1. He yini mintxhumu leyi tolovelekiki leyi nga ha hi txhavisaka?

 YANAKANYA hi mimfambu leyi landzrelaka. Nestor ni nkatake María, a va djula ku tizrela lani ku nga ni xivileleko lexikulu. * Akuva va kota ku yentxa leswo, a swi djula va txintxa mahanyela yavu, va hanya hi mintxhumu yitsrongo. Kambe a va txhava leswaku loko vo va ni mali yitsrongo, a va nga ti nyonxa. Loko Biniam a ndzruluke Mboni ya Yehovha, a ntizro wezru a wu yilisiwa ka doropa ledzri a a tsrhama ka dzrone, xileswo a a txhava leswaku a nga ha xanisiwa. Kambe xin’wana lexi a xi mu txhavisa ngopfu, i ndlela leyi maxaka yake a ma ta yangula ha yone loko ma twa leswaku a ndzruluke Mboni ya Yehovha. Valérie a khomiwe hi mavabyi ya kankru, ya ku txhavisa swinene nakone a swi djula a hambiwa operasawu. Xileswo a yentxe hinkwaswu leswi a nga swi kota akuva a kuma dotori lweyi a a ta mu hamba operasawu na a nga tizrisi ngati hi ku ya hi Bibele. A henhleni ka hinkwaswu leswo, a a txhava leswaku a nga txhuka a fa ka operasawu ledzro.

2. Ha yini hi fanela ku tikazratela ku hlula ntxhavu wezru?

² Xana u same u kumana ni swiyimu leswo leswi txhavisaka? Wunyingi byezru hi same hi kumana na swone. Loko hi nga lawuli ntxhavu wezru, hi nga ha teka swiboho leswi hoxekiki leswi nga tsranisaka wuxaka byezru na Yehovha nakone hi leswi Sathana a djulaka swone. A tlhela a dzringisa ku tizrisa ntxhavu wezru akuva a hi yentxa hi tsrhova milawu ya Yehovha, ku patsra ni ku landzra xileleto xa ku zrezra madzrungula lamanene. (Mpf 12:17) Sathana a bihe mbilu, a nga na ntwelawusiwana nakone a ni ntamu. Kambe hi nga swi kota ku mu hlula. Hi ndlela yini?

3. I yini lexi taka hi pfuna ku hlula ku txhava?

³ Loko hi tiyiseka leswaku Yehovha awa hi zrandzra nakone  a le tlhelweni kwezru, hi nga swi kota ku hlula Sathana. (Ps 118:6) Hi xikombiso, a mutsrali wa Amapsalma 118, a kumane ni swiyimu swa ku txhavisa. A a ni valala vanyingi, lava van’we va vone a va ni wulawuli (tindzrimana 9, 10). Minkama yin’wana a va zama ku wisa lipfumelo dzrake (ndzrimana 13). Nakone a tlhele a khatisiwa ha Yehovha (ndzrimana 18). Nambitanu, a susumeteleke ku yimbelela a ku: ‘Ndzri nga txhave.’ I yini lexi mu pfuniki ku hlula ku txhava? A a swi tiva leswaku nambi leswi Yehovha a mu khatisiki, i Papayi lweyi a mu zrandzraka ngopfu swinene. Mupsalma a a kholwiseka leswaku nambiloko a ngo kumana na yini, Xikwembu Nkulukumba lwa nga ni lizrandzru minkama hinkwayu a a ta mu pfuna.—Ps 118:29.

4. I mintxhavu muni leyi hi taka yi hlula loko hi tiyiseka leswaku Xikwembu Nkulukumba awa hi zrandzra?

⁴ Hi fanela ku tiyiseka leswaku Yehovha a zrandzra mun’wana ni mun’wana wezru. Ku tiyiseka loko ku ta hi pfuna ku hlula mintxhavu yizrazru leyi tolovelekiki: 1) ku txhava ku hluleka ku wundla ndangu, 2) ku txhava vhanu, ni 3) ku txhava lifu. Vamakwezru vazrazru lava hi khaneliki ha vone a ku sunguleni, va swi kotile ku hlula ku txhava kwavu hikusa a va tiyiseka leswaku Xikwembu Nkulukumba awa va zrandzra.

