Familiakunapaq sumaq yachachikuykuna

Yanapay onqosqa esposaykita

Nancy * sutiyoq warmin nin: “Onqosqa kasqaymantapachan qosaylla llank’ashan. Chaymi mana yachanichu qolqeyku pisiwashankuchus manachus chayta, nitaq qosaypas willawanchu, manachá munanchu llakikunayta”, nispa.

CASADO kawsaypiqa kanqapunin sasachakuykuna. Yaqapaschá mayqenninkupas mana hampiy atiy onqoywan onqonkuman, hinaspa sinchi sasachakuypi tarikunkuman. * Sichus onqosqa esposaykita otaq qosaykita cuidashanki chayqa, llakikushankipaschá: “¿Atisaqchu atiendeyta astawan onqorqapuqtin? ¿Hayk’aqkaman atisaq wayk’uyta, pichayta, llank’aytawan? ¿Imanaqtinmi mana allinchu sientekuni?” nispayki.

Yaqapaschá onqosqaykirayku manaña ruwanaykikunata hunt’ayta atinkiñachu, hinaspa yuyaykushanki: “¿Phiñasqachu kashan señoray otaq qosay chhayna onqosqaymanta? ¿Hayk’aqllapas wakmanta kusisqa kaykumanchu?” nispa.

Mana hampiy atiy onqoykunaqa llakikuykunatan casado warmi-qhariman apamun, chaymi wakinqa mana aguantayta atinkuchu. Ichaqa kallpachakushallaychis, atipankichismi.

Arí, askha casadokuna chhaynapi tarikuspapas astawan hukllachakunku. Yachasunchis Yoshiaki runamanta Kazuko esposanmantawan. Kazukon nin: “Qosay wasanta k’irikusqanmantapachan manaña sapan ruwayta imatapas atinñachu, chayraykun llapa ruwanankunapi yanapanay, chaymi rikray, kunkay, makiypas nanawan, hospitalmanpas sapa kutinmi rinay hampichikuq. Mayninpiqa pisipaytaraqmi munani. Chhaynaña kaqtinpas astawanmi munanakuyku”, nispa.

Sasachakuypiña tarikuqtinkupas, ¿imatan ruwananku kusisqa kawsanankupaq? Kuskan yanapanakunanku chay onqoyta atipanankupaq. Chaymantapas sapankanku hukniraytaña llakikunqaku chaypas, iskayninkun yanapanakunanku. Chaymi Génesis 2:24 texto nin: “Runaqa taytantapas mamantapas saqepunqa, hinaspan warminman hukllachaykakapunqa, huk aychallataq kapunqaku”, nispa. Arí, mayqenninkupas onqonqaku  chaypas, kuskan kashananku chay sasa onqoyta atipanankupaq.

Casarasqakunata yanapaq profesionalkunan ninku: “Sichus iskayninku yanapanakunqaku chay onqoyta atipanankupaq chayqa, kusisqallan kanqaku”, nispa. Chay consejoqa Bibliaq nisqanman hinan kashan. Bibliapiqa askha allin consejokunan kan, qatiqninpi kinsamanta yachasunchis.

Imakuna necesitasqanta reparay

Biblian nin: “Aswan allinmi iskay runa huk runallamantaqa [...]. Hukkaqchus urman chayqa hukkaqninmi sayarichin”, nispa (Eclesiastés 4:9, 10). ¿Imaynatan ‘sayarichinakunkuman’? Sumaqta parlapayanakuspa, yanaparinakuspa, munanakuspa iman.

¿Imaynatan sapa p’unchay yanaparinakunkuman? Yong sutiyoq runamanta yachasun, paymi nin: “Esposaypa kuskan cuerpon wañusqa kashan, chayraykun imakuna ruwasqaypi paytaqa yuyarinipunin, chaymi unuta tomaspaypas paymanpas qoni, q’omer pampakuna qhawariq riqtiypas pusallanitaqmi. Kuska imatapas ruwaymi yanapawanku sasachakuyniykuta aguantanaykupaq”, nispa.

Sichus qan onqosqa kashanki chayqa, atisqaykiman hina kallpachakuy imallapipas yanapakunaykipaq. Chayta ruwanki chayqa, manañan pisipaqchu qhawarikunki, aswanpas kusisqan kanki.

Manan mayqenninkupas qosanpa otaq esposanpa ima necesitasqanmanta yachaqman tukunanchu. Aswanmi tapunanku: “¿Imapin yanapariykiman?” nispa. Nancy imayna sientekusqanmantan qosanman nirqan: “¿Imaraykun mana willawankichu wasipi imaymana gastokuna kasqanmanta?” nispa. ¿Iman sucederqan chaymanta? Kunanqa llapantan willan.

¿IMATAN RUWAWAQCHIS? Sapankaykichis anotaychis esposayki otaq qosayki yanapanasuykita. Chay qhepamantaq rimanakuychis chayman hina yanapanakunaykichispaq.

