1. ¿Imanötaq Abrahanqa rikätsikurqan Jehovä alli juez kanqanman markäkunqanta? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta).

JUK kutichömi Abrahanqa Jehoväta kënö tapurqan: “¿Manaku entëru patsapa Juezninqa alli kaqta ruranqa?” (Genesis 18:25). Abrahanqa manam Jehoväman mana markäkurtsu (yärakurtsu) tsëta tapukurqan. Sinöqa, Sodöma y Gomörra markakunata Jehovä alli juzganampaq kaqman markäkurmi. Abrahanqa segürum këkarqan alli kaqta ruraq nunakunata mana alli kaqta ruraq nunakunatawan Jehovä mana ushakätsinampaq kaqta. Jina Jehoväpaq parlarmi Bibliaqa kënö nin: “Pëqa Qaqa cuentam, rurëninkunaqa chipyëpa allillam, näninkunaqa alli kaqllam. Mana jaqikoq Dios, pëchöqa manam ni ima mana alli rurëkuna kantsu, pëqa alli kaqta y limpiu kaqta ruraqmi” (Deuteronomiu 31:19; 32:4).

2. ¿Imanirtaq Jehoväqa mana alli kaqta rurëta puëdintsu?

² ¿Imanirtaq Abrahanqa següru këkarqan Jehoväqa  imëpis alli kaqta ruraq kanqanta? Porqui pëqa rurëninwanmi alli kaqta ruranapaq yachatsimantsik. Mandakïninkuna alli kaqlla kaptinmi, juzgarninqa imëpis alli kaqllata ruran. Jinamampis, Jehoväqa ‘alli kaqta y rasun kaqta kuyaq’ kanqantam Bibliaqa nin (Salmus 33:5).

3. Wakinkunata mana allikunata rurayanqampita willakaramï.

³ Awmi, Jehoväqa imëpis alli kaqtam ruran. Y tsëta musyëqa alläpa kushikïpaqmi, porqui entëru Patsachöqa imëka mana alli rurëkunallatam rikantsik. Tantiyarinapaq, mëtsikaq nunakunatam condenayashqa y carcelman llawiyashqa mana rurayanqampita culpayanqanrëkur. Peru wakinkunataqa, mas pruëbakunata taririr y culpayoq mana kayanqanta musyarirmi libri jaqiriyashqa. Tsëkuna pasakunqanta rikarmi, mëtsikaq nunakuna alläpa piñakuyan, y imatapis rurëta mana puëdeqnömi sientikuyan. Peru Jehoväta sirweqkunataqa juk rurëkunam masqa llakitsin. Imakuna kanqanta rikärishun.

4. ¿Imataq markäkïnintsikta pruëbaman churarinman?

⁴ Jehoväta sirweqkunaqa musyantsikmi, Jehoväta mana sirweq nunakuna mana allita ruramänapaq kaqta. Peru congregacionchö pipis mana allita ruramanqantsikta o pitapis mana allita rurayanqanta pensashqaqa, markäkïnintsikmi pruëbaman churakärinman. Tsënö pasakuptinqa, ¿imataraq rurashun? ¿Jehoväta sirwitatsuraq jaqirishun?

5. ¿Imanirtaq espantakushwantsu congregacionchö pitapis o kikintsikta mana kaqpita mana allita ruramashqa?

⁵ Jutsasapa karninmi llapantsikpis pantarintsik. Tsëmi congregacionchöqa itsa pillapis pantar mana allita ruraramashwan o noqantsik wakinta tsënö rurarishwan (1 Juan 1:8). Tsëkunaqa manam seguïdutsu pasakun, peru pasakuptinqa, poqu cristiänukunaqa manam espantakuyantsu ni tsërëkur Jehoväta sirwita jaqiriyantsu. Jehoväqa Bibliawanmi alli consëjukunata qomantsik, mana jutsantsikchö pipis mana allita ruramashqa pëpita mana rakikäkurinapaq (Salmus 55:12-14).

6, 7. (1) ¿Imakunapataq juk wawqi pasarqan? (2) ¿Imataq yanaparqan alleq tsarakunampaq?

