Ewangelia według Mateusza 9:1-38

9  Wsiadł więc do łodzi, przeprawił się na drugi brzeg i poszedł do swojego miasta+. 2  A pewni ludzie przynieśli do niego sparaliżowanego, leżącego na noszach. Widząc ich wiarę, Jezus zwrócił się do chorego: „Nie bój się, synu! Twoje grzechy są przebaczone”+. 3  Wtedy niektórzy uczeni w piśmie* pomyśleli sobie: „Ten człowiek bluźni”+. 4  Jezus, wiedząc, o czym pomyśleli, zapytał: „Czemu takie niegodziwe myśli kryją się w waszych sercach?+ 5  Co jest łatwiej powiedzieć: ‚Twoje grzechy są przebaczone’ czy ‚Wstań i chodź’?+ 6  Ale chcę, byście wiedzieli, że Syn Człowieczy ma na ziemi władzę przebaczać grzechy”. W tym momencie odezwał się do sparaliżowanego: „Wstań, weź swoje nosze i idź do domu”+. 7  On więc wstał i poszedł do swojego domu. 8  Na ten widok tłumy zaczęły odczuwać lęk i wychwalały Boga, który dał człowiekowi taką władzę. 9  Potem Jezus, idąc dalej, zobaczył mężczyznę o imieniu Mateusz, siedzącego w kantorze podatkowym, i powiedział do niego: „Bądź moim naśladowcą”. Ten więc wstał i poszedł za nim+. 10  Gdy później Jezus z uczniami jadł w jego domu posiłek*, przyszło wielu poborców podatkowych oraz grzeszników i zaczęło jeść* razem z nimi+. 11  Faryzeusze, widząc to, odezwali się do jego uczniów: „Czemu wasz nauczyciel je z poborcami podatkowymi i grzesznikami?”+. 12  A Jezus ich usłyszał i rzekł: „Zdrowi nie potrzebują lekarza, tylko chorzy+. 13  Idźcie więc i dowiedzcie się, co znaczą słowa: ‚Miłosierdzia chcę, a nie ofiary’+. Bo nie przyszedłem wezwać prawych, tylko grzeszników”. 14  Wtedy przyszli do niego uczniowie Jana i zapytali: „Dlaczego my i faryzeusze pościmy, a twoi uczniowie nie poszczą?”+. 15  Na to Jezus im odpowiedział: „Czy goście pana młodego+ mają powód się smucić, dopóki on z nimi przebywa? Ale nadejdzie czas, gdy zostanie od nich zabrany+, i wtedy będą pościć. 16  Nikt na stare ubranie nie naszywa łaty z nowej tkaniny, bo gdy taka łata się zbiegnie, spowoduje jeszcze większe rozdarcie+. 17  Nikt też do starych bukłaków nie wlewa młodego wina, bo jeśli tak zrobi, bukłaki pękną. Wtedy wino się wyleje, a bukłaki staną się bezużyteczne. Młode wino wlewa się raczej do nowych bukłaków, dzięki czemu da się uchronić i jedno, i drugie”. 18  Gdy jeszcze to do nich mówił, podszedł pewien dostojnik, złożył mu hołd i powiedział: „Moja córka pewnie już umarła, ale gdybyś tylko przyszedł i włożył na nią swą rękę, to znów będzie żyła”+. 19  Wtedy Jezus wstał i poszedł za nim razem z uczniami. 20  Nagle od tyłu podeszła do niego kobieta, która od 12 lat cierpiała z powodu krwotoków+. I dotknęła skraju* jego szaty+, 21  bo mówiła sobie: „Jeśli tylko dotknę jego szaty, wyzdrowieję*+. 22  Gdy Jezus się odwrócił i ją zauważył, powiedział: „Nie bój się, córko! Twoja wiara cię uzdrowiła*+. I od tej chwili ta kobieta była zdrowa+. 23  A Jezus przyszedł do domu tamtego dostojnika i zobaczył flecistów oraz lamentujący tłum+. 24  Odezwał się więc: „Opuśćcie to miejsce, bo dziewczynka nie umarła, tylko śpi”+. Wtedy zaczęli z niego szydzić. 25  Kiedy odprawiono tłum, Jezus wszedł, wziął dziewczynkę za rękę+ i ona wstała+. 26  Oczywiście wiadomość o tym rozniosła się po całej tamtej okolicy. 27  Gdy ruszył w dalszą drogę, poszli za nim dwaj niewidomi+, którzy głośno wołali: „Synu Dawida, zlituj się nad nami!”. 28  Kiedy wszedł do pewnego domu, podeszli do niego, a on ich zapytał: „Czy wierzycie, że mogę to zrobić?”+. Odpowiedzieli mu: „Tak, Panie”. 29  Wtedy dotknął ich oczu i rzekł: „Niech stanie się to, w co wierzycie”. 30  I odzyskali wzrok+. A Jezus stanowczo ich przestrzegł: „Tylko niech nikt się o tym nie dowie”+. 31  Ale oni wyszli i rozpowiadali o Jezusie po całej tamtej okolicy. 32  Kiedy odchodzili, ludzie przyprowadzili do niego człowieka niemego, który był opętany przez demona+. 33  Gdy Jezus wypędził demona, niemy przemówił+. A tłumy się zdumiewały: „Czegoś takiego nigdy w Izraelu nie widziano”+. 34  Ale faryzeusze mówili: „On wypędza demony mocą ich władcy”+. 35  A Jezus obchodził wszystkie miasta i wsie i nauczał w synagogach oraz głosił dobrą nowinę o Królestwie. Leczył też wszelkie choroby i wszelkie niedomagania+. 36  Widząc tłumy, litował się nad nimi+, bo były złupione i porzucone niczym owce bez pasterza+. 37  Potem powiedział do swoich uczniów: „Żniwa są wielkie, ale pracowników mało+. 38  Proście więc Pana żniw, żeby wysłał pracowników na swoje żniwa”+.