Allin yuyaywan imatapas ruwaychis

Rey Salomonmi qelqarqan: “Imaymanapaqmi tiempo kan”, nispa (Eclesiastés 3:1). Arí, pipas familia ukhupi sinchita onqorqoqtinqa llapallankun llakikunku, yaqapaschá payllata atiendespa huk ruwaykunata saqenku. Chhaynaqa, ¿imatan ruwananku ama huk ruwayllapi kanankupaq?

Sasachakuyniykichispi ama sinchita yuyaykushanaykichispaqqa allinmi kanman ñawpaqpi hina gustasqaykichista otaq ima munasqaykichistapas yapamanta ruwawaqchis. Chaymantapas kuska ima librotapas leewaqchis otaq huk rimaytapas yachawaqchis. Chaykunata ruwankichis chayqa, kusisqan kankichis, astawantaq hukllachakunkichispas.

Chaymantapas, amigoykichiskunawan kaychis. Proverbios 18:1 nin: “Payllapaq kawsaqqa munaynillantan maskhan, llapa allin yuyaychaykunatapas manan munanchu”, nispa. Arí, tukuy tiempo sapallaykichis kayqa mana allinniykichispaqmi kanman. Chayrayku amigoykichiskunawan kaychis, chhaynapin kallpachakunkichis, manataq onqoytapas yuyarinkichischu. Manaraq chayta ruwarqankichischu chayqa, invitaychis wasiykichisman amigoykichiskunata.

Mayninpin qhali kaqqa sayk’unankama llapa ruwanankunata ruwan. Chhaynata llank’aspaqa onqoytan tariwaq hinaspataq manaña onqosqata atiendeyta atiwaqñachu. Chayraykun cuidakunayki imakuna necesitasqaykitapas ama qonqaspa. * Chaymantapas yanapasunkimanmi confianza  amigoykiwan rimay (qharimasiykiwan otaq warmimasiykiwan).

¿IMATAN RUWAWAQCHIS? Onqosqata atiendespa tarisqayki sasachakuykunata anotay. Hinaspa yuyaymanay imaynatas chaykunata atipawaq chaypi. Chaymantapas sasachakuykunamanta llakikushanaykitaqa tapukuy: “¿Imatan ruwanay ñak’ariyta pisiyachinaypaq?” nispa.

Mana iskayrayaspa ruwaychis

Biblian nin: “Aman hayk’aqpas ninkichu: ‘¿Imanaqtintaq ñawpa p’unchaykunaqa kay p’unchaykunamanta aswan allin karqan?’” nispa (Eclesiastés 7:10). ¿Imaninanmi chay simikuna? Manas sinchita piensananchischu imas kapuwasunman chayta. Aswanpas yuyarinanchismi, kay pachapiqa manan llapanpichu kusisqa kawsasunman. Chaywanpas atisunmanmi kusisqa kawsaytaqa.

¿Imaynatan mana iskayrayaspa kawsankuman? Allin kaqkunallamanta rimaspa. Chaymantapas onqosqa mayninpi allintaña sientekunman chayqa, allinpaq chayta qhawariychis. Hinaspapas imatachá aypayta munankichis chay yuyaywan ruwaychis ahinapin manaña sinchita llakikunkichischu.

Chaytapunin Shoji, Akiko esposanpiwan ruwarqanku. Shojiq esposanmi cuerpo nanaywan onqorqan, chayraykun tukuy tiempo Diospaq llank’asqankuta saqerqanku. Chhayna llakipi tarikuspan yaqalla pisiparqanku. Shojin ichaqa nin: “Sichus imakuna pasawasqanchisllapi piensasun chayqa pisipasunmanmi. Chayraykun allin kaqllapi piensananchis. Allinyanqaña qhepaman vidaykichis chaypas, aswanyá yuyaykuy imaynatas kunan kawsashanki chaypi. Chaymi ñoqaqa señoraypa ima necesitasqanta qhawarini, yanapallanitaq”, nispa. Arí, chhayna willakuykunan Bibliaq nisqanpiwan yanapanman casarasqakunata, chhaynapi paykunapas mana qhaliyay atiqta yanapanankupaq.

[Uranpi willakuykuna]

YUYAYMANANAPAQ TAPUYKUNA

Ñoqapas otaq esposaypas, ¿imatan astawan necesitayku?

▪ ¿Astawanchu chay onqoymanta parlanayku?

▪ ¿Pisillatachu chay onqoymanta parlanayku?

▪ ¿Nishutachu chaymanta llakikushayku?

▪ ¿Allintachu yanapanakushayku?

▪ ¿Ruwanaykuchu kuska imatapas?

▪ Llakikuyniyku pisiyananpaq, ¿invitaykumanchu amigokunata?

▪ ¿Kuskachu imatapas ruwaykuman?

[12 paginapi foto]

Onqoypi mana yuyaykushanallaykichispaq, ¿manachu kuska gustasqaykichista otaq hukniray ruwaykunata ruwawaqchis?