Ipapaamta na Saray Pinalsa so Mabilay a Dios
“Sika so makanepegan, Jehova a Dios mi, a mangawat na gloria . . . lapud sika so amalsa ed amin a bengatla.”—APO. 4:11.
1. Antoy kaukolan tayon gawaen pian mansiansian mabiskeg so pananisia tayo?
IBABAGA na dakel a say panisiaan da labat et saray nanenengneng da. Panon tayo ran natulongan ya nawalaay pananisia ed si Jehova? Lalo la ta ibabaga na Biblia ya “anggapo so toon akanengneng ed Dios anggan kapigan.” (Juan 1:18) Tan panon tayon napansiansian mabiskeg so pananisia tayod “agnanengneng a Dios,” si Jehova? (Col. 1:15) Amtaen tayo nin unona iray bangat ya mangiyaamot ed katuaan nipaakar ed si Jehova. Insan tayo epektibon usaren so Biblia pian nigeba iray panagkatunongan ya “sumpad pikakabat na Dios.”—2 Cor. 10:4, 5.
2, 3. Anton duaran doktrina so mamubulag ed dakel a totoo kanian agda nabirbir so katuaan nipaakar ed Dios?
2 Say sakey a palson bangat ya mamubulag ed dakel a totoo kanian agda nabirbir so katuaan nipaakar ed Dios et say doktrinan ebolusyon. Sayan doktrina et kontra ed Biblia tan eekalan to na ilalo iray totoo. Diad antikey a panangibaga, ibabangat na saray manisiad ebolusyon ya basta labat linmesa so amin a bilay; kanian singa ompapaway ya anggapoy gagala na bilay na too.
3 Nilikud ed satan a bangat, wala ray relihyoson totoo ya mangibabangat a say uniberso, say dalin, tan amin a bilay ditan et pigan libon taon ni labat. Saramay mangibabangat ed sayan doktrina a tatawagen ya creationism et rerespetoen day Biblia, balet ta ipipilit dan pinalsa na Dios so amin a bengatla diad loob na literal ya anemiran agew ya asan-24 oras, pigaran libon taon ni labat so apalabas. Agda aawaten so antokaman ya ebidensya a sumlang ed papanisiaan da. Lapud satan ya bangat, ompapaway laingen ya agmakatunongan tan aliwan susto so Biblia. Saray totoo ya onsusuporta ed saratan ya bangat et singa saramay nen inmunan siglo ya maseseg parad Dios “balet aliwan unong ed suston pikakabat.” (Roma 10:2) Panon tayon usaren so Salita na Dios pian nigeba iray “malmalet ya akaletneg” a doktrina ya ebolusyon tan creationism? * Nagawaan tayo itan no gawaen tayoy anggaay nayarian tayon aralen so suston pikakabat ya ibabangat na Biblia.
SAY PANANISIA ET BASE ED EBIDENSYA TAN DUGAN KATUNONGAN
4. Antoy nepeg ya basiyan na pananisia tayo?
4 Ibabaga na Biblia ya kaukolan tayoy mangiyatol o mantipon na pikakabat. (Uli. 10:14) Labay nen Jehova a say pananisia tayod sikato et base ed saray ebidensya tan dugan katunongan, aliwan diad pilosopiya na too odino saray relihyoson tradisyon. (Basaen so Hebreos 11:1.) Pian ombiskeg so pananisia tayod Dios, kaukolan ya kombinsido tayon tua si Jehova. (Basaen so Hebreos 11:6.) Agtayo labat basta anisia ed satan noagta inusisa tayo iray katuaan tan inusar tayoy ‘pakayari tayon mankatunongan.’—Roma 12:1.
5. Antoy sakey a rason no akin a nakombinsi itayon wala so Dios?
5 Angiter na sakey a rason si apostol Pablo no akin ya nakombinsi itayon wala so Dios, anggan agtayo nanengneng. Oniay insulat nen Pablo nipaakar ed si Jehova: “Saray agnanengneng a kualidad to et sankanengneng manlapud impamalsa ed mundo a manpatuloy, lapud natebek iratan ed panamegley na saray pinalsa, anggan say andi-anggaan a pakapanyari tan inka-Dios to.” (Roma 1:20) Panon yon natulongan so sakey ya manduaruwan walay Dios ya manisia a tua iyan imbaga nen apostol Pablo? Aralen tayoy pigaran ebidensya ed saray pinalsa a pakapatnagay pakayari tan karunongan na Amalsa.