⁶ Willi Diehl jutiyoq wawqita pasanqanta rikärishun. Pëqa, 1931 watachömi Suïza nacionchö këkaq Betel wayichö yanapakur qallarqan. Y 1946 watachönam, Estädus Unïduschö Galaad escuëlapa 8 kaq cläsinman ëwarqan. Cläsita usharinqampita juk tiempu pasarinqanchönam, Suïza nacionchö congregacionkunata watukaqnö yanapakur qallëkurqan. Kawënimpita willakunqanchömi nirqan, 1949 wata Suïza Sucursalta Rikaq wawqikunata casakunampaq kaqta willanqanta. Tsënash wawqikunaqa niriyänaq llapan cargunkunata qochiriyänampaq kaqta, y precursorllana kanampaq kaqta. Jina kënömi nin: “Manam munayarqantsu discursukunata ruranäta, y mëtsikaq cristiänu mayintsikkunaqa manam saludayämaqnatsu y congregacionpita qarqushqatanömi tratayämaq”.

⁷ ¿Imatataq wawqi Willi Diehl rurarqan?  Warminwan pëqa musyayarqanmi casakïqa Biblia yachatsikunqampa contran mana kanqanta, tsëmi Jehoväman mañakïta ni pëman confiakïta jaqiyarqantsu. Wakin cristiänukuna casädu kawakïta Jehovä imanö rikanqanta alleqlla mana entiendirnimpis, tiempuwanqa entiendiriyarqanmi. Y wawqi Diehlqa yapëmi unë cargunkunata chaskirqan. Mana jaqipa sirwinqampitam Jehoväqa bendecirqan * (rikäri päginapa ura kuchunchö willakïta). Y noqantsikqa, ¿imataraq rurashun tsënö pasamashqaqa? ¿Pacienciayoqtsuraq kashun y tsëta Jehovä altsamunampaq kaqmantsuraq confiakushun? ¿O kikintsikllaman confiakurtsuraq kikintsik altsëta tïrashun? (Proverbius 11:2; leyi Miquëas 7:7 *).

8. ¿Imatataq yarpänantsik jukkunata o kikintsikta mana alli tratëkämanqantsikta pensarqa?

⁸ Congregacionchö pitapis mana kaqpita mana allipa tratëkäyanqanta pensarqa, yarpänantsikmi jutsasapa karnin itsapis pantashqa këkanqantsikta, o alleqlla mana entiendinqantsikta. Jinamampis yarpänantsikmi, imanö ni imanir pasakunqanta llapanta mana musyanqantsikta. Peru pensanqantsik rasun o mana rasun kaptimpis, Jehovämanmi tsë asuntupaq mañakunantsik. Jina pëmanmi markäkunantsik y mana jaqishpam sirwir sïguinantsik. Tsëqa Jehoväwan manam piñakushuntsu (leyi Proverbius 19:3 *).

9. ¿Imatataq yachakushun kë yachatsikïchö y qateqnin kaqchö?

⁹ Diospa markanchö unë witsan pasakunqampita, kima cäsuta rikärishun. Kë yachatsikïchöqa yachakushun, wawqinkunapa culpanrëkur Josë imakunapa pasanqampitam. Y qateqnin kaq yachatsikïchönam yachakushun, rey Acabwan Jehovä imata ruranqampita y Siriachö këkaq Antioquïa markachö këkar apostol Pëdru imata ruranqampita. Tsëkunata yachakunqantsikmannö këkunaman pensashun: ¿imanötaq Jehovä rikanqannö imatapis rikashwan? ¿Imanötaq pëwan amïgu kënintsikta cuidashwan? Kë yachatsikïqa alläpam yanapamäshun, masran mana kaqpita mana alli tratamanqantsikta pensashqa.

10, 11. (1) ¿Imakunapataq Josëqa pasarqan? (2) ¿Imataq pasarqan Josë carcelchö kanqan witsan?

