•   ¿La itzel kato chiʼ nikʼaj chik kkibʼij itzel taq tzij?

  •  No, itzel ta kinto, amaqʼel kinta itzel taq tzij.

  •  Qas ta utz kinto, are kʼu kinkun taj jas kinbʼano.

  •  Jeʼ, itzel kinto.

•   ¿La kabʼij itzel taq tzij?

  •  Ni jumul.

  •  Jujun taq mul.

  •  Amaqʼel kinbʼij.

•   ¿La kʼax wariʼ?

  •  Je taj, kʼo jastaq más kʼax na chuwach wariʼ.

  •  Jeʼ, sibʼalaj kʼax.

 ¿La utz we kqabʼij itzel taq tzij? Weneʼ kachomaj: «Kʼo ta kʼax kubʼano rumal che kʼo nikʼaj chi jastaq che más kʼax na. Xuqujeʼ konojel ri winaq kkibʼij itzel taq tzij». Are kʼu, ¿la qastzij wariʼ?

 Paneʼ kakoj taj, e jujun winaq kikojom kichuqʼabʼ rech kkibʼij ta itzel taq tzij. Ri e areʼ kechoman chrij ri nikʼaj chi jastaq junam rukʼ wariʼ:

•  Ri itzel taq tzij junam ta kukʼ nikʼaj chi tzij. Ri tzij che kakojo kukʼut ri kʼo pa awanimaʼ. Are chiʼ kabʼij itzel taq tzij tajin kakʼutu che nim ta kawil wi ri nikʼaj chi winaq. Chachomaj: ¿la qas je abʼanik at?

   Ri Biblia kubʼij: «Are kʼu ri kel uloq pa ri uchiʼ ri winaq, pa ri ranimaʼ kel wi uloq» (Mateo 15:18).

•  Ubʼixik itzel taq tzij kubʼano che itzel katkil nikʼaj chi winaq. Ri wuj Cuss Control kubʼij: «Ri tzij che kakojo kukʼut ri kibʼantajik ri taq awachiʼl, la nim katkil wi ri afamilia, ri awachiʼl pa ri chak o ri kabʼan che kilik ri nikʼaj chik, we kariq jun achak o kpaqabʼax ri tojbʼal awe xuqujeʼ jas kkichomaj ri winaq chawij che ketaʼm ta awach». Ri wuj riʼ xuqujeʼ kubʼij: «Chatchoman chrij we kariq utz taq awachiʼl are chiʼ kaya kan ubʼixik ri itzel taq tzij».

   Ri Biblia kubʼij: «Mibʼij chi tzij re oyowal, mixyoqʼon chik, miwetzʼbʼej chi kiwach nikʼaj winaq chik» (Efesios 4:31).

•  Ri itzel taq tzij kubʼan ta chawe che katux jun utz winaq. Jun wuj ubʼiʼ ¡Qué maleducado!, rech ri doctor Alex Packer kubʼij che ri e winaq kekos che kitaʼik ri winaq che amaqʼel kkibʼij itzel taq tzij y ri taq tzij riʼ kubʼano che tajin ta chi kakoj ri «achomanik». Xuqujeʼ kuya ubʼixik: «We kʼi ta tzij kakojo chiʼ kattzijonik, qas qʼalaj riʼ che tajin ta kakoj ri achomanik».

   Ri Biblia kubʼij: «Mel uloq pa ichiʼ jun itzel tzij» (Efesios 4:29).

•  Chabʼanaʼ wariʼ. Chakojoʼ achuqʼabʼ che pa jun ikʼ kabʼij ta jun itzel tzij. Chatzʼibʼaj chuwach jun wuj o chuwach jun calendario ri tajin kabʼano. Rech qas katkun che ubʼanik ri achomam, rajawaxik kabʼan nikʼaj chi jastaq. Jun kʼutbʼal:

•  Kabʼan ta jastaq che kubʼan chawe che kachomaj itzel taq tzij. Ri Biblia kubʼij: «Ri e itzel taq achilanik kketzelaj ri e utzalaj taq naqʼatisabʼal» (1 Corintios 15:33). Pa wajun versículo ri’, ri tzij achilanik xaq xiw ta ktzijon chkij ri e winaq xaneʼ xuqujeʼ chrij ri películas, ri etzʼanem xuqujeʼ ri bʼixonem che kato. Kenneth, che kʼo 17 ujunabʼ, kubʼij: «Jujun taq mul kabʼixoj jun bʼixonem che utz kato, y kawil taj che kʼo itzel taq tzij chupam».

•  Chakʼutuʼ che kʼo achomanik. Jujun taq akʼalabʼ kkibʼij itzel taq tzij rech kkinaʼo che e nimaʼq winaq chik. Are kʼu, ri e nimaʼq winaq chik kekun che uchʼobʼik «jas ri utz xuqujeʼ jas ri man utz taj» (Hebreos 5:14). Kkibʼan ta jastaq xa rumal che nim keʼil kumal ri nikʼaj chik.

 Qastzij wi, che ri itzel taq tzij xa kutzʼilobʼisaj ri achomanik, kuya itzel taq chomanik pa ajolom. Pa ri uwach Ulew che oj kʼo wi sibʼalaj kʼi itzelal kʼolik. Ri wuj Cuss Control kubʼij: «Kabʼan ta awe ri kkibʼan ri nikʼaj chik. Chakojoʼ achuqʼabʼ rech kabʼij ta itzel taq tzij. We kabʼan wariʼ kanaʼ kikotemal pa awanimaʼ y ri awachiʼl sibʼalaj kekikot awukʼ».