Waut es de heilja Jeist?
Waut de Schreft doatoo sajcht
De heilja Jeist es Gott siene wirkjende Krauft (Micha 3:8; Lukas 1:35). Gott schekjt sienen Jeist, aulsoo siene wirkjende Krauft, doa han, wua hee well, om sienen Wellen to doonen (Psalm 104:30; 139:7).
En de Schreft es daut Wuat “Jeist” äwasat worden von daut hebräische Wuat rúach un von daut griechische Wuat pneema. Meist emma bedieden dise Wieed Gott sienen heiljen Jeist, aulsoo siene wirkjende Krauft (1. Mose 1:2, NW). Oba dise Wieed woaren en de Schreft uk noch fa waut aundret jebrukt:
Odem (Habakuk 2:19; Aposteljeschicht 17:25).
Wint (1. Mose 8:1; Johanes 3:8).
De Krauft, waut Menschen un Tieren aum läwen helt (Hiob 34:14-15).
Daut Vehoolen ooda de Enstalunk von eene Persoon (4. Mose 14:24).
Jeistpersoonen, soo aus Gott un de Enjel (1. Kjennichs 22:21; Johanes 4:24).
Dit es aules soont, waut wie Menschen nich seenen kjennen, oba wie kjennen seenen, waut daut deit. Biejlikj soo es daut met Gott sienen Jeist. En daut Buak Expository Dictionary of New Testament Words von William E. Vine sajcht daut: “Dee es soo aus de Wint; dän jeit nich to seenen uk nich auntofoten, un dee es oba stoakj.”
De Schreft rät eenjemol von Gott sienen heiljen Jeist soo, aus wan daut siene “Henj” ooda “Finjasch” sennen wudden (Psalm 8:4, PB; 19:2, JHF; Lukas 11:20; see uk Matäus 12:28). Krakjt soo, aus een Hauntoabeida siene Henj un Finjasch brukt, haft Gott sienen heiljen Jeist jebrukt, om soone Sachen aus dise to moaken:
De Himmel un Ieed (Psalm 33:6; Jesaja 66:1-2).
De Schreft (2. Petrus 1:20-21).
De Wunda un daut Prädichtwoakj, waut Gott siene Deena ieeschtemma deeden (Lukas 4:18; Aposteljeschicht 1:8; 1. Korinta 12:4-11).
De goode Ieejenschoften, waut bie Menschen to seenen sent, waut Gott jehorchen (Galata 5:22-23).
De heilja Jeist es nich eene Persoon
Daut jeft Bewies, daut Gott sien Jeist nich eene Persoon es, wiels en de Schreft woat dee aus Gott siene “Henj” un “Finjasch” un “Odem” jebrukt (2. Mose 15:8, 10, PB). Eenen Hauntoabeida siene Henj kjennen nich onen dän sien Vestaunt ooda Kjarpa schaufen. Soo es daut uk met Gott sienen heiljen Jeist; dee kaun nuscht auleen doonen (Lukas 11:13). De Schreft vejlikjt Gott sienen Jeist met Wota un rät von dän Jeist soo aus von Gloowen un Erkjantnis. Aul dit jeft auntovestonen, daut de heilja Jeist nich eene Persoon es (Jesaja 44:3; Aposteljeschicht 6:5; 2. Korinta 6:6).
En de Schreft finj wie dän Nomen von Jehova Gott un von sienen Sän Jesus Christus, oba doa es noanich een Nomen von dän heiljen Jeist (Jesaja 42:8, NW; Lukas 1:31). Ea Stefanus omjebrocht wort, sach hee eene Vision vom Himmel, un doa sach hee bloos twee Persoonen un nich dree. En de Schreft sajcht daut: “Stefanus, voll vom Heiljen Jeist, kjikjt nopp nom Himmel un sach Gott siene Harlichkjeit un Jesus bie Gott to rajchte Haunt stonen” (Aposteljeschicht 7:55, PB). De heilja Jeist es Gott siene wirkjende Krauft un dee muak daut mäajlich, daut Stefanus dise Vision seenen kunn.