¹⁰ Jehoväta mana jaqipa sirweq  Josëqa, mana allikunapam pasarqan. Peru masqa llakitsirqan wawqinkuna mana allita rurayanqanmi. 17 watayoq këkaptinmi, wawqinkuna tsarirkur juk pözuman jitëkuyarqan. Tsëpitanam esclävu kanampaq juk nunakunata rantikïkuyarqan y pëkunanam Egiptu nacionman apakuyarqan (Genesis 37:23-28; 42:21). Tsë nacionchöqa juk warmita violëta munanqanta nirmi Josëta tumpayarqan. Y juiciuta mana rurashllapam carcelman llawiriyarqan (Genesis 39:17-20). Chunka kima (13) watapam esclävu karqan y carcelchö llawirarqan. ¿Imanötaq Josë pasanqanqa yanapamantsik cristiänu mayintsikkuna mana allita ruramashqa?

¹¹ Carcelchö Josë këkaptinmi, reyta vïnu sirweqkunapa mandaqnintapis llawiriyarqan. Juk paqasmi tsë nunaqa jukta suëñïkurqan, y Josëqa Jehoväpa yanapakïninwanmi suëñïnin ima ninan kanqanta willarqan. Carcelpita yarqunampaq kaqta y cargunman kutinampaq kaqtam nirqan. Jina Josëqa tsëtam provecharqan carcelchö imanir këkanqanta willanampaq. Josë parlanqampita y mana parlanqampitaqa atskatam yachakïta puëdintsik (Genesis 40:5-13).

12, 13. (1) ¿Imataq rikätsikun pasanqampita Josëqa llakikurlla mana kakunqanta? (2) ¿Llapan pasanqantaku Josëqa willarqan vïnuta sirweqkunapa mandaqninta?

 ¹² (Leyi Genesis 40:14, 15 *). Kë textuchö rikanqantsiknöpis, vïnuta sirweqkunapa mandaqnintaqa markampita suwashqa kanqantam Josëqa nirqan. Jina clärum willarqan tumpayanqampita culpayoq mana kanqanta. Tsëpitanam kënö nir rogakurqan: “Alläpa alli kënikita rikätsikurmi Faraonta noqapita parlapänëki, y kë wayipitam jorqamänëki”. Awmi, Josëtaqa mana kaqpitam mana allipa tratayarqan.

¹³ Josëqa alleqmi musyarqan mana kaqpita mana allipa tratëkäyanqanta. Tsënö kaptimpis, pasëkanqankunapitaqa manam llakikurllatsu kakurqan. Tsëpa rantinqa, yanapakïta ashirmi vïnuta sirweqkunapa mandaqninta pasanqankunata willarqan. Peru Bibliaqa manam nintsu wawqinkuna suwayanqampita pï mëta willakur kanqanta. Y Faraontapis manam willarqantsu. Tsëmi Josëpa wawqinkuna Egiptu nacionman chäriyaptin y amishtariyaptinqa, Faraonqa shumaq chaskirqan y nacionninchö quedakuyänampaq nirqan. Jina nirqanmi “entëru Egiptuchö imëka allikunaqa” pëkunapaq kanampaq kaqta (Genesis 45:16-20).

14. Congregacionchö ima mana allitapis ruramashqaqa, ¿imataq yanapamäshun wakinkunapaq mana allita mana parlanapaq?

¹⁴ Congregacionchö pipis mana allita ruramanqantsikta pensarqa, manam pï mëta willartsu kanantsik. Rasunmi, juk cristiänu mayintsik alläpa mana allita rurëkamashqaqa, anciänukunawanmi parlanantsik y yanaparamänapaqmi nirinantsik (Levïticu 5:1). Peru pipis alläpa mana allita mana ruramashqaqa, pitapis mana musyatsirllam cristiänu mayintsikwan amishtëta tïranantsik. Y itsa anciänukunata willanantsikpis precisanqatsu (leyi Mateu 5:23, 24 y 18:15). Tsëqa, mana jaqikoq kashun y tsë cäsukunachö Biblia consejakunqanta rurashun. Itsa cuentata qokurishun mana allipa käyinqantsikta, y mana allita mana ruramashqantsikta. Tsënö pasamashqaqa, alläpachi kushikushwan cristiänu mayintsikpita mana allita mana parlanqantsikpita. Rasonyoq o mana rasonyoq karpis, mana allita parlanqantsikwanqa manam imatapis lograshuntsu. Jehoväwan y cristiänu mayintsikkunawan mana jaqikoq kanqantsikmi yanapamäshun pipaqpis mana allita mana parlanapaq. Rey Davidmi nirqan “mana jutsata rurar pureq kaq” nunaqa wakinkunapaq mana ulikunqanta ni ima mana  allitapis mana ruranqanta (Salmus 15:2, 3; Santiägu 3:5).