5. He swini swiyimu leswi nga yentxaka nhloko ya ndangu yi vindlavindleka? (Vona xifaniso xi nga ka kapa.)

⁵ Nhloko ya ndangu leyi nga Mukriste, yi byi nyika lisima wutiyanguleli bya yone bya ku wundla ndangu. (1Tm 5:8) Loko u li nhloko ya ndangu, swi nga yentxeka hi nkama lowu wa ntungu u ve khombyeni dzra ku luzekeliwa hi ntizro. Swi nga yentxeka u vilelisiwe hi leswaku swi ta ku kazratela ku kumela ndangu waku swakuda, ku hakela mati, magezi nambi muti. Swi nga yentxeka u txhave leswaku loko wo luzekeliwa hi ntizro, swi ta ku kazratela ku kuma wumbeni kumbexana swi nga yentxeka ku fana na Nestor na María lava hi buliki ha vone ku sunguleni, u txhave ku yentxa ku txintxa ka ntizro waku wa ku tihanyisa, leswi a swi ta khumba wutomi byaku bya siku ni siku. Sathana a talisa ku tizrisa ku txhava koloko akuva a tsrhikisa vhanu ku tizrela Yehovha.

6. I yini leswi Sathana a zamaka ku hi kholwisa swone?

⁶ Sathana a zama ku hi kholwisa leswaku Yehovha a nga na mhaka na hine nakone a nge ti hi pfuna a mhakeni ya ku wundla ndangu. Hi ndlela leyo, hi nga ha vona ingiki hi fanela ku yentxa hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka akuva hi nga luzi ntizro wezru, nambiloko leswo swi djula hi tsrhova milawu ya Yehovha. Hi nga ha yentxa nambi mintxhumu leyi nga honaka wuxaka byezru na Yehovha.

7. I yini leswi Yesu a hi tiyisekisiki swone?

⁷ Yesu, lweyi a mu tivaka ha hombe Papayi wake, a hi tiyisekise leswaku Xikwembu Nkulukumba “awa swi tiva leswi [hi] swi vilelaka nambiloko [hi] nga si na mu kombela”. (Mt 6:8) Nakone Yesu awa swi tiva leswaku Yehovha a tiyimisele ku hi hanana leswi hi swi vilelaka. Swanga Vakriste, hi swizro swa ndangu wa Xikwembu Nkulukumba, xileswo hi nga tiyiseka leswaku leswi Yehovha a nga nhloko ya ndangu, a ta wu hlonipha nsinya wa nawu lowu Yene a wu bekiki lowu kumekaka ka 1 Timoteo 5:8.

8. a) I yini lexi nga hi pfunaka loko hi txhava ku hluleka ku wundla ndangu? (Mt 6:33) b) Hi nga dondzra yini ka xikombiso xa vatekani lava kombisiwaka ka mufoto na va ya hanana swakuda mamana wa kukazri ni n’wanake?

⁸ Loko hi tiyiseka leswaku Yehovha awa hi zrandzra nakone a zrandzra ndangu wezru, hi ta dumba hi ku helela leswaku a ta hi nyika leswi hi swi vilelaka. (Dondzra Matewu 6:31-33.) Yehovha awa swi djula ku hi nyika leswi  hi swi vilelaka nakone awa swi zrandzra ku yentxa leswo hikusa i Muhanani Lwenkulu. Loko a vumbe misava, a vumbe ku tlula ni mintxhumu leyi hi yi vilelaka akuva hi hanya. Hi lizrandzru, a tate misava hi mintxhumu leyi yentxaka hi tikholisa hi wutomi. (Gn 2:9) Nambiloko minkama yin’wana ho va ni switsrongo swa ku tihanyisa, a hi fanelanga ku dzrivala leswaku i Yehovha lwa hi nyikiki swone. (Mt 6:11) Minkama hinkwayu hi fanela ku dzrimuka leswaku Yehovha a ta hi nyika ku tlula leswi hi titsronaka swone swoswi, nakone a nkameni lowu taka a ta hi nyika wutomi lebyi nga helikiki. Nestor na María va swi twisisile leswo.—Eza 65:21, 22.