Waut eenje äwa dän heiljen Jeist jleewen
Waut eenje jleewen: De heilja Jeist es eene Persoon un es Poat von de Dree-Eenichkjeit. Daut es, waut daut en 1. Johanes 5:7-8 enne Friesenbibel auntovestonen jeft.
Woo daut es: En de Friesenbibel en 1. Johanes 5:7-8 sajcht daut: “[em Himmel] zeijen: [De Voda, daut Wuat un de Heilja Jeist; un dise 3 sent eent.] [Un 3 sent, dee oppe Ieed zeijen:]”. Oba eenje Forscha haben rutjefungen, daut de Apostel Johanes de Wieed, waut hia en de akje Klaumasch stonen, nich jeschräwen haft, un daut es, wuarom dee uk nich wudden sellen enne Schreft bennen sennen. De Jelieeda Bruce M. Metzger schreef: “Daut es gaunz kloa, daut dise Wieed faulsch sent un doawäajen jehieren dee nich en daut Niee Tastament nenn” (A Textual Commentary on the Greek New Testament).
Waut eenje jleewen: De Schreft rät von dän heiljen Jeist soo aus von eene Persoon un doawäajen es daut uk eene.
Woo daut es: De Schreft rät eenjemol von dän heiljen Jeist soo, aus wan daut wudd eene Persoon sennen. Oba daut bewiest nich, daut daut eene Persoon es, wiels de Schreft rät von Weisheit, Doot un Sind uk soo, aus wan daut wudden Persoonen sennen (Spricha 1:20; Reema 5:17, 21). Von de Weisheit rät daut biejlikj doavon, daut dee “Woakje” un “Kjinja” haft. Von de Sind woat jesajcht, daut dee veleiden, enjankren un dootmoaken deit (Matäus 11:19, NTR; Lukas 7:35, PB; Reema 7:8, JHF; 7:11).
Soo wia daut biejlikj uk, aus de Apostel Johanes Jesus siene Wieed oppschreef. Hee räd von dän heiljen Jeist soo, aus wan daut eene Persoon wia, un brukt daut Wuat “Treesta”, ooda opp Griechisch “Helpa”. Disa wudd Bewies jäwen, aunleiden, räden, hieren, erkjläaren, veharlichen un waut kjrieen. Wan Johanes von dän “Treesta” räd, brukt hee maunsoatje Fawieed, soo aus “hee” ooda “am” (Johanes 16:7-15, PB). De maunsoatje Fawieed brukt hee oba bloos doawäajen, wiels daut griechische Wuat fa “Treesta” ooda “Helpa” (parákletos) een maunsoatjet Hauptwuat es un de griechische Gramatikj dan een maunsoatjet Fawuat velangt. Wan Johanes fa dän heiljen Jeist daut sachoatje Hauptwuat pneema brukt, dan brukt hee uk daut sachoatje Fawuat “daut” (Johanes 14:16-17).
Waut eenje jleewen: Em Nomen von dän heiljen Jeist deepen es een Bewies, daut daut eene Persoon es.
Woo daut es: De Schreft brukt daut “em Nomen” eenjemol, om to wiesen, daut doa wäa Krauft ooda Macht haft (5. Mose 18:5, JHF; 18:19-22; Ester 8:10). Daut es biejlikj soo, aus wan eena sajen wudd “em Nomen vom Jesaz”, oba daut meent doawäajen nich, daut daut Jesaz eene Persoon es. Wan sikj wäa em Nomen von dän heiljen Jeist deepen lat, dan wiest dee doaderch, daut dee dän heiljen Jeist aus Gott siene Krauft aunerkjant, om Gott sienen Wellen to doonen (Matäus 28:19).
Waut eenje jleewen: Jesus siene Apostel un de ieeschte Christen jleewden, daut de heilja Jeist eene Persoon wia.
Woo daut es: Nich enne Schreft uk nich sestwua woat von soont jerät. Daut sajcht en de Encyclopædia Britannica: “De Iedee, daut de heilja Jeist selfst eene jetliche Persoon sennen saul, . . . wort en daut Konzil von Konstantinopel [een Toopkomen von katoolsche Kjoakjenleida] aune 381 no Christus jerotschlust.” Un daut wia 250 Joa nodäm aus de latsta Apostel jestorwen wia.