1, 2. (1) ¿Imatam runakuna ninku kikinchik imapas tanteakuymanta? (2) ¿Imatam bibliaqa nin kikinchik imapas tanteakuymanta? (3) ¿Ima tapukuykunamantam yachasunchik?

HUK warmim tanteakunanpaq kachkaspan amistadninta nirqa: “Amaña tanteaysiwaychu, niylla-niwayqa imam ruwanayta”, nispa. Kikin tanteakunanmantaqa paypaq huk tanteapunantam munarqa. Diosqa kikinchikmanta imapas tanteakuy yachaqtam unanchawarqanchik. Ñuqanchikqa, ¿kikinchikchu imatapas tanteakunchik icha hukkunachu ñuqanchikpaq tanteanku? ¿Ima nichwantaq kikinchik imapas tanteakuymanta?

² Runakunaqa tukuytam ninku kikinchikmanta imapas tanteakuymantaqa. Wakinkum ninku ñuqanchikpaq Diosña imatapas tantearusqanrayku, kikinchikmanta imapas tanteakuytaqa mana atisqanchikta. Wakinkuñataqmi ninku munasqanchikta mana ruwayta atisqanchikrayku, kikinchikmanta tanteakuyta mana atisqanchikta. Bibliapim ichaqa niwanchik kikinchikmanta imapas tanteakuy yachaqta Dios unanchawasqanchikmanta (qaway Josuey 24:15). Yachachinmi  kay tapukuykunamantapas: ¿Imapas munasqanchiktachu ruwachwan? ¿Imaynatam kikinchikmanta allin tanteakuyta yachachwan? ¿Imaynata tanteakuspam Jehova Dios kuyasqanchikta qawachichwan? ¿Rimapakunchikchu hukkunapa tanteasqankumanta?

3. Dioslla lliw tanteasqankunata ruwaq kaspanpas, ¿imaynatam kuyakuq kasqanta qawachin?

³ Jehova Diosllam lliw tanteasqankunata ruwaqqa, paytaqa manam pipas nitaq imapas ruwanantaqa harkanchu, paymantaqa allintam yachachwan. Chayna kaspanmi Diosqa Israel runakunata akllarqa ‘kuyasqan llaqtan’ kananpaq (Deut. 7:6-8, Chuya Qellqa 2012). Paykunataqa akllarqa amistadnin Abrahanta nisqanman hinam (Gen. 22:15-18). Jehova Diosqa imatapas tanteaspanqa kuyakuq kasqantapas qawachinmi. Chayna kasqanmi sutilla qawakurqa Israel runakuna pantasqankumanta wanakuptinku pampachasqanwan. Diosqa nirqam: ‘Ñuqam pampachasqaykichik karunchakuwasqaykichikmanta. Mana pipapas harkakusqanmi kuyasqaykichik’, nispa (Os. 14:4). Jehova Diosqa hukkunata yanapananpaqmi imatapas tantean. ¿Imatam chayqa yachachiwanchik?

4, 5. (1) ¿Pitaq karqa kikinmanta tanteakuq Diospa punta unanchasqanqa? ¿Imata ruwananpaqmi Jesusqa tanteakurqa? (2) ¿Imatam tapukunanchik?

⁴ Jehova Diosqa angelkunatapas chaynataq runakunatapas kikinchikmanta tanteakuy yachaqtam unanchawarqanchik. Jesusqa payman rikchakuq piwi churinmi. Paytam Jehova Diosqa pimantapas puntata unancharqa kikinmanta tanteakuqta (Col. 1:15). Jesusqa, ¿allin tanteakuq kasqantachu qawachirqa? Arí. Hanaq pachapi kaspanpas chaynataq kay pachaman hamuspanpas satanasta qipanchaspam Diosman sunqu karqa (Mat. 4:10). Wañukunanpaqña kachkaspanpas tutanmi taytanta mañakurqa kaynata nispan: “Taytáy, munaspaykiqa kay vasotayá ñuqamanta asuriykachiy. Ichaqa amayá ñuqapa munasqaychu ruwasqaqa kachun, aswanqa qampa munasqaykiyá”, nispa (Luc. 22:42). ¿Atichwanchu Jesus hina imapas tanteakusqanchikwan Jehova Dios hatunchayta hinaspa munaynin ruwayta?

