1, 2. ¿Pitaq cheqap amparawaqninchikqa kanman?

PIENSARIY purikuchkaptiki qonqaymanta yana puyullaña huntakaykamusqanpi. Qonqaytañataq achka llipyakuna cielopi kancharirun hinaspa tanrararayta qallakaykamuspan manaña tukuyta paqchaq hinaraq parakaykamunman. Qamñataq amparakuq kallpanki maymi kasqan sitioman. Ñanpiñataq rikuruwaq huk hatun machayta amparakunaykipaq. Chay sitioqa kusallañam kachkan paramanta amparakunaykipaq hina. ¡Maynatachá kusikunki chay machayta tariruspaykiqa!

² Chaynam kunan tiempokunapas kay pachapiqa mana allinkunallaña mirakaramusqanwan achka sasachakuykunallapiña tarikuchkanchik. Ichaqa kanmi imaymana sasachakuykunamanta amparawaqninchikqa, ¿pitaq kanman? Jehová Diosmi, chaymi Bibliaqa paymanta nin: “Pakakuna wasi hinam qamqa kanki, nispa. Amparakuna wasi hinam qamqa kanki, nispa. Diosnilláy, ñoqaqa qampim confiakusaq”, nispa (Salmo 91:2).

3. ¿Imatam rurananchik Jehová Dios amparawaqninchik kananpaq?

 ³ Kay pachapi hinaspa hanaq pachapi kaqkunatapas Unanchaq Jehová Diosqa amparawaqninchikmi kanman. ¡Mayna sumaqmi chayqa! Payqa aswan atiyniyoqmi imapas rurawaqninchikkunamantaqa. Pipas otaq imañapas dañawaptinchikpas Jehová Diosqa manam chaynallataqa saqeruwanchikmanchu. ¿Imatam rurananchik Jehová Dios amparawaqninchik kananpaq? Paypim confiakunanchik. Chaymantapas Bibliam kaynata kallpanchawanchik: “Diospa kuyakuyninpiyá waqaychakuychik”, nispa (Judas 21). Arí, Diospa kuyakuyninpim takyananchik hinaspapas Jehová Diosmanmi hukllawakunanchik. Chayna kaptinqa seguropunim kachwan Jehová Dios amparawaqninchik kananmanta. Ichaqa, ¿imatam rurananchik Unanchawaqninchikwan sumaqllaña amistadta ruranapaq?

4, 5. ¿Imakunawanmi Jehová Dios kuyawasqanchikta qawachiwanchik?

⁴ Jehová Diosqa imaymana rurasqankunapim kuyakuynintaqa qawachiwanchik. Chaykunapi yuyaymanariymi yanapawasun kuyakuyninpi takyananchikpaq. Piensariy kay libropa yanapakuyninwan Bibliamanta yachasqaykikunapi. Ejemplopaq, kusisqa kawsanapaqmi Unanchawaqninchik qowarqanchik kay sumaq Allpa pachata, achka mikuykunayoqta, yakuyoqta, imaymana rikchaq animalkunayoqta, hinaspa tukuy imayoq sumaqllaña orqokunatawan qechwakunatapas. Yachanchiktaqmi Jehová Diosqa chuya espirituntakama Biblia Qellqachiq kasqanta, chaypim willawanchik sutinmantawan sumaq kayninkunamantapas. Bibliam willawanchik kuyasqan Churinta kay Pachaman kachamusqanta chaynapi ñoqanchikrayku ñakarinantawan wañunantapas saqesqanmanta (Juan 3:16). Chay rurasqanmi aswan sumaq regalo qowasqanchik, chaynintakamam suma-sumaq kawsakuyta haypasunchik.

⁵ Chay suyakuyta haypanapaqmi Jehová Diosqa hanaq pachapi sapaqchasqa Gobiernota hatarichirqa. Chay Gobiernom ñakariykunamanta libraykuwasunchikña hinaspam kay Allpa pachata sumaq paraisoman tikranqa. ¡Ima sumaqmi chayqa!  ¡Chayraqmi hawkayaypiqa wiña-wiñaypaq kusisqapuni kawsasunchik! (Salmo 37:29.) Chay punchaw chayamunankamaqa Diospa Palabranpi yachachikuykunam yanapawanchik allinta kawsakunanchikpaq. Jehová Diosqa kay regalotawanmi qowanchik: oraciontam, chaynintakamam mana recelaspa payman asuykuchwan. Chaykunaqa Jehová Diospa kuyakuyninpi wakin rurasqallanmi, chaykunawanmi Jehová Diosqa kuyasusqaykita qawachisunki chaynallataq lliw runakunata kuyasqantapas.