9. I yini leswi u swi dondzriki ka mfambu wa Nestor na María?

⁹ Nestor na María a va ni muti wa ku tsrhamiseka nakone a va titizrela ha hombe a Colombia. Va li: “Hi vone swi yampswa ku va hi xavisa swin’wana swa leswi a hi li na swone kuva hi yentxela Yehovha leswi yengetelekiki. Kambe a hi txhava leswaku a hi nga ti nyonxa loko hi hanya hi mali yitsrongo.” I yini lexi va pfuniki ku hlula ku txhava loko? Va yanakanyisise hi tindlela leti Yehovha a va pfuniki ha tone a nkameni lowu khalutiki. Leswi a va tiyiseka leswaku minkama hinkwayu Yehovha a ta va pfuna, va tsrhike mintizro yavu leyi a yi holela mali yinyingi, va xavisa muti wavu va va va zruzrela ka mbangu wun’wana a tikweni dzravu lomu a ku ni xivileleko lexikulu xa vazrezri va Mfumu. Va titwisa kuyini hi xiboho lexi va xi tekiki? Nestor a li: “Hi vone ku hetiseka ka Matewu 6:33. A hi ngi ngi pfumala ntxhumu wa ku tihanyisa nakone hi hanya wutomi bya ku nyonxisa.”

10. I yini lexi yentxaka leswaku vhanu va txhavanana?

¹⁰ Ku sukela loko Adamu na Evha va xandzrukele Yehovha, a vhanu va yentxelana swa ku biha. (Ekl 8:9) Hi xikombiso, a vhanu va tizrisa wulawuli lebyi va nga na byone akuva va xanisa vambeni. Van’wana va ni tihanyi, nsele, a vadondzri va xikole va xanisa va tlhela va poyila lava va dondzraka vavone, kasi van’wana va xanisa swizro swa ndangu wavu hi ndlela ya tihanyi. Xileswo a swi hlamalisi kuva vhanu va txhavanana. Kutani ke, xana Sathana a ku londzrovotisa kuyini ku txhava mhunu?

11-12. Xana Sathana a ku tizrisa hi ndlela yini ku txhava vhanu akuva a hi hlasela?

¹¹ Sathana a londzrovota ku txhava vhanu leswaku a hi tsrhikisa ku zrezra ni ku yentxa mintxhumu yimbeni leyi Yehovha a liki hi fanela  ku yi yentxa. Hi kola ka ku hlohloteliwa ha Sathana, mimfumu yimbeni yi yimise ntizro wezru wa ku zrezra. (Lk 21:12; Mpf 12:10) A misaveni leyi ya Sathana, vhanu vambeni va vulavula ku biha hi Timboni ta Yehovha. Va hi hleka, va hi xanisa kumbe va nga vi na mhaka na hine. (Mt 10:36) Xana hinkwaswu leswi swi fanela ku hi hlamalisa? Nikutsrongo! Sathana a tizrisa leswi fanaka ku sukela a dzaneni dzra ku sungula. (Min 6:27, 28, 40) Kambe Sathana a ngo tizrisa maqhinga lawo ntsena.

¹² Vambeni va txhava ndlela leyi maxaka yavu ma taka yangula ha yone loko vo yamukela ntiyiso, ku tlula ku xanisiwa. Va ma zrandzra ngopfu maxaka yavu nakone va djula leswaku na wone ma tiva Yehovha. Kutani swi va vavisa ngopfu loko va ma yingela ma vulavula ku biha ha Xikwembu Nkulukumba ni vagandzreli vake. Ka swiyimu swimbeni, maxaka lawa a ma li vakaneti ma gama ma ndzruluka Timboni ta Yehovha. Kambe swi li yini loko maxaka ma nga ha djuli ku twa ntxhumu ha hine hi leswi hi yamukeliki ntiyiso? Hi ta yentxa yini?

13. I yini lexi nga hi pfunaka ku dumba lizrandzru dzra Yehovha loko hi kanetiwa hi maxaka? (Amapsalma 27:10)

¹³ Mazritu ya ku xonga lama kumekaka ka Amapsalma 27:10, ma txhavelela. (Dondzra.) Ku dzrimuka leswaku Yehovha awa hi zrandzra swi hi yentxa hi titwa hi sizrelelekile nambiloko hi kanetiwa. Ha dumba leswaku Yehovha a ta hi tovokisa loko hi tiyisela. Yehovha a ta hi nyika leswi hi swi vilelaka akuva hi hanya, a hi pfuna kuva hi zrula hi tlhela hi nyonxa, ni ku hi pfuna kuva hi va kusuhi na yene. Leswo hi leswi voniwiki ha Biniam lweyi hi vulavuliki ha yene a ku sunguleni.

