UNICEF nisqanman hinaqa phisqa watachamanta urayman erqechakunaqa “pachakmanta 38 erqechakunallan certificadoyoq kanku”. África Oriental, Meridional ladokunapi UNICEF nisqamanta subdirectora Elke Wisch nirqan: “Kay ladopi tarikuq wakin nacionkunapiqa wawakunaqqa kananpunin nacesqanku certificadonku, chhaynapi hospitalman escuelamanpas riyta atinankupaq, mana tayta-mamayoqkunapas herenciankuta chaskiyta atinankupaq”, nispa.

12 watayoqmanta 17 watayoqkama wayna-sipaskunatan tapurqanku imakunatachus astawan manchakusqankuta, chaypin pachakmanta 72 nirqanku Internetninta amenazasqanku astawan manchachisqanta. Hukkunaqa kaykunatan manchakurqanku: drogakunata, pachakmanta 55; kurakkunaq abusananmanta, pachakmanta 44; qhelli ruwaykunapi purisqankumanta onqoyniyoq kanankumanta, pachakmanta 24.

Japonmanta wayna-sipaskunaqa manañan llank’anankupi aswan allin puestopi kayta munashankuñachu, chaytan nirqan The Japan Times nisqa periódico. ¿Imarayku? Llank’anankupi runakuna mana allin ruwaq, mana honrado kasqankurayku, chaytan pachakmanta 40 kutichirqanku. Hinaspapas askhan manchakunku jefenkuwan rimayta. Ñawpaq tiempopi llank’aqkunaqa huk empresallapin tukuy tiempo llank’aqku, kunanqa aswan allin llank’anata mana tarisqankuraykullan qhepakunku, chaytan pachakmanta 60 wayna-sipaskuna nirqanku.

1980 watamanta 2010 watakaman yaqa 800.000 runakuna baleasqa wañurqanku. 450.000 más wañuq runakunaqa 15 watayoqmanta 29 watayoqkaman karqanku. Kunan estudiasqankupin yachakun kaykunarayku astawan wañuchinakusqankuta: wasipi maqanakusqankurayku, vecinokunawan ch’aqway kasqanrayku, celosakusqankurayku otaq choferkuna maqanakusqankurayku.