6. ¿Imaynatam Jehová Diosta kuyasusqaykimanta kutichiwaq?

⁶ Kunanñataqmi tapukunayki: “¿Imaynatam Jehová Diosta kuyawasqanmanta kutichiyman?”, nispa. Achka runakunapaschá kaynata ninku: “Jehová Diosta kuyaspam”, nispa. ¿Chaynatachu qampas ninki? Hatun kamachikuy mayqan kasqanmanta rimaspanmi Jesusqa kaynata nirqa: “Señor Diosnikitam kuyanki tukuy sonqoykiwan, tukuy vidaykiwan hinaspa tukuy yuyaynikiwan”, nispa (Mateo 22:37). Achka razonkunam kachkan Jehová Diosta kuyanaykipaqqa. Ichaqa Jehová Diostaqa, ¿kuyayllachu-kuyananchik?

7. Jehová Diosta cheqaptapuni kuyanapaq, ¿kuyayllachu-kuyananchik? Willarimuy.

⁷ Bibliapa nisqanman hinaqa Diostaqa manam kuyayllachu-kuyananchik. Diosta kuyayninchik ancha allin kaptinpas manam kuyayllachu-kuyananchik. Chayta allinta entiendenapaqqa kaywan tupachisun: manzana frutata mañakuptiki, ¿kusikuwaqchu manzanapa muhullanta chaskikuspayki? Manayá. Chay muhumantaña manzana sacha wiñaptinpas qamqa manzanapa ruruntamá munachkanki. Chayna kaqllam Jehová Dios kuyakuyninchikwanpas: chay muhu hinam kuyakuyninchikpas wiñaspan rurunanpuni. Bibliam nin: “Diosta kuyaspanchikqa kamachikuyninkunatapas kasukunchikmi, kamachikuyninkunaqa manam llumpay sasachu”, nispa (1 Juan 5:3). Cheqaptapuni Dios kuyayninchiktaqa allin rurayninchikkunawanmi qawachina (Mateo 7:16-20).

8, 9. ¿Imata ruraspam Dios kuyasqanchikta qawachinchik hinaspa ñoqanchikrayku tukuy ima rurasqanmanta agradecekusqanchiktapas?

 ⁸ Dios kuyasqanchiktaqa kamachikuyninkunata kasukuspam qawachinchik, chayman hina kawsaspataq. Chay rurayqa manam llumpay sasachu, Jehová Diospa kamachikuyninkuna kasukunapaq hinalla kasqanrayku. Chay kamachikuykunaqa allinninchikpaqmi hinaspa kusisqa kawsananchikpaqmi (Isaias 48:17, 18). Ñoqanchikrayku tukuy rurasqanmanta ancha agradecesqa kasqanchiktam qawachinchik Jehová Diosta kasukuspanchik. Ichaqa llakikuypaqmi as runakunalla chaynataqa piensanku. Ñoqanchikqa manam Jesuspa kasqan tiempopi mana agradecekuq runakuna hina kaytaqa munanchikchu. Huk kutipim leprawan chunka onqoqkunata Jesus hampirqa, ichaqa hukkaqnillanmi agradecekunanpaq kutirirqa (Lucas 17:12-17). Chay runa hinachá kayta munanchik, manachá chay mana reqsikuq isqon runakuna hinaqa.

⁹ Chaynaqa, ¿Jehová Diospa ima kamachikuyninkunatam kasukunanchik? Wakinkunataqa kay libropim yacharunkiña. Wakinkunatayá yuyarisun, chay kamachikuyninkunata kasukuptinchikqa manam sasachu kanqa Jehová Diospa kuyakuyninpi takyayqa.

10. ¿Imanasqataq ancha allinpuni Jehová Diosmanta hinalla yachayqa?

¹⁰ Jehová Diosta allintapuni reqsiymi yanapasunki payman astawan asuykunaykipaq. Hinallam paymantaqa yachananchik. Kaypi piensariy, chiri tutapim orqopi kachkawaq, qonikunaykipaqtaq yantata ratachichkawaq. ¿Saqeruwaqchu pisi-pisillamanta nina wañurunanta? Manamiki. Aswanchá chiripi mana wañurunaykipaq ninataqa yantawan hinalla ratachiwaq. Imaynam yantapas ninata ratachin chaynam “Diospa yachachiyninpas” kuyakuyninchikta wiñachin (Proverbios 2:1-5).