Przypisy

Lub „półleżał w jego domu przy stole”.
Lub „ułożyło się przy stole”.
Lub „frędzla”.
Lub „zostanę wybawiona”.
Lub „wybawiła”.

Komentarze

swojego miasta: Chodzi o Kafarnaum — bazę wypadową Jezusa w Galilei (Mt 4:13; Mk 2:1). To miasto leżało niedaleko Nazaretu, w którym Jezus dorastał, Kany, gdzie zamienił wodę w wino, Nain, w którym wskrzesił syna wdowy, a także Betsaidy, w okolicach której cudownie nakarmił jakieś 5000 mężczyzn i przywrócił wzrok niewidomemu.

Widząc ich wiarę: Użycie zaimka w liczbie mnogiej („ich”) wskazuje, że Jezus zauważył, jak silną wiarę przejawiała cała ta grupa, a nie tylko sparaliżowany człowiek.

synu: Dosł. „dziecko”. Użyte przez Jezusa słowo wyraża czułość (2Tm 1:2; Tyt 1:4; Flm 10).

Co jest łatwiej: Łatwiej byłoby po prostu powiedzieć, że się przebacza grzechy, bo nie wymagałoby to dostarczenia widocznego dowodu na potwierdzenie takich słów. Ale powiedzenie: Wstań i chodź wymagało dokonania cudu, który pokazałby wszystkim, że Jezus ma władzę przebaczać grzechy. Według tej relacji oraz Iz 33:24 choroby są związane z naszym grzesznym stanem.

Syn Człowieczy: Zob. komentarz do Mt 8:20.

przebaczać grzechy: W języku greckim to zdanie jest niedokończone. Jezus nagle je przerywa, a potem dobitnie potwierdza swoje słowa, publicznie uzdrawiając chorego.

Mateusza: Greckie imię oddawane jako Mateusz prawdopodobnie jest skróconą formą hebrajskiego imienia Mattitiasz (1Kn 15:18), które znaczy „dar Jehowy”.