NAPATNAGAN SO PAKAYARI NEN JEHOVA ED SARAY PINALSA
6, 7. Panon ya napatnagan so pakayari nen Jehova diad duaran samben ya manproprotektad sikatayo?
6 Napatnagan so pakayari nen Jehova ed duaran samben ya manproprotektad sikatayo—say atmospera na dalin tan say magnetic field. Singa bilang, say atmospera et aglabat mangiiter na dagem ya iingasen tayo. Proprotektaan itayo met na satan ed dakel a bengatlan mansasweng ed liwang. Saray angkakabaleg a bato ya posiblin onkena ed dalin et napopoolan no makaloob ed atmospera na dalin, tan mamapawalay balibalin sinag na liwawa no labi.
7 Proprotektaan itayo met na magnetic field na dalin. Manlalapu itan ed core, say sankaaraleman ya parte na dalin. Say baleg a kabiangan na outer core et ampetapetang ya likidon balatyang. Diad itetelek to, mamapawalay mabisbiskeg a magnetic field diad kaliberliber na dalin ya onsasabi anggad liwang. Proprotektaan itayo na magnetic field ed saray makmaksil a radiation ya ibubuga na saray solar flare tan isasabog ed paliber na agew kanian agnapopoolan so planeta tayo. Imbes, sasampaten tan ipapaliis iratan na magnetic field. Say ebidensyan nagagawa itan et say marakdakep tan makolor a sinag na liwawad tawen diad asingger ed North tan South pole. On, talagan ‘mabisbiskeg so pakayari’ nen Jehova.—Basaen so Isaias 40:26.
NANENGNENG SO KARUNONGAN NEN JEHOVA ED SARAY PINALSA
8, 9. Panon a napatnagan so karunongan nen Jehova ed saray cycle ya kaukolan pian mantultuloy so bilay?
8 Napatnagan so karunongan nen Jehova ed saray cycle ya kaukolan pian mantultuloy so bilay diad dalin. Bilang ilustrasyon: Isip mo pan manaayam kad apadiran a syudad ya napnoy totoo. Anggapoy paraan pian makapangiloob na malinis a danum o makapangibantak na basura ed paway na syudad. Seguradon agmanbayag et magmaliw itan ya marutdutak tan agnapanayaman. Say planeta tayo et singa satan ya apadiran a syudad. Agla naaruman so wadian malinis a danum, tan singa imposible mangibantak na basura ed paway na sayan planeta. Balet, sarag na sayan “apadiran a syudad” ya itaryay pankaukolan na binilyon a pinalsa pian tuloytuloy iran manbilay. Akin? Lapud makapadinayew ya paraan na panre-recycle na dalin ed amin ya nakaukolan pian nasuportaay bilay.
9 Imanoen so oxygen cycle. Bilyon ya pinalsa so onsusungap na oxygen tan mangipapaway na carbon dioxide. Balet ta agnauupot so oxygen, tan say atmospera et agbalot napapano na “marutak” a gas ya carbon dioxide. Akin? Lapud makapakelkelaw ya proseson tatawagen ya photosynthesis. Diad sayan proseso, eesepen na saray tanaman so carbon dioxide, danum, sinag na agew, tan saray sustansia tan mamapawala iray carbohydrates tan oxygen. No oniingas tayo, nasusungap tayoy oxygen tan nakokompleto so cycle. On, literal ya uusaren nen Jehova iray pinalsa ton tanaman pian ‘mangiter na bilay tan linawa ed amin a totoo.’ (Gawa 17:25) Talagan makapadinayew a karunongan itan!
10, 11. Panon ya napatnagan ed monarch butterfly tan andirit so karunongan nen Jehova?