11. ¿Imatam Jesuspa qatiqninkuna nirqaku Jesuspa yachachisqankunamanta?

¹¹ Jesusqa munarqam qatiqninkunapa Jehová Diospaq hinaspa Palabranpaqpas kuyayninku hinalla masyarinanta. Kawsarimusqan qepatam Jesusqa iskay qatikuqninkunaman yachachirqa Hebreo simipi qellqasqa Bibliapa wakin willakuyninkuna paypi cumplikusqanta. ¿Imatam chaymanta nirqaku? Chaymantañam qatiqninkuna nirqaku: “¿Manachum sonqonchik ruparirqa ñanpi parlapayawaptinchik hinaspa Bibliamantapas entiendechiwaptinchik?”, nispa (Lucas 24:32).

12, 13. a) ¿Imataq pasarun yaqa lliw runakunapa Diospaqwan Palabranpaqpas kuyakuyninkuwan? b) ¿Imatam rurananchik kuyakuyninchik mana chiriyarunanpaq?

¹² Bibliapa yachachikuyninkunamanta yachachkaptiki, ¿manachu qampa sonqoykipas ruparichkaq hina kusikurqa? Kusikurqapunich, ¿aw? Achka runakunam chaynata kusikurqaku. Ichaqa sasam Dios kuyayninchikta takyachiypas wiñachiypas. Manam kay tukupay tiempopaq Jesuspa nisqanman hina mana kuyakuq runakunamanqa rikchakuytaqa munanchikchu, paykunamantam nirqa: ‘Achkaqpa kuyakuyninmi chiriyarunqa’, nispa (Mateo 24:12). ¿Imatam ruranayki Jehová Diospaqwan yachachikuyninkunapaqpas kuyakuyniki mana chiriyarunanpaq?

¹³ Hinallayá yachay Jehová Diosmantawan Jesucristomantapas (Juan 17:3). Biblia leesqaykipi allinta yuyaymanay hinaspa tapukuy: “¿Imatam Jehová Diosmanta kay leesqay yachachiwan? ¿Tukuy sonqoywan, tukuy vidaywan hinaspa tukuy yuyayniywan  Jehová Diosta astawan kuyanaypaqchu kallpanchawachkan?”, nispa (1 Timoteo 4:15). Chaynata yuyaymanaptikiqa manam haykaqpas Jehová Diosta kuyaynikiqa chiriyarunqachu.

14. ¿Imanasqataq mañakuyninchikqa ancha allinpuni Jehová Diosta kuyayninchikpi mana chiriyarunapaq?

¹⁴ Chaymantapas Jehová Diosta hinalla kuyananchikpaqqa hinallam chaylla-chaylla mañakunanchik (1 Tesalonicenses 5:17). 17 kaq yachachikuypim yacharurqanchik mañakuyqa Diospa sumaq regalo kasqanmanta. Runamasinchikwan sapa kutilla sonqomanta rimaptinchikmi paykunawan astawan reqsinakunchik. Chaynallataqmi Jehová Diosta sapa kutilla mañakuptinchikqa paywan amistadninchikmi aswan-aswan kallpanchasqa kanqa. Ichaqa manam simillanchikmantachu nitaq hina nisqallanchiktachu kutirispa-kutirispaqa mañakunanchik. Jehová Diostaqa mañakunanchik kuyasqan taytanta churi-wawapa rimasqanman hinam. Ichaqa respetowanmi sonqomantapuni mana recelaspa mañakunanchik (Salmo 62:8). Chaymi, Jehová Diosta yupaychanapaqqa allinpunim kikinchikmanta Biblia estudiayninchik chaynataq tukuy sonqonchikwan mañakuyninchikpas. Chaynata ruraspanchikmi Jehová Diospa kuyakuyninpiqa hinalla takyasunchik.

15, 16. ¿Imanasqataq Diospa Munaychakusqanmanta willakuytaqa sumaq-sumaq llamkayta hina hinaspa qorita hina qawananchik?