Mateusz: Zob. komentarze do słowa „Mateusza”Mt 10:3.

kantorze podatkowym: Lub „punkcie pobierania podatków”. Mógł to być mały budynek lub zwykła budka, gdzie siedział poborca podatkowy i pobierał podatki od towarów eksportowanych, importowanych lub przewożonych przez dany kraj przez kupców. Kantor podatkowy Mateusza znajdował się w Kafarnaum lub gdzieś w pobliżu.

Bądź moim naśladowcą: Zob. komentarz do Mk 2:14.

jadł (...) posiłek: Zob. komentarz do Mk 2:15.

domu: Chodzi o dom Mateusza (Mk 2:14, 15; Łk 5:29).

poborców podatkowych: Zob. komentarz do Mt 5:46.

grzeszników: Z Biblii wynika, że wszyscy ludzie są grzesznikami (Rz 3:23; 5:12). Jednak tutaj określenie to ma węższe znaczenie i odnosi się do osób znanych z grzesznego postępowania — z niemoralności lub popełniania przestępstw (Łk 7:37-39; 19:7, 8). Słowem „grzesznik” określano też nie-Żydów, a faryzeusze używali go w stosunku do Żydów, którzy nie trzymali się tradycji rabinicznych (Jn 9:16, 24, 25).

Miłosierdzia (...), a nie ofiary: Jezus dwa razy odwołał się do tych słów z Oz 6:6 (tu i w Mt 12:7). Mateusz, pogardzany poborca podatkowy, który został bliskim współpracownikiem Jezusa, jako jedyny ewangelista zapisał te słowa Jezusa oraz przykład o bezlitosnym niewolniku (Mt 18:21-35). Ewangelia według Mateusza pokazuje, jak często Jezus zwracał uwagę na to, że oprócz ofiar Bóg wymaga od nas miłosierdzia.

pościmy: Zob. komentarz do Mt 6:16.

goście pana młodego: Dosł. „synowie komnaty weselnej”, idiom odnoszący się do gości weselnych, a w szczególności do przyjaciół pana młodego.

bukłaków (...) wina: W czasach biblijnych wino zazwyczaj przechowywano w skórzanych bukłakach (1Sm 16:20). Wykonywano je z całej skóry jakiegoś zwierzęcia domowego, np. owcy lub kozy. Skóra starych bukłaków stawała się twarda i traciła elastyczność. Natomiast nowe bukłaki mogły się rozciągać i powiększać, dzięki czemu wytrzymywały ciśnienie wywołane fermentacją młodego wina (zob. Słowniczek pojęć, „Bukłak”).

pewien dostojnik: Imię tego „dostojnika” (gr. árchon), Jair, podano w równoległych sprawozdaniach Marka i Łukasza, w których został on nazwany przełożonym synagogi (Mk 5:22; Łk 8:41).

złożył mu hołd: Lub „pokłonił mu się; okazał mu szacunek” (zob. komentarz do Mt 8:2).

krwotoków: Najprawdopodobniej chodzi o przewlekłe krwawienie z dróg rodnych. Według Prawa Mojżeszowego kobieta w takim stanie była ceremonialnie nieczysta i nie wolno jej było nikogo dotykać (Kpł 15:19-27).

córko: Jest to jedyny odnotowany wypadek, kiedy Jezus bezpośrednio zwrócił się do kobiety, używając słowa „córko” — być może dlatego, że sytuacja była delikatna, a kobieta drżała (Łk 8:47). To czułe określenie — forma grzecznościowa niemająca związku z wiekiem tej kobiety — świadczy o życzliwej trosce Jezusa.

nie umarła, tylko śpi: Zob. komentarz do Mk 5:39.

