Dami miała sześć lat, kiedy jej tata zmarł z powodu tętniaka. Derrick skończył dziewięć lat, kiedy choroba serca przerwała życie jego ojca. Z kolei Jeannie w wieku zaledwie siedmiu lat straciła mamę, która przegrała trwającą rok walkę z rakiem jajnika *.

Tych troje młodych ludzi zetknęło się ze śmiercią kogoś bliskiego zdecydowanie zbyt wcześnie. Czy i ty doświadczyłeś czegoś podobnego? Jeśli tak, to ten artykuł może ci pomóc oswoić się ze stratą *. Najpierw jednak przeanalizuj kilka faktów na temat żałoby.

Smutek może wyrażać się na wiele sposobów. To, jak ty go wyrażasz, może różnić się od tego, jak robią to inni. W pewnej książce pomagającej nastolatkom radzić sobie ze śmiercią kogoś bliskiego napisano: „Żałoba nie przebiega zawsze tak samo, według ściśle ustalonych zasad” (Helping Teens Cope With Death). Ważne jest jednak, żeby nie próbować w sobie zdusić całego żalu. Dlaczego?

Tłumienie żalu może być szkodliwe. Wspomniana na początku Jeannie mówi: „Myślałam, że muszę być silna dla mojej młodszej siostry, dlatego ukrywałam emocje. Nawet dziś zazwyczaj tłumię bolesne uczucia, a to nie jest zdrowe”.

Zgadzają się z tym eksperci. W książce The Grieving Teen (Nastolatek w żałobie) Helen Fitzgerald napisała: „Wypieranie się uczuć albo ich niewyrażanie nie może trwać wiecznie. Wrócą one, kiedy najmniej się tego spodziewasz, w postaci nagłego wybuchu lub fizycznych dolegliwości”. Tłumiony smutek może też prowadzić do nadużywania alkoholu czy narkotyków — wszystko po to, żeby uśmierzyć ból.

Żałobie może towarzyszyć chaos emocjonalny. Niektórzy są źli na zmarłego, że ich „porzucił”. Inni oskarżają Boga, że nie zapobiegł śmierci danej osoby. Wielu obwinia się o to, co zrobiło lub powiedziało zmarłej osobie, ponieważ już nie można tego naprawić.

Jak widać, opłakiwanie zmarłych to złożony proces. Co zrobić, żeby zaznać ulgi i odzyskać równowagę?

Porozmawiaj z kimś. W tym trudnym czasie może wolałbyś pobyć z dala od ludzi. Ale jeśli podzielisz się swoimi uczuciami z kimś z rodziny lub przyjacielem, lepiej poradzisz sobie z emocjami, a przeżywana tragedia cię nie przytłoczy. Zasada biblijna: Przysłów 18:24.

Prowadź pamiętnik. Pisz o rodzicu, którego straciłeś. Opisz na przykład najmilsze wspomnienie związane z tą osobą oraz jej cenne zalety. Które z nich chciałbyś naśladować?

Jeśli nękają cię negatywne myśli — dajmy na to, ciągle wracasz do czegoś niemiłego, co powiedziałeś mamie lub tacie przed śmiercią — zapisz, co czujesz i dlaczego. Na przykład: „Mam poczucie winy, bo pokłóciłem się z tatą dzień przed jego śmiercią”.

Następnie zastanów się, czy twoje poczucie winy naprawdę jest uzasadnione. „Nie możesz się winić za to, że nie wiedziałeś, że już nie będziesz miał okazji przeprosić” — czytamy w książce The Grieving Teen. „Oczekiwanie, że nigdy nie powiemy ani nie zrobimy czegoś, za co musielibyśmy przeprosić, jest po prostu nierealistyczne”. Zasada biblijna: Hioba 10:1.

Dbaj o siebie. Pamiętaj o wypoczynku, ruchu oraz właściwym odżywianiu. Jeśli nie masz ochoty na jedzenie, zastępuj pełne posiłki częstymi, zdrowymi przekąskami — przynajmniej dopóki nie wróci ci apetyt. Nie pocieszaj się niezdrowym jedzeniem czy alkoholem, bo to tylko pogorszy sytuację.

Módl się do Boga. W Biblii znajdujemy radę: „Zrzuć swe brzemię na Jehowę, a on cię wesprze” (Psalm 55:22). Modlitwa nie jest po prostu jedną z metod na poprawę samopoczucia. To prawdziwa rozmowa z Bogiem, który „nas pociesza we wszelkim naszym ucisku” (2 Koryntian 1:3, 4).

Bóg może pocieszać pogrążonych w żałobie na przykład za pomocą swojego Słowa, Biblii. Warto sprawdzić, czego ona uczy o stanie umarłych i o nadziei zmartwychwstania *. Zasada biblijna: Psalm 94:19.