10 Nanengneng met so karunongan nen Jehova ed agaylay karakel ya pinalsan manaayam ed makapadinayew a planeta tayo. Say tantiya et manga 2 milyon ya anggad 100 milyon so nanduruman klase na manbibilay diad dalin. (Basaen so Salmo 104:24.) Imanoey karunongan to diad desinyo na pigarad saray pinalsa to.
11 Singa bilang, say utek na monarch butterfly et singa labat kamelag na utok na bolpen. Balet sarag toy ontikyab na ngalngali 3,000 kilometro manlapud Canada paonlad sakey a katakelan ed Mexico, ya mandedependid posisyon na agew parad direksion. Panon ton nagawaan itan ta manguuman so posisyon na agew? Denisinyo nen Jehova so melmelag ya utek to ya anggano onggagalaw so agew, natumbok to nin siansiay dugan direksion. Odino isipen pay duaran mata na andirit ya kada sakey et walaan na manga 30,000 ya lens. Balet ta walay abilidad na melmelanting ya utek na andirit ya ipatalos so amin ya signal a manlalapud amin a lens tan nalikas toy anggan makalkalnan galaw ed kaliberliber to.
12, 13. Antoy pandinayewan mod impandesinyo nen Jehova ed selula na laman mo?
12 Say mas makapadinayew et say impandesinyo nen Jehova ed selula na amin a mabilay ya pinalsa. Singa bilang, say laman mo et tugyopen na manga 100 trilyon a selula. Diad kada selula et walay melmelanting ya singa lubir a tatawagen ya DNA (deoxyribonucleic acid). Akakarga ditan so maslak ya detalyin kaukolan pian nabuo so interon laman mo.
13 Panon karakel ya impormasyon so karga na DNA? Sarag tayon ikompara so sakey gramo na DNA ed compact disc (CD). Say sakey a CD et nakarga toy amin ya impormasyon ed sakey a diksionaryo, tan makapadinayew itan ta say CD et maimpis labat ya plastic. Balet say sakey gramo labat ya DNA et sarag ton kargaen so impormasyon a nakarga na sakey trilyon ya CD! Odino, say sakey kutsaritan amagan DNA et sarag ton kargaey impormasyon ya kaukolan pian nabuo so amin ya totoon mabilay natan a mamin-350 beses—manga 2.5 trilyon a totoo!
14. Lapud saray adiskobre na saray scientist, antoy naliliknam ed si Jehova?
14 Imbaga nen Arin David ya say impormasyon a nakaukolan pian nabuo so laman na too et insulat nen Jehova ed simbolikon libro. Inkuan to: “Anengneng mo ak la anggan sanen ilulukon ak ni labat, akasulat lad librom so amin a kabiangan ko, say nipaakar ed saray agew sanen aporma iratan antis ni a niwala iratan.” (Sal. 139:16, NW) On, apakiwas si David ya idayew si Jehova nen ninonot toy inkagawa na laman to. Lapud saray adiskobre na saray scientist ed apalabas iran taon, naarumay pandinayew tayo no iisipen tayoy impanggawa nen Jehova ed sikatayo. Mas onabobon tayod insulat na salmista: “Idayew ta ka lapud diad makapadinayew a paraan et makapakelkelaw so inkagawak. Makapakelkelaw iray gawam, kabkabat ko itan.” (Sal. 139:14, NW) Akin balet et agnatalosan na totoo ya ipapaamta na saray pinalsa a walan talagay mabilay a Dios?
TULONGAN SO ARUM YA MANGIGLORIA ED MABILAY A DIOS
15, 16. (a) Panon ya akatulong iray publikasyon tayo pian naapresya na totoo so abilidad nen Jehova ya mamalsa? (b) Anton artikulo na “Wala Kasi Nandesinyo?” so agusgustoan mo?
15 Diad pigara lan dekada, atulongan na magasin ya Awake! so minilyon a totoo a naapresyay ipapaamta na saray pinalsa nipaakar ed mabilay a Dios tayo. Singa bilang, say tema na Setyembre 2006 ya isyu et “Is There a Creator?” Im-publish itan pian nalukasan so mata na saramay binulag na doktrinan ebolusyon tan creationism. Oniay inkuan na sakey a sister ed United States nipaakar ed sayan espisyal ya isyu: “Talagan maabig so resulta na kampanyan pangiyopresi ed sayan espisyal ya isyu. Walay biin kinmerew na 20 a kopya. Sikatoy manbabangat na biology tan labay ton ikdan so amin ya estudyante to.” Oniay insulat na sakey a brother: “Nen dekada na 1940 ak ni aktibon manpupulong tan asingger ak lan man-75, balet ta anggapoy miparad liket kod ministeryok ed sayan bulan diad pangiyoopresid espisyal ya isyu na Awake!”