⁵ Atichwanmi Jesus hina tanteakuytaqa, ñuqanchikpas Diosman rikchakuqmi kanchik (Gen. 1:26). Ichaqa manam Jehova Dios hinachu lliw tanteasqanchikkunataqa ruwanchik. Bibliapim niwanchik Jehova Diosqa paypa niwasqallanchikta ruwanapaq unanchawasqanchikmanta, manam munasqanchikta ruwanapaqchu. Chaymi warmikunapas qusankuta kasukunanku hinaspa churi-wawakunapas tayta-mamankuta kasukunanku (Efes. 5:22; 6:1). Chaymi llapanchik tapukunanchik: “¿Kasukunichu Diospa kamachisqankunata icha munasqaytachu imatapas ruwani?”, nispa. Kaymantam wiñay kawsakuyninchikqa kanqa.

6. Rimarimuy huk rikchanachiywan imanasqa Diospa kamachikuyninkuna allinninchikpaq kasqanmanta.

⁶ ¿Atichwanchu kusisqa kawsakuyta Diospa kamachiwasqallanchikta ruwana kaptinpas? Arí, atichwanmi. Paypa kamachikuyninkunaqa ima mana allinmantapas harkawanchikmi. Imaynataq kanman autoridadkunapa kamachisqanta mana kasukuspanku carroyuqkuna utaq runakunapas munasqankuman hina puriptinku. Mayna sasachakuychiki kanman ¿aw? Chaynam ñuqanchikpas, Diospa kamachikuyninkuna mana kaptinqa mana allinchu kawsakuchwan. Rimarisun Jehova Diosta yupaychaq wakin runakunamanta.

7. (1) ¿Imapitaq Adanwan uywakunaqa mana chaynallachu kanku? (2) ¿Imata ruwaspanmi Adanqa allin tanteaq kasqanta qawachirqa?

⁷ Adanmi karqa Jehova Diospa punta unanchasqan runa. Paytaqa angelkunata hinam kikinmanta tanteakuy yachaqta Diosqa unancharqa. Manam chaynatachu uywachakunataqa unancharqa. ¿Imata ruwaspanmi Adanqa allin tanteaq kasqanta qawachirqa? Uywakunaman suti churananpaq Diospa kamachisqanta kasukuspam. Diosqa sapa uywakunatam Adanman pusarqa, chaynapi Adanña sapa uywakunaman sutita churananpaq. Diosqa allinpaqmi qawarqa Adanpa sutikuna churasqantaqa (Gen. 2:19).

8. ¿Imapim Adanqa mana allinta tantearurqa, hinaspa imam kunankama chayrayku kachkan?

⁸ Jehova Diosqa Adanmanqa kamachirqataqmi enteron allpa pachata huertayachinanpaqpas. Nirqam: ‘Wawa-churiyuqyá kaychik, kay pachamanyá huntaychik, munaychakuychikyá lamar qucha challwakunapi, munaychakuychikyá alton pawaq animalkunapi. Munaychakuychikyá allpapa hawanpi, llapallan qasqunpa puriq animalkunapi’, nispa (Gen. 1:28). Adanmi ichaqa Diospa kamachisqanta mana kasukuspan mana mikuna sachapa rurunta mikururqa. Chayna mana allinta tanteasqanraykum mirayninkuna kunankama ñakarichkanchik (Rom. 5:12). Adanpa chay mana allin tanteasqanmantam yachachwan Diospa kamachisqankunata kasukuyqa ancha allin kasqanta.

9. ¿Imatam Israel runakunaqa kikinku tanteakunanku karqa, hinaspa imatam nirqaku?

⁹ Llapa runakunam Adanpawan Evapa miraynin kasqanchikrayku pantaqlla hinaspa wañuqlla kanchik. Chaywanpas atinchikraqmi kikinchikmanta imatapas ruwanapaq tanteakuytaqa. Chayraykum Jehova Diosqa Israel runakunata llaqtan kananpaq akllaspanpas kikinku tanteakunankupaq saqirqa (Ex. 19:3-6). Paykunañataqmi tanteakuspanku nirqaku: ‘Jehova Diospa tukuy kamachisqantaqa ruwasaqkum’, nispa (Ex. 19:8). Chay nisqankuwanmi Jehova Diostaña imapipas kasukunankuta nichkarqaku. Ichaqa manapas unaymantam Jehova Diostaqa manaña kasukurqakuchu. Kaywanmi yachanchik imapipas allinta tanteakunamanta, Diosta kuyanamanta hinaspa paylla kasukunamanta (1 Cor. 10:11).

10. Hebreos 11 capitulopi willakusqanman hinaqa, ¿pikunatataq pantaq runakuna kaspapas qatipakuchwan imatapas allinta tanteanapaq? (Qaway 9 kaq paginapi dibujota).