15. ¿Imanötaq Josëta yanaparqan Jehoväwan amïgu kanqan?

¹⁵ Jina Josëpitaqa juk mastam yachakïta puëdintsik. Chunka kima watakunapam mana allikunapa pasarqan, peru Jehovänömi imatapis rikarqan (Genesis 45:5-8). Pëqa manam Jehoväta culparqantsu mana allikunata pasanqampita. Jina pasanqankunata mana qonqarnimpis, manam tsëkunallamanqa yarparäkurqantsu. Y manam jaqirqantsu wakinkunapa mana alli rurëninkuna o imachöpis pantayanqankuna Jehoväpita rakikäratsinanta. Mana jaqikoq karninmi, mana allita rurayanqanta Jehovä imanö altsanqanta y familiantawan imanö bendicinqanta rikarqan.

16. Congregacionchö ima mana allitapis ruramashqa, ¿imanirtaq Jehoväman mas witinantsik?

¹⁶ Noqantsikpis Josënömi Jehoväwan amïgu kënintsikta valoranantsik y cuidanantsik. Manam imëpis jaqinantsiktsu cristiänu mayintsikkuna pantayanqankuna, kuyë Diosnintsikpita rakikäratsimänata (Romänus 8:38, 39). Tsëpa rantinqa, congregacionchö pipis mana allita ruramashqaqa, Josë ruranqannö Jehoväman mas witishun, Jehovänö imatapis rikäshun y llapan puëdinqantsikta rurashun Biblia consejakunqannö tsë problëmata altsanapaq. Y tsëpitaqa Jehoväpa makinchö jaqirishun. Pëqa musyanmi imë y imanö tsë problëmata altsanampaq kaqta, y tsëmanmi confiakunantsik.

17. ¿Imanötaq rikätsikushwan ‘entëru patsapa Juezninman’ confiakunqantsikta?

¹⁷ Diosta mana cäsukoq nunakunawan kawanqantsikyaqqa, mana alli rurëkunatam imëpis rikëkäshunlla. Höraqa, congregacionchö pitapis o kikintsikta mana kaqpita mana allipa tratamanqantsiktam pensashwan. Peru ama jaqishuntsu tsëkuna Jehoväpita rakikäratsimänata (Salmus 119:165). Tsëpa rantinqa, Jehoväta mana jaqipa sirwir sïguishun, yanapakïninta ashishun y pëman confiakushun. Jina yarpänantsikmi jutsasapa karnin, pasakunqanta juknöpa entiendinqantsikta o llapan pasakunqanta mana musyanqantsikta. Josë ruranqannö rurashun y ama pipaqpis mana allita parlashuntsu, porqui tsëqa mas problëmamanmi chätsimäshun. Kikintsikllaman confiakunapa rantinqa, mana jaqikoq kanapaq kallpachakushun y tsë problëmata Jehovä altsananta pacienciawan shuyaräshun. Tsënö rurarninqa, Josënömi Diospa rikëninchö alli rikashqa kashun y Jehoväpa bendicionnintam chaskishun. Jina markäkunantsikmi “entëru patsapa Juezninqa” imëpis alli kaqllata ruranampaq kaqta, porqui pëpa “näninkunaqa alli kaqllam” (Genesis 18:25; Deuteronomiu 32:4).

18. ¿Imapitataq yachakushun qateqnin kaq yachatsikïchö?

¹⁸ Qateqnin kaq yachatsikïchömi yachakushun, Jehoväpa markanchö pasakunqan ishkë mana alli rurëkunapita. Tsë pasakunqankunapitam yachakushun, alli kaq rurëta Jehovä rikanqannö rikänapaq, humildi kanqantsik y perdonakoq kanqantsik imanö yanapamanqantsikta.