14. Hi dondzra yini ka xikombiso xa Biniam?

¹⁴ Biniam a teke xiboho xa ku va Mboni ya Yehovha, nambileswi a a swi tiva leswaku a Timboni ta xanisiwa a tikweni dzrake. Vona ndlela leyi ku tiva leswaku Yehovha awa mu zrandzra swi mu pfuniki ha yone Biniam akuva a hlula ku txhava vhanu. A li: “A ni nga swi pimisi leswaku Timboni ta Yehovha ti xanisiwa hi ndlela leyi. Kambe leswi a ni swi txhava ngopfu a ku li ku kanetiwa hi maxaka yanga. A ni txhava leswaku a xiboho lexi ni xi tekiki xa ku va Mboni ya Yehovha a xi ta khomisa Papayi tingana nakone maxaka yanga a ma ta ni vona ni nge he wa lisima.” Nambitanu, Biniam a a kholwiseka hi ku helela leswaku minkama hinkwayu Yehovha awa zron’weka hi lava a va zrandzraka. Biniam a li: “Ni yanakanyisise hi ndlela leyi Yehovha a pfuniki ha yone vhanu vambeni akuva va lwisana  ni swikazratu swa timali, ku xanisiwa, ni ku hambiwa nsele. A ni swi tiva leswaku loko no womelela ka Yehovha, a a ta ni tovokisa. Ni khomiwe makhambi manyingi, ni va ni xanisiwa hi ndlela ya tihanyi. Kambe ka makhambi hinkwawu lawo, ni tivonele hi yanga leswaku Yehovha awa hi pfuna nkama lowu hi vilelaka mpfunu wake akuva hi tama hi dumbeka.” Yehovha a ve Papayi wa hakakunene ka Biniam, nakone Biniam a titwe na a li xizro xa ndangu wa Yehovha.

15. Ha yini swi li swa ntumbuluku ku txhava lifu?

¹⁵ A Bibele dzri hlaya leswaku a lifu i nala. (1Ko 15:25, 26) Xileswo hi nga ha txhava lifu, ngopfungopfu loko hine kumbe xaka dzrezru dzri ni mavabyi lawa ma nga ni khombo. Ha yini hi txhava lifu? Hikusa Yehovha a hi vumbe na hi ni ku navela ka ku hanya hi lana ku nga helikiki. (Ekl 3:11) Ku txhava lifu, hi ndlela ya kukazri swi nga i pfuna. Hi xikombiso, swi nga hi pfuna ku teka swiboho leswinene mayelanu ni leswi hi ta ka swi da, ku hamba wutiwololi, ku ya xipiritana, ku nwa muzri loko swi vileleka ni ku tingawula swiyimu leswi nga hi bekaka nghozini na swi nga sindzrisi.

16. Xana Sathana a ku londzrovota hi ndlela yini ku txhava lifu loko hi nga na kone?

¹⁶ Sathana awa swi tiva leswaku hi byi nyika lisima wutomi, xileswo a li hi ta nyikela hinkwaswu leswi hi nga na swone nambi wuxaka byezru na Yehovha akuva hi huluxa wutomi byezru. (Yb 2:4, 5) Kambe lawo i madzrimi. Leswi Sathana a nga ni tindlela ta ku vanga lifu, a tizrisa ku txhava lifu akuva a hi tsrhikisa ku tizrela Yehovha. (Hb 2:14, 15) Minkama yimbeni Sathana a tizrisa vhanu akuva va txhavisela vhanu va Xikwembu Nkulukumba hi ku va byela leswaku va ta va dlaya loko va tama va dumbeka kwake. Minkama yimbeni Sathana a tizrisa mavabyi lawa ma nga ni khombo akuva a hi yentxa hi tsrhova milawu ya Xikwembu Nkulukumba. Hi xikombiso, maxaka ni vadotori va nga hi byela leswaku akuva hi daheka mavabyi lawo hi fanela ku txheliwa ngati, ku nga leswi lwisanaka ni nawu wa Xikwembu Nkulukumba. Kumbexana va nga ha hi kutxa ku va hi yamukela madahela ya kukazri lama lwisanaka ni minsinya ya milawu ya Bibele.