 ¹⁰ Hebreos 11 capitulopim willakun Diosman sunqu kanankupaq tanteakuq 16 runakunamanta. Paykunaqa Diosta kasukusqankuraykum paypa yanapasqan karqaku hinaspa hamuq punchawkunapi wiñay kawsayta chaskinqaku. Noeyqa tukuy sunqunwan Diospi iñisqanraykum kamachisqankunata kasukurqa, chaymi hatun buqueta ruwarqa ayllunpas mana wañurunanpaq, chaynapi runakuna paymantaña miranankupaq (Heb. 11:7). Abrahanwan Sarapas Diosta kasukuspankum Ur llaqtankumanta Diospa kachasqan llaqtaman ripukurqaku. Llaqtankuman kutiyta atispankupas Diospa munaynin ruwakunantam munarqaku. Bibliapim nin paykunaqa Diospa nisqanta chaskinankupaq kallpanchakusqankumanta (Heb. 11:8, 9, 13, 15, 16). Moisespas Egipto nacionpi tukuy imata qipanchaspanmi, ‘hucha vidapi kawsaspan huk tiempolla kusikunanmantaqa Diospa llaqtanwan kuska ñakariyta akllakurqa’ (Heb. 11:24-26). Paykunatayá ñuqanchikpas qatipakusun, imapas tanteasqanchikqa Diospa munayninta ruwanapaqyá kachun.

11. (1) ¿Imanasqataq mana allinchu ñuqanchikpaq hukkuna tanteapuwananchikta saqiyqa? (2) ¿Imatam qawachisun allinta tanteakuspaqa?

¹¹ Ichapas kikinchik tanteakunamantaqa ñuqanchikpaq hukkuna tanteapuwananchikta munanchik. Chayta ruwayqa kikinchikmanta allin tanteaq kasqanchikta qawachinapaqmi mana yanapawasunchu (qaway Deuteronomio 30:19, 20). 19 versiculopim willakun Israel runakuna ima ruwayta akllakunankumanta. 20 versiculopiñataqmi willakun akllasqankuwanqa Jehova Dios kuyasqankuta qawachinankumanta. ¿Ñuqanchikqa imatataq akllakuchwan? Akllakuchwanmi Jehova Dios yupaychayta. Chayta akllakuspaqa Jehova Dios kuyasqanchiktam qawachisun.

12. ¿Imata ruwanapaq tanteasqanchikmi Jehova Diosta llakichinman?

¹² ¿Kusikuwaqchu pimanpas tukuy sunquwan imapas quykusqaykita wikaparuptin utaq mana allinta ruwananpaq servichikuptin? Llakikuwaqmi ¿aw? Chaynam Jehova Diospas kikinchikmanta tanteakuy yachaqta unanchawasqanchikrayku llakikun mana allinta ruwanapaq tanteakuptinchikqa. Bibliapim willakun “tukupay punchawkunapiqa” mana agradecekuqllaña runakuna kanankumanta (2 Tim. 3:1, 2). Ñuqanchikqa manam chayna kaytaqa munanchikchu nitaq mana allinta ruwanapaq tanteakuytapas. Hinaptinqa, ¿imaynatam kikinchikmanta tanteay yachaqta Dios unanchawasqanchikmanta agradecekuchwan? ¿Imaynatam imapipas allin tanteaq kachwan?

13. ¿Imaynatam allin tanteaq kasqanchikta qawachichwan?

¹³ Lliwmi akllakunchik pikunawan hukllawakuyta, imayna pachakuyta, imayna allichakuyta hinaspa imakunawan kusirikuytapas. Ichaqa manam chayraykuchu mana allinkunataña ruwayta qallaykunanchik utaq Diosta mana yupaychaq runakuna hinaña kawsananchik (qaway 1 Pedro 2:16). Mana allinkunata ruwanapaq tanteakunamantaqa allin kaqkunata ruwanapaqmi tanteakunanchik. Chaymi biblia nin: “Llapallanta ruwaychik Dios hatunchasqa kananpaq”, nispa (1 Cor. 10:31; Gal. 5:13).

14. ¿Imanasqataq Jehova Diosllapi hapipakunanchik?