16 Diad apalabas iran taon, dakel ed saray isyu na Awake! odino Onliing! so walaan na artikulon “Wala Kasi Nandesinyo?” Ipapabitar na saratan ya antirikey ya artikulo so makapadinayew ya inkadesinyo na saray pinalsa tan no panon ya sasalien na too ya aligen iray ginawa na Sankamaongan a Managdesinyo. Nen 2010, akaawat itayo met na publikasyon a makatulong pian nigloria so Dios, say brosyur ya Pinalsa Kasi Bilay? Saray balibalin litrato tan drowing ed satan a brosyur et denisinyo pian mas naapresya tayoy abilidad nen Jehova ya mamalsa. Saray tepet ed sampot na kada seksion so ontulong ed manbabasa ya mankatunongan base ed impormasyon ya abasa to. Kasin inusar mo la itan a brosyur diad panagpulong?
17, 18. (a) Atateng, panon yon natulongan iray anak yon nawalaan na pakpel a mangikatunongan ed pananisia ra? (b) Panon yon inusar so brosyur nipaakar ed palsa diad panagdayew na pamilya yo?
17 Atateng, kasin inaral yo la itan ya makolor a brosyur kaibay ananak yo diad panagdayew na pamilya yo? No gawaen yo itan, natulongan yo ran naapresyay mabilay a Dios tayo. Nayarin wala ray tinedyer ya ananak yon walad high school. Sikaray manunan puntirya na saray mangibabangat na palson doktrina ya ebolusyon. Iyaalibansa na saray scientist, maestro, maestra, manggagawa na dokumentaryo nipaakar ed nature, tan anggan saray pelikula tan palabas ed TV a say ebolusyon et tua. Natulongan yo ray anak yon naebatan iratan ya propaganda diad pangusar ed sakey nin release nen 2010, say brosyur ya The Origin of Life—Five Questions Worth Asking. Singa samay brosyur ya Pinalsa Kasi Bilay?, papasesegen na satan a publikasyon iray kalangweran ya paaligwasen day ‘abilidad dan mannonot.’ (Uli. 2:10, 11, NW) Ibabangat to ran manusisa no kasin duga so nanaaralan dad eskuelaan.
18 Say brosyur ya Origin of Life et denisinyo pian tulongan iray estudyante ya usisaen no tua iray balita ya wala ray fossil a nalmo na saray scientist ya mamaneknek kuno a tua so ebolusyon. Papasesegen to ran mannonot no talaga kasin napruebaan na saratan ya balita a say too et nanlapud mas abeban pinalsa. Babangatan to met iran mankatunongan ed saray report ya apaneknekan kuno na saray scientist ed saray laboratoryo da ya nayarin basta labat onlesay bilay. Atateng, no usaren yo irayan brosyur, natulongan yo ray anak yon nawalaan na pakpel a mankatunongan no akin ya manisia ran walay Amalsa.—Basaen so 1 Pedro 3:15.
19. Antoy pribilehyo tayon amin?
19 Saray ni-research ya maong a publikasyon ya itatarya na organisasyon nen Jehova et ontutulong ed sikatayon nanengneng iray balibalin kualidad to diad saray pinalsa. Lapud saratan ya ebidensya, napapakiwas itayon idayew so Dios tayo. (Sal. 19:1, 2) Talagan alay abig a pribilehyo so pangiter ed si Jehova, say Amalsa ed amin a bengatla, na galang tan gloria ya kanepegan to!—1 Tim. 1:17.
^ par. 3 Pian naamtaan no panon so mikatunongan ed saramay onsusuporta ed creationism, nengnengen so pahina 24 anggad 28 na brosyur ya Pinalsa Kasi Bilay?