Bezpieczna żywność i zdrowe odżywianie — siedem zasad, o których warto pamiętać
To, co jesz, ma znaczenie
To, jak się odżywiasz, ma na ciebie wpływ. Jeśli trzymasz się zdrowej diety i dbasz o bezpieczeństwo żywności, będziesz zdrowszy. Z drugiej strony śmieciowe jedzenie i niewłaściwe obchodzenie się z żywnością mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych — tak jak używanie paliwa niskiej jakości może prowadzić do uszkodzenia samochodu. Skutki złego odżywiania niekoniecznie dadzą o sobie znać od razu, ale na pewno się pojawią (Galatów 6:7).
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zauważa, że złe odżywianie oraz związane z nim niedożywienie, nadwaga czy otyłość to problem całego świata. Częste spożywanie niezdrowego jedzenia i niezdrowych napojów zwiększa ryzyko chorób serca, udaru, cukrzycy i raka. W czasopiśmie medycznym The Lancet podano, że w 2017 roku niewłaściwe odżywianie doprowadziło do śmierci 11 milionów ludzi. Według WHO skażona żywność zabija codziennie ponad 1000 osób i każdego roku powoduje problemy zdrowotne u setek milionów ludzi.
Biblia zachęca, żeby traktować tę sprawę poważnie. Uczy, że „źródłem życia” jest Bóg (Psalm 36:9). A więc życie to dar. Pokazujemy, że cenimy ten dar, gdy dbamy o własne zdrowie i zdrowie naszych najbliższych. Jak to robić?
Bezpieczna żywność — cztery zasady
1. Utrzymuj czystość.
Dlaczego? Ze skażoną żywnością i wodą do twojego organizmu mogą dostać się niebezpieczne drobnoustroje a i w rezultacie wywołać jakąś chorobę.
Co radzą specjaliści
Przed kontaktem z żywnością umyj ręce mydłem i wodą b. Pocieraj dłonie co najmniej przez 20 sekund. Dokładnie umyj grzbiety dłoni, a także przestrzenie między palcami i pod paznokciami. Starannie opłucz i osusz ręce.
Deski do krojenia, naczynia i inne sprzęty używane do przygotowywania posiłków myj w wodzie z dodatkiem środka myjącego. A deski, na której kroisz surowe mięso, nie używaj do krojenia innych produktów.
Myj wszystkie owoce i warzywa. W razie konieczności dezynfekuj je, na przykład jeśli w twojej okolicy woda używana do nawadniania upraw może być skażona odchodami.
2. Oddzielaj żywność surową od ugotowanej.
Dlaczego? Drobnoustroje z surowej żywności, takiej jak mięso i jego soki, mogą się przedostać na inne produkty.
Co radzą specjaliści
Zadbaj, żeby surowa żywność, zwłaszcza mięso, nie miała kontaktu z pozostałymi produktami, kiedy niesiesz je ze sklepu do domu i kiedy je przechowujesz.
Zaraz po tym, jak pokroiłeś surowe mięso, dokładnie umyj ręce, nóż i deskę do krojenia.
3. Gotuj dokładnie.
Dlaczego? Niebezpieczne mikroorganizmy giną jedynie w odpowiednio wysokich temperaturach.
Co radzą specjaliści
Produkty wymagające obróbki cieplnej przygotowuj w dostatecznie wysokich temperaturach. Potrawy, w tym mięso w środkowej warstwie, powinny osiągnąć 70°C na co najmniej 30 sekund.
Zupy i gulasze doprowadzaj do wrzenia.
Ugotowane wcześniej jedzenie podgrzewaj do momentu, aż będzie gorące i zacznie parować.
4. Przechowuj żywność w bezpiecznych temperaturach.
Dlaczego? W temperaturze od 5°C do 60°C wystarczy 20 minut, żeby liczba bakterii w żywności się podwoiła. W surowym mięsie przechowywanym w niewłaściwej temperaturze pewne bakterie mogą wyprodukować toksyny, które nie zginą w trakcie obróbki termicznej.
Co radzą specjaliści
Trzymaj żywność w wystarczająco wysokich lub niskich temperaturach, żeby spowolnić albo powstrzymać rozwój mikroorganizmów.
