O TERNE PUĆENA
Da li tano ćaće odobor lošno te akoša?
„Odobor sikljiljum te šunav o ružna lafija so odova više hić na smetini maje. Odova ulo maje diso normalno“ (Kristofer, 17).
„Ked hijum le poterni, but akošljum. Odova tabijati lokho steknineja, a pharo našaleja“ (Rebeka, 19).
Kviz
Sar osetineja tut ked šuneja so avera akošena?
Hić na primetinava. Maje tano odova diso normalno.
Smetini maje, ama odija tani olengi buti.
Našti te šunav odova, but smetini maje.
Kobor često tu akošeja?
Niked
Podijekh puti
Često
So tu mislineja, da li tano o akošibe ozbiljno problemi?
Nisar
Ja, odova tano baro problemi
Sose tano odova važno?
Da li ko akošibe dikheja sar ozbiljno problemi? Šaj ka phene: „Na, ko sveto isi pana pobare problemija ando odova. Ko krajo, svakonese podijekh puti šaj te ikljol disavo ružno lafi.“ Ama, da li tano odova ćaće ađahar?
Šaj mislineja suprotno, ama isi but manuša kola ćaće na mangena te akošen. On đanena diso so avera na đanena. Na primer:
O akošibe mothovi ko hijan tu. Tekle lafija mothovena savo hijan hem soj tano tuće ko vilo. Ako akošeja, odova šaj te mothovi so na zanimini tut sar te lafija ka utičinen upro avera. A da li tu ćaće hijan asavko?
Ki Biblija pisini: „Odova so ikljola ando muj, ikljola ando vilo“ (Matej 15:18).
O akošibe tano otrov hem tuće hem averenđe. Da li ćaće mislineja so nane opasno?
Ako akošeja avera šaj te ovel len lošno mišljenje tutar. Ki knjiga Cuss Control pisini: „Amare lafija odredinena ko ka oven amare amala, kobor avera ki porodica hem ki buti ka poštujinen amen, sar ka slažina amen averencar, da li ka dobina buti ja pošukar than ki buti hem sar ka oven amencar o manuša kola na penđarena amen.“ Odothe pana pisini: „Puć tut da li bi pošukar slažineja tut averencar ked na bi akošeja.“
Ki Biblija pisini: „Ciden tumendar. . . o pogrdno govor“ (Efešanima 4:31).
Nane kul te akoše. Ki pi knjiga How Rude! dr Aleks Paker pisinđa: „But tano naporno te šune e manušen kola stalno akošena.“ Ov pana pisinđa so o manuša kola koristinena ružna lafija „našti te mothoven soj tane saosećajna, razumna ja pametna. Ako te lafija tane melale, asavki ka ovel hem ti godi.“
Ki Biblija pisini: „Nisavo ružno lafi te na ikljol ando tumaro muj“ (Efešanima 4:29).
So šaj te ćere?
Ćhiv tuće cilj. Pokušin masek dive ja pohari te na akoše. Ko kalendari ja ki disavi tabela šaj te pratine sar đala tuće. Ama, te šaj te uspine ko to cilj, valjani pana diso te ćere. Na primer:
Izbegin i zabava koja pherela ti godi ružno lafencar. Ki Biblija pisini: „O lošno društvo rumini o šukar navike“ (1. Korinćanima 15:33). Amaro „društvo“ nane samo o manuša već hem okova so dikhaja, šunaja ja o igrice kola ćhelaja. O Kenet kova isi le 17 berš, phenela: „Ked disavi đili isi la šukar ritam, lokho šaj te desini pe so đilabeja la hem hić na primetineja so ki odija đili isi disave ružna lafija.“
Mothov so hijan zrelo. Disave akošena sose mislinena so ađahar ka oven bare manuša. Ama, odova nane ađahar. O zrela manuša „koristinena pi godi te razmislinen hem. . . te penđaren soj tano šukar, a soj tano lošno“ (Jevrejima 5:14). On na popustinena samo te bi aćhavena šukar utisak upro avera.
O ružna lafija tane sar otrov hem tuće hem averenđe. On meljaćerena hem tikli hem averengi godi. Ko sveto već isi dovoljno manuša kasi godi tani melali. Ma ov jekh olendar. Pomožin te pašutnenđe hem koristin o pristojna lafija. Tegani, ka osetine tut pošukar hem avera ka ovel len pošukar mišljenje tutar“, pisini ki kniga Cuss Control.
