Tënë ti porno ahon ndo ni laso. * A yeke bâ ni na yâ ti afilm, amozoko, ambeti-sango, ajeux-vidéo, atéléphone na asabango so azo ayeke sara. A yeke bâ ni nga na lege ti yungo bongo ti azo, na ndo ti Internet nga na télé. Azo aye ni mingi. Na yâ ti mbaï ti azo, a yeke na ngoi ti e la azo aye tënë ti porno mingi ahon atanga ti angoi kue.​—Bâ mbage so atene  “Ambeni ye so a fa na ndo ti porno.”

Aye ti porno ni akiri aga tâ sioni ahon ti kozo. Yapakara Gail Dines atene: “Afoto ti porno so ândö a bâ ni tongana asioni foto aga ye so azo ayeda na ni fadeso.”

Mo tene ti mo nyen na ndo ti tënë ti porno so amû ndo nga na fason so azo ayeke bâ na ni so? Ti mo, porno ayeke sioni ape? Jésus atene: “Nzoni keke kue ayeke lë nzoni lê ti keke. Me nga sioni keke kue ayeke lë sioni lê ti keke.” (Matthieu 7:17). Ka ti porno ayeke tongana nyen? Ti hinga ni, zia e bâ ambeni kpengba tënë so andu porno.

YE SO AWANDARA ATENE: Ambeni wandara nga na awanganga atene so zo aninga ti ga ngbâa ti porno ape. Même ala tene so nzara ti porno ayeke tongana nzara ti manga.

Brian, * so lo yeke bâ porno na ndo ti Internet, atene: “A gbu mbi gbä na ni. Na ngoi so mbi yeke bâ ni, a yeke mo bâ mo tene mbi yeke na yâ ti bango li. Tere ti mbi ayeke dö nga li ti mbi ayeke son. Mbi sara kue ti zia lege ni, me kue gbä.”

Mingi ni, azo so ayeke angbâa ti porno ayeke honde ndo ni. Ala ye ka ti zi bê ti ala na zo ape nga ala yeke sara ye na handa. Ni la mingi ti ala aye ti mû tere ti ala na zo ape, ala yeke na kamene, bê ti ala yeke gi na nduzu, ala yeke na yâ ti kota vundu nga ala ye ngonzo. Ti ambeni, ala yeke même na nzara ti fâ tere ti ala. Serge, so lâ oko lo manke ti téléchargé afilm ti porno na ndo ti téléphone ti lo ape, atene: “Mbi yeke pensé gi na mbi wani nga mbi hinga ye so mbi lingbi ti sara ape. Mbi bâ tere ti mbi so mbi yeke ye oko ape, li ti mbi ane, mbi yeke gi mbi oko nga mbi ga tâ ngbâa ni. Kamene ahon ndo ti mbi nga mbi yeke na mbeto ti hunda mungo maboko.”

Même tongana zo abâ porno gi kete wala lê ti lo atï dä gi gbagburu tongaso, lo lingbi ti wara kpale. Na gbele awabada halezo ti Amerika, Yapakara Judith Reisman, so lo yeke docteur nga mbeni kota zo ti gingo nda ti aye na ndo ti porno, atene: “A-image ti porno ayeke ngbâ biani biani na li ti zo nga ayeke buba cerveau ti lo. Asouvenir ni alingbi ti kiri gi hio tongaso na li ti zo nga zo ni alingbi ti zi ni ape.” Susan, so lo yeke na ngu 19 nga so lê ti lo atï na ndo ti porno na ndo ti Internet, atene: “A-image ni angbâ biani biani na li ti mbi. Gi hio tongaso a yeke kiri na yâ ti lê ti mbi. A kpa mbeni ye so mbi lingbi ti zi ni biani biani na li ti mbi ape.”

NA NDURU TËNË: Zo ayeke ga ngbâa ti porno nga a yeke buba gigi ti zo biani biani.​—2 Pierre 2:19.

YE SO AWANDARA ATENE: “Porno aga na kangbi na popo ti akoli na awali ti ala nga a yeke buba yâ ti sewa.”​—Tënë so Wendy na Larry Maltz atene na ndo ti porno (The Porn Trap).

Porno ayeke buba yâ ti mariage nga na sewa na lege so:

• A yeke sara si koli na wali asara confiance na mba ape nga yengo tere ayeke tongana ti kozo ape.​—aProverbe 2:12-17.

• A sara si koli wala wali apensé gi na lo wani, lo zi bê ti lo na mba ti lo ape nga lo bâ so mba ti lo ayeke ye oko encore ape.​—aÉphésien 5:28, 29.

• A sara si anzara ti bungbingo koli na wali so ayeke na lege ni ape adü na yâ ti bê ti zo.​—2 Pierre 2:14.

• A pusu zo so abâ ni ti pusu koli wala wali ti lo ti yeda na mbeni bungbingo so ayeke na lege ni ape.​—aÉphésien 5:3, 4.

• A sara si zo asara nzara ti mbeni koli wala wali, wala lo gi koli wala wali nde.​—Matthieu 5:28.

 Bible ahunda na azo so asara mariage awe ti sara ye na mba “na lege ti handa pëpe.” (Malachie 2:16). Ti duti be-ta-zo na mba ape ayeke mbeni kode ti handango mba ti mo la; a lingbi ti buba yâ ti mariage nga apusu koli na wali ti kangbi tere wala ti sara divorce. Na pekoni, amolenge la ayeke bâ pasi.

Porno alingbi nga ti sara sioni na ndo ti amolenge ni wani. Brian, so e sara tënë ti lo fade awe, atene: “Na ngoi so mbi yeke na ngu bale-oko tongaso, tongana e yeke sara ngia ti hondengo tere, mbi tï na ndo ti mbeti ti porno ti babâ ti mbi. Mbi komanse ti bâ ni na hondengo ni, me mbi hinga ndani so afoto ni agbu bê ti mbi ngbii so ape. A yeke tongaso la mbi tï na yâ ti bango porno juska na ngoi so mbi ga koli.” Agingo nda ti ye afa so bango porno ayeke sara si mbeni kete maseka ato nda ti gi wali wala koli hio nga lo tï na yâ ti sarango ndumba. A sara nga si lo yeke forcé amba ti lo ti lango na ala, lo yeke gbu li ti lo nzoni ape nga li ti lo ayeke kpô ape.

NA NDURU TËNË: Porno ayeke buba yâ ti yengo tere ti koli na wali nga ayeke zia vundu na kä na bê ti zo.​—aProverbe 6:27.

MBETI TI NZAPA ATENE: “Ala sara si amembre ti tere ti ala so ayeke na sese so akui tongana a ndu lango-sioni, sioni ye, nzara ti tere, sioni nzara ti bê na sarango bê ti ye, so ayeke vorongo ayanda.”​—aColossien 3:5.

Na nduru tënë, Jéhovah * Nzapa ake tënë ti porno. Me lo yeke pëpe zo so ye kue so andu tënë ti bungbingo koli na wali ason lo songo. Lo la lo sara tere ti e ti koli na ti wali; na ndani ayeke ti tene azo so asara mariage awe abungbi ti wara ngia na pekoni, ti kpengba songo na popo ti ala nga ti dü amolenge.​—Jacques 1:17.

Ka a sara tongana nyen si e tene so Jéhovah ake tënë ti porno?

Zia e bâ ambeni raison ni.

• Lo hinga so porno ayeke buba gigi ti zo.​—aÉphésien 4:17-19.

• Lo ye e mingi nga lo ye nzoni ti e.​—Ésaïe 48:17, 18.

• