, agak mapangarap.’

Nayarin tua met iratan. Balet siansian walay kaabigan na pagmaliw a positibo. Imanoen pa iray situasyon a nabitlad onsublay.

 Diad pantratrabahoan nen Alex tan Brian et makuli dan gagawaen so mandumaan ya trabaho da. Kayarin ninengneng na amo ra so trabaho da, impaimano to ray lingo da.

• Alex: “Inupot ko diay panaon tan biskeg ko, balet alingo ak nin siansia! Agkon talaga sarag. Anggano antoy pankulik, kulang ni. Suko ak la.”

• Brian: “Impaimano na amok no anto ray agustoan tod samay ginawak, balet wala nin siansiay pigaran lingok. Wala ray importantin naaralan ko ya makatulong ed siak diad onsublay.”

ANTOY NIBAGAM?

• Kayari anem bulan, siopay magmaliw ya mas maong ya empleyado—si Alex o Brian?

• No sikay amo, siopad sikaran dua so alaen mon empleyado o mansiansiad kompanyam?

• No walay agmo agawaan, siopad sikara so piparaan moy reaksion?

Si Andrea tan Brittney et paminsan-minsan ya makakaliknay ermen. Mandumaan so paraan da pian arapen so situasyon da.

• Say naynay ya iisipen nen Andrea et sarili to. Agto labay ya tulongan so arum likud labat no sikaray inmunan tinmulong ed sikato. Ibabaga ton, ‘Akin et pirdien koy panaon ko ed totoon anggapoy niiter dad siak?’

• Gagawaen nen Brittney so amin a nayarian to a magmaliw ya maong a too tan ontutulong ed arum, pisalamatan da man itan o andi. Uunoren toy Golden Rule—ya tratoen so arum a singa labay ton pantratod sikato. (Lucas 6:31) Parad si Brittney, say mismon panggawa na maong et makapaliket la.

ANTOY NIBAGAM?

• Siopad sarayan dua so labay mon kaaro?

• Siopay mas maliket so relasyon tod arum?

• No paminsan-minsan et makakalikna kay ermen, panon mon aarapen itan, kasin singa ed si Andrea o si Brittney?

Nayarin wala ray kabat mon singa si Brian tan Brittney. Ompan ipasen mo ingen ya singa ka sikara. No ontan, seguradon nibagam ya baleg so nagawaan ed sika na positibon panagnonot. Panon to balet no singa ka si Alex o Andrea? Imanoey taloran paraan a natulongan ka na Biblia pian mas positiboy pangipasen mod saray subok ed bilay.

SAY IBABAGA NA BIBLIA: “No onkapuy ka ed agew na kasegsegang, say kasil mo sikato so melag.”—Uliran 24:10.

NO ANTOY LABAY TON IBAGA: Say panisip na negatibo et upoten toy biskeg a nakaukolan mo pian nasolusyonan odino naarap so situasyon mo.

Naaralan nen Juliza ya walad Biblia iray maabig a prinsipyo. Makatulong iray bilin ditan pian naarap iray aliwan marakep ya situasyon. Singa bilang, ibabaga na Efeso 4:23: “Itultuloy yon pasimbaloen so puersa a mamapakiwas ed kanonotan yo.”

Base ed satan ya bersikulo, sarag mon umanen so panag-isip mo. Sarag mon “pasimbaloen” itan. Balet kaukolan ya tuloytuloy mon gawaen itan. Kanian ibabaga na satan a nepeg tayon ‘itultuloy so manpasimbalo.’

SAY IBABAGA NA BIBLIA: “Amin iray agew na masegsegang sikara so mauges, balet say magayaga so puso to walaan a naynay na liket.”—Uliran 15:15.

NO ANTOY LABAY TON IBAGA: No puro negatibo so isipen mo, nairapan so liknaan mo tan magmaliw ya “mauges” odino maermen so kada agew. Balet no positibo so nonoten mo, ‘magayaga so pusom,’ o manliket ka. Kanian akadepende itan ed sika.

Akatulong ed si Yanko so panagbasa na Biblia. Inkuan to: “Tinmulong iya pian puro positibo so nonoten ko. Agko ni inekal ed nonot ko iramay pirawat kod bilay, balet say manunan iisipen ko et saray sarag kon gawaen natan. No wala ray nanonotan kon makapadismaya, iisipen ko so dakel a rason kon manliket.”

Singa si Yanko, sarag mon salatan na positibo iray negatibon kanonotan mo. No walay aarapen mon mairap ya situasyon—nayarin sakit, singa si Yanko—tepetan moy sarilim: ‘Kasin aglan talaga nauman so situasyon ko? Kasin anggapo lay arum a dalan, odino wala ni paraan?’ Aral mon ekalen ed nonot mo iray negatibo diad pannonot na positibo.

SAY IBABAGA NA BIBLIA: “Mas makapaliket so mangiter nen say mangawat.”—Gawa 20:35.

NO ANTOY LABAY TON IBAGA: Say nanlapud puso ya pangiter et makapaliket ed samay angiter. Akin? Lapud ginawa itayo na Dios ya aliwan sarili tayo labat so nonoten tayo. (Filipos 2:3, 4; 1 Juan 4:11) No nalikna tayoy liket ed pangiter, baleg so nitulong na satan pian nasarag tayo ray mairap ya situasyon.

Mananap na paraan pian nipanengneng so panagsakripisyo. Singa bilang, sarag mo kasin ilutoan so mansasakit ya kaabay yo? Wala tay kabat mon matatken la ya kaukolan toy tulong ed saray kimey ed abung?

Kaukolan mon asikasoen so panagnonot mo a singa ed pangasikasom ed hardin. Bagoten iray makaderal ya dika a negatibon kanonotan. Mangitanem na bukel na positibon panagnonot, tan abonoan so bilay mo na saray gawa ya manbungay positibon liknaan. Insan man-ani kay maabig ya bunga a gawaen to kan malikeliket. Diad ontan et napruebaan ya talagan maong so magmaliw a positibo.