Ândö, aJuif ayeke sara lani mbeto ti mbeni kobela ti buruma so a sara tënë ni na ngoi so a yeke sû Bible. Sioni kobela so alingbi ti ndu ayanga ti nerf ti zo ti buruma ni na alingbi ti gue juska ti buba ni biani biani nga ti buba tere ti zo ni. A hinga lani tongana nyen ti soigné ni ape. Me, a yeke zia azo so kobela ni agbu ala yongoro na azo, nga alingbi ala dekongo ti fa na azo so ala yeke na buruma.—Lévitique 13:45, 46.

Akota zo ti vorongo nzapa ti aJuif alu andia na ndo ti kobela ti buruma ahon ati so ayeke na yâ ti Mbeti ti Nzapa. Ala sara si gigi akpengba senge senge na azo so ayeke na kobela ni. Na tapande, ndia ti arabbin ake na azo ti ga mètre 2 na tere ti mbeni zo ti buruma. Me tongana pupu aya, a lingbi zo aga pëpe nduru na ala mètre 45. Ambeni zo so ahinga ye mingi na ndo ti nzapa ti aJuif atene so, so Mbeti ti Nzapa atene a lingbi azo ti buruma alango na “peko ti kando”, tënë so aye ti tene a lingbi a kanga lege na ala ti lï na yâ ti gbata so gbagba angoro ni. Ni la, tongana mbeni rabbin abâ mbeni zo ti buruma na yâ ti mbeni gbata, lo lingbi ti bo lo na tênë nga lo tene: “Kiri na place ti mo, sara si tanga ti azo aga sioni ape.”

Bâ tongana nyen la sarango ye ti Jésus ayeke ti lo nde ma! A hon ti tomba azo ti buruma, a nzere na lo ti ndu ala nga même ti sava ala.—Matthieu 8:3.

Na ngoi ti Jésus, akota zo ti nzapa ti aJuif apika patara lani mingi na popo ti ala na ndo ti tënë ti divorce. Ni la na mbeni ngoi, ambeni Farizien agi yanga ti Jésus na hundango na lo tënë so: “Ndia amû lege na koli ti sara divorce na wali ti lo ndali ti mara ti atënë nde nde kue?”—Matthieu 19:3.

Ndia ti Moïse amû lani lege na mbeni koli ti sara divorce na wali ti lo tongana lo “bâ na [mbage ti] wali ni mbeni ye so lo ke tënë ni.” (Deutéronome 24:1, Mbeti ti Nzapa, Tënë so amû fini). Na ngoi ti Jésus, a yeke wara bungbi ti arabbin use so ayeke na abango ndo nde nde na ndo ti fango nda ti ndia so. Shamaï, so ayeke mbeni bungbi ti arabbin so aye ti mû tâ gi peko ti andia, afa peko ti ndia ni na tenengo so raison oko so ndali ni zo alingbi ti sara divorce ayeke “lango sioni,” so ti tene ti gi wali nde. Na mbeni mbage, bungbi ti Hillel atene so mbeni koli alingbi ti sara divorce na wali ti lo ndali ti atënë kue so lo na wali ni awara, même si a yeke gi kete tënë. Ti bungbi ti Hillel, mbeni koli alingbi même ti sara divorce na wali ti lo tongana wali ni atö kobe na lo nzoni ape wala lo wara mbeni wali nde so lo bâ ayeke pendere mingi.

Tongana nyen la Jésus akiri lani tënë na hundango ndo ti aFarizien ni? Lo tene na ala polele, lo tene: “Tongana a yeke ndali ti lango-sioni pëpe, si mbeni zo asara divorce na wali ti lo na lo sara mariage na mbeni wali nde, lo gi mbeni wali nde la.”—Matthieu 19:6, 9.