Synu Dawida: Nazywając Jezusa „Synem Dawida”, mężczyźni ci wyrażają przekonanie, że Jezus jest dziedzicem tronu Dawida, a więc Mesjaszem (zob. komentarze do Mt 1:1, 6).

nauczał (...) oraz głosił: Zob. komentarz do Mt 4:23.

dobrą nowinę: Zob. komentarz do Mt 4:23.

litował się: Użyty w tym miejscu grecki czasownik splagchnízomai jest spokrewniony ze słowem splágchna, oznaczającym „jelita”, i wskazuje na uczucia, które przenikają człowieka do głębi, na intensywne emocje. W języku greckim jest to jedno z najmocniejszych słów wyrażających współczucie.

złupione: Występujące tu greckie słowo początkowo oznaczało „obdarty ze skóry”, co przywoływało na myśl owce, których skóra była poszarpana, bo zostały zaatakowane przez dzikie zwierzęta lub poraniły się między cierniami i ostrymi skałami. Z czasem określenia tego zaczęto używać w sensie przenośnym w znaczeniu „zgnębiony; udręczony; zraniony”.

porzucone: Przywołuje to na myśl owce, które zostały porzucone, są bezradne i wyczerpane. W sensie przenośnym chodzi tu o ludzi przygnębionych, zaniedbywanych i bezradnych.

Multimedia

Północny brzeg Jeziora Galilejskiego (widok na pn. zach.)
Północny brzeg Jeziora Galilejskiego (widok na pn. zach.)

1. Równina Genezaret. Żyzny trójkątny obszar o długości ok. 5 km i maksymalnej szerokości 2,5 km. To właśnie tam, na brzegu jeziora, Jezus zaprosił rybaków Piotra, Andrzeja, Jakuba i Jana do pełnienia z nim służby (Mt 4:18-22).

2. Zgodnie z tradycją to w tym miejscu Jezus wygłosił Kazanie na Górze (Mt 5:1; Łk 6:17, 20).

3. Kafarnaum. To w tym mieście Jezus „obrał sobie siedzibę” i właśnie tam lub gdzieś w pobliżu spotkał Mateusza (Mt 4:13; 9:1, 9).

Jezus zaprasza Mateusza, żeby został jego naśladowcą
Jezus zaprasza Mateusza, żeby został jego naśladowcą

Po tym, jak Jezus skończył nauczać tłumy w Kafarnaum, zobaczył Mateusza, poborcę podatkowego siedzącego w swoim kantorze. Poborcy byli pogardzani, ponieważ wielu z nich nieuczciwie wzbogacało się kosztem innych. Ale Jezus dostrzega w Mateuszu coś dobrego i zaprasza go, żeby został jego naśladowcą. Ten od razu się zgadza i dołącza do Jezusa jako jego piąty uczeń (Łk 5:1-11, 27, 28). Później Jezus wybiera go na jednego z 12 apostołów (Mt 10:2-4; Mk 3:16-19). W wielu miejscach Ewangelii według Mateusza widać wpływ zawodu, który wykonywał jej pisarz. Na przykład precyzyjnie podaje on kwoty, liczby i wartości (Mt 17:27; 26:15; 27:3). Podkreśla też miłosierdzie Boga, który pozwolił mu — pogardzanemu poborcy podatkowemu — okazać skruchę i zostać głosicielem dobrej nowiny (Mt 9:9-13; 12:7; 18:21-35).

Bukłak na wino
Bukłak na wino

Bukłaki często wykonywano z całej skóry owcy, kozy lub cielęcia. Zwierzę zabijano, odcinano mu głowę oraz kopyta, a potem ostrożnie, bez rozcinania ściągano skórę. Następnie ją garbowano, a otwory zaszywano. Pozostawiano tylko otwór po szyi lub jednej z nóg, który czymś zatykano albo zawiązywano sznurkiem. W bukłakach przechowywano nie tylko wino, ale też mleko, masło, ser, oliwę i wodę.

Synagoga z I wieku
Synagoga z I wieku

Ta ilustracja przedstawia pewne elementy synagogi z I w. n.e., którą odkryto w miejscowości Gamla (Gamala), położonej jakieś 10 km na pn. wsch. od Jeziora Galilejskiego. Daje ona pewne wyobrażenie, jak mogła wyglądać starożytna synagoga.