17. Hi ku ya hi Ba-le-Roma 8:37-39, ha yini hi nga fanelanga ku txhava lifu?

¹⁷ A nga kone lwa djulaka ku fa, kambe hi nga tiyiseka leswaku nambiloko ho fa, Yehovha a nga ti hi dzrivala nakone a ta tama a hi zrandzra. (Dondzra Ba-le-Roma 8:37-39.) Loko mun’we wa vanghanu va Yehovha a fa, Yehovha a nga mu dzrivali, a tama a ha mu dzrimuka ku fana ni loko a ha hanya. (Lk 20:37, 38) Nakone a swi navela ngopfu ku mu pfuxa a tlhela a hanya. (Yb 14:15) Yehovha a hakele hi ngati ya ku dula akuva hinkwezru hi kuma ‘vutomi lebyi nga gamikiki’. (Yh 3:16) Ha swi kota ku vona ni ku twa lizrandzru ledzri Yehovha a nga na dzrone na hine. Xileswo loko hi vabya kumbe hi lavisana ni xiyimu xa ku bindzra, hi djuletela Yehovha akuva a hi nyika wutlhazri, a hi txhavelela ni ku hi nyika ntamu. Hi leswi Valérie ni nuna wake va swi yentxiki.—Ps 41:3.

18. I yini leswi u swi dondzriki ka xikombiso xa Valérie?

¹⁸ Loko a ni 35 wa malembe, Valérie a vabye hi kankru dzra ku kala dzri nga tolovelekanga, ledzri a dzri txhavisa. Ali: “Loko hi tive swaku ni ni kankru, wutomi byezru byi txintxe swa kola ni kola. A ni fanela ku hamba operasawu dzra ku txhavisa nakone a ku na dotori lweyi a a pfumela ku ni hamba operasawu na a nga tizrisi ngati. A ni txhava ngopfu, kambe a ni  nga ta pfumela ku txheliwa ngati hikusa leswo a swi tsrhova milawu ya Yehovha. A wuton’wini hinkwabyu, Yehovha a ni kombe leswaku awa ni zrandzra. Swoswi hi mine a ni ni mukhandlu wa ku kombisa leswaku na mu zrandzra. Minkama hinkwayu loko ni yamukela ndzrava ya ku biha, a ni ya ni tiyimisela ku yentxa Yehovha a tikhuza ha mine ni kuva ni danisa Sathana. Hi wugamu ni hambe operasawu ledzri a dzri nga tizrisi ngati. Nambi leswi mavabyi yanga ma kalaka ma nga si khaluta, ha swi vona leswaku Yehovha minkama hinkwayu a hi nyika hinkwaswu leswi hi swi vilelaka. Hi xikombiso, na ku sale vhiki akuva hi gungula leswaku na vabya, a mintlhanganwini hi dondzre hi nhlokomhaka leyi liki ‘Ku Langutana Ni Maxangu Ya Namunhla Hi Xivindzi’. * Nhlokomhaka leyo, yi hi tiyise ngopfu swinene. Hi yi dondzre makhambi manyingi. Ku dondzra timhaka ta ku fana ni leti ni ku va ni xiyimiso lexinene xa moya, swi hi pfune ku va ni ku zrula, ku dzringanisela ni ku teka swiboho leswinene.

19. I yini leswi ta ka yentxeka ku nga li khale?

¹⁹ Hi ku pfuniwa ha Yehovha, vamakwezru a misaveni hinkwayu va kota ku hlula swiyimu swa ku bindzra, va hlula na Sathana. (1Pe 5:8, 9) Na wene u nga swi kota. Ku nga li khale Yehovha a ta byela Yesu ni vatotiwa akuva va ‘helisa mintizro ya Diyavulosi’. (1Yh 3:8) Ntsrhaku ka leswo, malandzra ya Xikwembu Nkulukumba ya ku dumbeka ya la misaveni, ma nga ti txhava nakone ma ta va ‘kule ni ntxhavu’. (Eza 54:14; Mk 4:4) Na leswo swi nga si yentxeka, hi fanela ku tikazratela ku hlula ku txhava kwezru.

20. I yini lexi taka hi pfuna ku hlula ku txhava kwezru?

²⁰ Akuva hi hlula ku txhava kwezru, hi fanela ku tama hi dumba leswaku Yehovha awa hi zrandzra nakone a sizrelela malandzra yake. Lexi taka hi pfuna, i ku yanakanyisisa hi mimfambu ya vamakwezru ni ndlela leyi Yehovha a ma pfuniki ha yone malandzra yake ya khale. Hi nga tlhela hi yanakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a hi pfuniki ha yone ku hlula swikazratu leswi hi samiki hi kumana na swone. Hi ndlela leyo, hi mpfunu wa Yehovha, hi nga swi kota ku hlula ku txhava kwezru!—Ps 34:4.