 ¹⁴ Jehova Diosmi niwanchik: ‘Yupaychasqayki Jehova Diosmi ñuqaqa kani. Allinnikipaq yachachiqnikim kani. Imaynam kawsanaykipaq yachachiqnikim kani’, nispa (Is. 48:17). Jehova Diospi hapipakuspaqa paypa kamachiwasqanchikkunata kasukunapaqmi tanteasun. Riqsikusuntaqmi “runaqa mana kikillanmanta kawsasqanta” chaynataq “mana kikillanmanta purisqanta” (Jer. 10:23). Adanwan Israel runakunaqa Diosta mana kasukuspankum munasqankuta ruwarqaku. Paykunaqa ‘kikinkupa yachayllankupim hapipakurqaku’. Amayá paykunataqa qatipakusunchu nitaq kikillanchikpipas hapipakusunchu, aswanqa Jehova Diosllapiyá hapipakusun (Prov. 3:5, CQ12).

15. ¿Imatam yachachiwanchik Romanos 14:12 nisqanqa?

¹⁵ ¿Imanasqataq hukkunapa tanteasqankumantaqa mana rimapakunachu? Sapakama tanteakuyta yachaq runakuna kasqanchikraykum. Chaymi wakinqa mana ñuqanchik hinachu imatapas tanteakunku. Kayqa kanmanmi imayna kasqanchikwan utaq Diosta yupaychasqanchikwanpas. Romanos 14:12 (qaway) nisqantam mana qunqananchikchu. Chaypim bibliaqa yachachichkan sapakama tanteasqanchikman hina Diosman cuentata qunamanta. Bibliapa chay nisqanta kasukuspaqa manam rimapakusunchu hukkunapa ima tanteasqankumantaqa.

16, 17. (1) ¿Ima hatun sasachakuytaq karqa Corinto llaqtapi Jesuspa qatiqninkunawan? (2) ¿Imaynatam Pablo yanaparqa? (3) ¿Imatam chaymanta ñuqanchikpas yachachwan?

 ¹⁶ Iñiqmasinchikkunapa tanteasqankumanta rimapakuy mana allin kasqantaqa yachachwantaqmi Corinto llaqtapi sasachakuy kasqanwan. Chaypim Jesuspa wakin qatiqninkunaqa allinpaq hapiqku taytacha-mamachaman ofrecesqa aycha mikuyta, wakinñataqmi mana. Wakinqa hawkam plazapi chayna rantikusqanku aychataqa mikuqku, wakinñataqmi ñawpaqpi taytacha-mamachakunata yupaychasqankurayku aycha mikuytaqa taytacha-mamacha yupaychayta hinaña qawaqku, chaymi mana mikuqkuchu (1 Cor. 8:4, 7). Chaywanmi hatun sasachakuy rikurichkarqa, mana allichaspaqa rakinakuymanpas chayanmankum karqa. ¿Imaynatataq apostol Pabloqa iñiqmasinkunata yanaparqa?

¹⁷ Puntatam Pablo Corinto llaqtapi iñiqmasinkunata nirqa: “Mikuyqa manam Diosmanqa asuykachiwasunchu”, nispa (1 Cor. 8:8). Chaymantañataqmi nirqa ima ruwaytapas kikinku tanteakunanku kaptinpas, allin yuyaywan tanteanankumanta, chaynapi manaraq ancha yuyayniyuq iñiqmasinkunata ama hukmanyachinankupaq (1 Cor. 8:9). Manaraq ancha yuyayniyuqkunatañataqmi nirqa aycha mikunankupaq tanteakuqkunamantaqa ama rimapakunankupaq (1 Cor. 10:25, 29, 30). Chayta ruwaspallam llapanku Diostaqa allinta yupaychananku karqa. Chaynaqa sichum paykunapas iñiqmasinkumanta mana rimapakunankupaq kallpanchakuptinkuqa, ¿manachu ñuqanchikqa aswanraq kallpanchakunanchik iñiqmasinchikkunapa tanteasqankumanta mana rimapakunapaq, chay tanteasqanku taksa ruwaykunallapaq kaptinpas? (1 Cor. 10:32, 33).

18. ¿Imaynatam tanteakuy yachaqta Dios unanchawasqanchikmanta agradecekusqanchikta qawachichwan?

¹⁸ Kikinchikmanta tanteakuy yachaqta Diospa unanchawasqanchikqa kusisqa kawsakunapaqmi yanapawanchik (2 Cor. 3:17). Chayna unanchasqa kasqanchikraykum kikinchikmanta tanteakuspa Jehova Dios kuyasqanchikta qawachichwan. Chayraykuyá Diosllata hatunchanapaq allinta imatapas tanteakusun, chaymantapas amayá iñiqmasinchikkunapa tanteasqankumantaqa rimapakusunchu. Chayta ruwaspaqa agradecekusunmi tanteakuy yachaqta Dios unanchawasqanchikmanta.