¹⁵ Bibliata estudiaspapas hinaspa orakuspapas sapallanchikpim Diostaqa yupaychachkanchik. Chaywanpas, iñisqanchikkunamantataqmi hukkunaman willakunanchik. ¿Rimapayarqankiñachu hukkunaman Bibliapa yachachikuyninkunamanta? Chayna kaptinqa Diospaq suma-sumaq llamkaypim yanapakuchkanki (Lucas 1:74). Jehová Diospa yachachikuyninkunamanta willakuptinchikmi cheqap cristianokunaqa hatun kamachikuyta kasukuchkanchik: Diospa Munaychakusqanmanta allin noticiakuna willakuyta (Mateo 24:14; 28:19, 20).

¹⁶ Apostol Pablom chanincharqa runamasinkunaman Diosmanta willakuyninta, chaymi predicaynintaqa qoriman tupachirqa (2 Corintios 4:7). Jehová Diosmanta hinaspa munayninmanta willakuyqa ima llamkaymantapas aswan allinmi, ¿imaynanpi?  Aswan allin kaq patronninchikta servinapaq kaptinmi chaynataq imakunamantapas allinninchikpaq kaptinmi. Predicaptinchikmi allin sonqoyoq runakunata yanapanchik wiñay kawsayman apaq ñanninta purinankupaq. ¿Chay llamkaymanta aswan sumaq llamkay kanmanchu? Chaymantapas, Jehová Diosmantawan Palabranmanta willakuptinchikmi iñiyninchikpas Dios kuyakuyninchikpas  astawan masyarinqa. Jehová Diosqa chaninchanmi paypaq llamkasqanchikpi kallpanchakusqanchiktaqa (Hebreos 6:10). Qawasqanchikman hinaqa Diospa sumaq noticianmanta hinalla predicaymi yanapawanchik kuyakuyninpi takyananchikpaq (1 Corintios 15:58).

17. ¿Imanasqataq Diosmantaqa chaylla willakuna?

¹⁷ Yuyarinanchikpunim Diospa Munaychakusqanqa chaylla willakunapaq kasqanta. Bibliam nin: “Diospa palabrantayá willakuy allin tiempopipas chaynataq mana allin tiempopipas”, nispa (2 Timoteo 4:2). ¿Imaynanpitaq Diospa munaychakusqanmanta willakuyqa chaylla willakunapaq kanman? Bibliam niwanchik: “Chayaykamuchkanñam Tayta Diospa castiganan hatun punchawqa. Hichpaykamuchkanñam apurawman Tayta Diospa castiganan punchawqa”, nispa (Sofonias 1:14). Arí, hichpaykamuchkanñam utqayllamanña mana allin ruraq runakunapa puchukayninqa. ¡Chaymantam runakunaqa yachanankupuni! Kunanmi Jehová Diosta kasukuyta yachananku llapallanmanta Kamachiqninta hina, castiganan punchaw ‘chayaykamunanña kasqanrayku’ (Habacuc 2:3).

18. ¿Imaynanpitaq cheqap cristianokunawan kuska Jehová Diosta yupaychananchik?

¹⁸ Jehová Diosqa munanmi cheqap cristianokunawan kuska yupaychananchikta. Chaymi palabranpi kaynata niwanchik: “Ama qonqaruspayá kuyanakunapaq hinaspa allin ruranapaq yanapanakusunchik. Wakinkunapa costumbrasqanman hinaqa amayá huñunakuyman riyta dejasunchu aswanqa Señorpa chaylla kutimunanta yachaspayá kallpanchanakusunchik”, nispa (Hebreos 10:24, 25). Diosmanta yachanapaq huñunakuykunaman iñiqmasinchikkunawan rispanchikmi kuyasqanchik Diosninchiktaqa yupaychaytawan hatunchaytapas atinchik. Chaymantapas iñiqmasinchikkunawanmi kallpanchanakunchik.

19. ¿Imatam rurananchik congregacionpi wawqe-panikunawan astawan kuyanakunanchikpaq?

