Bible afa so David, so ayeke Gbia ti Israël ândö, ayeke lani na fini na popo ti ngu 1000 ti si na ngu 1100 kozo ti Christ. A fa nga so ahale ti lo akomande tongana gbia teti angu ngbangbo mingi. Me, ambeni zo adë kite ala tene so mbaï ti David ayeke gï tënë ti tere la, azo la a-imaginé mbaï ni so ambeni ngoi na pekoni. Me eskê Gbia David ayeke mbeni vrai zo so ayeke lani dä?

Na ngu 1993, Avraham Biran, mbeni zo ti gingo aye na gbe ti sese, na groupe ti azo so lo na ala ayeke sara kua awara mbeni kete tênë so a sara mbeti na ndö ni a tene “Da ti David.” Ala wara tênë ni na nord ti kodro ti Israël, na Tel Dan. A sara mbeti ni so na gbene gere-mbeti ti yanga ti Sémitique, na a sû ni na popo ti ngu 800 na ngu 900 tongaso kozo ti Christ. Na bango ni, tênë ni so ayeke mbeni mbage ti mbeni monument so a-Araméen aleke lani, ti pika kate ti ala ndali ti so ala sö benda fani mingi na ndö ti mara ti Israël ândö.

Mbeni mbeti (Bible History Daily) atene so ambeni zo ake ti yeda so mbeti ni so asû na ndö ti tênë ni so ayeke mbeni preuve so afa biani so Gbia David ayeke lani dä. Me, mingi ti awandara so ayeke manda ye na ndö ti Bible nga na ala so ayeke gi aye na gbe ti sese ayeda so, kete tênë so a wara na Tel Dan so afa so Gbia David, so a sara tënë ti lo na yâ ti Bible, ayeke biani lani dä. Tênë ni so ayeke mbeni oko ti aye so a wara na gbe ti sese, so a sara tënë ni na yâ ti mbeni mbeti so azo ahinga ni mingi, so iri ni ayeke BAR (Biblical Archaeology Review).