Nie pozostawiaj ugotowanej żywności w temperaturze pokojowej na dłużej niż dwie godziny. A jeśli temperatura w pomieszczeniu przekracza 32°C, czas ten skraca się do jednej godziny.
Utrzymuj wysoką temperaturę gotowanych potraw aż do momentu podania.
Zdrowe odżywianie — trzy zasady
1. Codziennie jedz różnorodne owoce i warzywa.
Owoce i warzywa są ważnym źródłem witamin, minerałów i innych składników odżywczych istotnych dla zdrowia. Według WHO organizm człowieka potrzebuje przynajmniej pięć porcji owoców i warzyw dziennie. Porcje te nie obejmują warzyw bulwiastych bogatych w skrobię, takich jak ziemniak czy maniok.
2. Spożywaj umiarkowane ilości tłuszczów.
WHO zaleca ograniczone spożycie potraw smażonych i produktów wysokoprzetworzonych, które często zawierają niezdrowe tłuszcze. Jeśli to możliwe, używaj tłuszczów nienasyconych c. Są one znacznie zdrowsze niż tłuszcze nasycone.
3. Ogranicz spożycie soli i cukru.
Według WHO całkowite spożycie soli przez osoby dorosłe nie powinno przekraczać jednej łyżeczki dziennie. Nie należy też spożywać dziennie więcej niż 12 płaskich łyżeczek cukrów wolnych d. Cukier jest głównym składnikiem wielu wysokoprzetworzonych produktów spożywczych. Na przykład w jednej puszce napoju gazowanego (355 ml) może się znaleźć nawet do 10 łyżeczek cukru. Takie napoje są wysokokaloryczne, ale nie mają prawie żadnych wartości odżywczych.
Biblia radzi: „Roztropny widzi niebezpieczeństwo i się kryje, ale niedoświadczeni idą dalej i ponoszą konsekwencje” (Przysłów 22:3). Jeżeli do odżywiania podchodzisz rozsądnie i wprowadzasz niezbędne zmiany, okazujesz tym wdzięczność za życie i zdrowie, które otrzymałeś od Boga.
Niektóre błędne poglądy
Błędny pogląd: Jeśli jedzenie dobrze wygląda, smakuje i pachnie, to znaczy, że jest bezpieczne.
Fakt: Żeby jeden litr wody wyglądał mętnie, musi zawierać ponad 10 miliardów bakterii. Ale wystarczy jakieś 15 do 20 niebezpiecznych bakterii, żebyś zachorował. Dlatego dbaj o bezpieczeństwo żywności i napojów. Przygotowuj, podawaj i przechowuj produkty spożywcze w odpowiednich temperaturach. Pamiętaj też o okresie przydatności do spożycia.
Błędny pogląd: Muchy nie są groźne dla jedzenia.
Fakt: Muchy żerują w brudnych miejscach i rozmnażają się na przykład na odchodach. Dlatego przenoszą na odnóżach miliony drobnoustrojów chorobotwórczych. Żeby chronić żywność przed muchami, dokładnie ją przykrywaj.
Błędny pogląd: „Już od tak dawna jem niezdrowo, że zmiana przyzwyczajeń i tak nic mi nie da”.
Fakt: Naukowcy odkryli, że kiedy zaczniemy zdrowiej się odżywiać, zmniejszymy ryzyko przedwczesnej śmierci. Im dłużej trzymamy się zdrowej diety, tym więcej odnosimy z tego korzyści.
a Drobnoustroje to mikroorganizmy niewidoczne gołym okiem, na przykład bakterie, wirusy czy niektóre pasożyty. Pewne drobnoustroje są pożyteczne dla ludzkiego organizmu. Ale inne są szkodliwe i mogą nawet doprowadzić do śmierci.
b Woda z mydłem usuwa więcej drobnoustrojów niż sama woda.
c W temperaturze pokojowej tłuszcze nienasycone mają postać płynną.
d Termin „cukry wolne” obejmuje między innymi cukier biały, miód, syropy i soki owocowe. Nie dotyczy on naturalnych cukrów zawartych w świeżych owocach, warzywach czy mleku.