¹⁹ Jehová Diospa serviqninkunawan huñunakuptinchikmi astawan reqsinakunchik chaynataq kuyanakunchikpas. Imaynam Jehová Diospas sumaq kayninchikkunapi reparan, chaynam ñoqanchikpas iñiqmasinchikkunapa sumaq kayninkunapi reparananchik. Yuyariy ichaqa iñiqmasinchikkuna pantaq runa kasqankuta,  chaymi ima rurasqankupipas pantanmanku, sapa iñiqmasinchikkunam kallpanchakusqankuman hina iñiyninkupiqa wiñanku (Colosenses 3:13). Tukuy kallpawan Jehová Diosta kuyaqkunawan kuskanchakuy, paykunamá iñiynikipi wiñanaykipaqqa allintapuni yanapasunkiku. Sichu Jehová Diosta iñiqmasikikunawan kuska yupaychanki hinaptinqa manam sasachu kanqa Diospa kuyakuyninpi waqaychakuynikiqa. Kunanñataq qawasun imaynatam Jehová Dios bendicen tukuy sonqowan yupaychaqninkunata chaynataq kuyakuyninpi hinalla takyaqkunatapas.

20, 21. ¿Imataq ‘cheqap kawsayqa’ hinaspa imaynanpitaq chayna kawsayqa sumaqpuni kanqa?

²⁰ Jehová Diosqa payman sonqo kaq serviqninkunamanmi kawsayta qonqa, ichaqa ¿imayna kawsayta? Yaqa llapanchikpaschá ninchik cheqap kawsayta kawsasqanchikta, samasqanchikrayku, mikusqanchikrayku chaynataq imapas tomasqanchikrayku. Allinpi tarikuspaqa nichwanpaschá: “¡Kaymi suma-sumaq kawsakuyqa!” nispa. Ichaqa Bibliapa nisqanman hinaqa, manam pi runapas kunanqa cheqaptapuniqa kawsachkanchu.

²¹ Bibliam llapallanta kallpanchan ‘cheqap [. . .] kawsayta haypanankupaq’ (1 Timoteo 6:19). Cheqap kawsaymanta Biblia willakuspanqa hamuq tiempopi kawsaymantam rimachkan. Chuyay-chuyay kaspañam cheqappuni kawsaytaqa haypasun qallariypi Diospa munasqanman hina. Kay Allpa pacha Paraisoman tikrakuptinñam chayraq ‘cheqaqtapuniqa wiñaypaq kawsasun’ manaña onqospa, hawkayaypi chaynataq kusikuyllapiña (1 Timoteo 6:12). Arí, suma-sumaq kawsakuymi cheqaptapuni suyawachkanchik.

22. ¿Imatam ruranayki ‘cheqap wiñay kawsayta’ haypanaykipaq?

²² ¿Imatam rurananchik ‘wiñay kawsayta’ haypanapaq? Pablom iñiqmasinkunata kallpancharqa ‘allinkuna ruraypi apu kanankupaq’ (1 Timoteo 6:18). Chaynaqa, wiñay kawsay haypayninchikqa Bibliapa yachachikuyninkuna kasukusqanchikmantañam kanqa. ¿Allin kaqkunata ruraspachu ‘wiñay kawsaytaqa’ haypachwan? Manapunim, yachasqanchikman hinaqa ‘Dios  llumpa-llumpayta favorecewasqanchikraykum’ cheqap kawsakuytaqa haypasunchik (Romanos 5:15). Jehová Diosqa munanpunim payman sonqo kaq serviqninkunata bendeciytaqa. Payqa munanpunim ‘cheqap wiñay kawsayniyoq’ kanaykita, hawkayaypi kusisqa kawsakunaykitapas. Chayna kawsakuymi suyachkan Diospa kuyakuyninpi takyaqkunata.

23. ¿Imanasqapunitaq Jehová Diospa kuyakuyninpiqa takyananchik?

²³ Sapakamam tapukunanchik: ¿Palabranpi kamachisqanman hinachu Jehová Diosta yupaychachkani? nispa. Bibliapa nisqanman hina sapa punchaw kawsaspanchikqa allintapunim rurachkanchik. Seguropunim kachwan Jehová Dios amparawaqninchik Dios kananmanta. Paymi llaqtanta waqaychanqa kay sasallaña tukupay tiempokunapiqa. Chaymantapas hichpaykamuq mosoq pachapim kawsachiwasunchik. ¡Mayna sumaqchá chaypi kawsakuyqa kanqa! ¡Maynatachá kusikusun Diospa munasqanman hina kay tukupay tiempokunapi allin kaqta akllakusqanchikmantaqa! Sichu kunanmantapacha Diospa munasqanman hina kawsakunki hinaptinqa ‘cheqap wiñay kawsaytam’ chaskinki, chaynatapuni kawsananchiktam Jehová Diosqa munarqa.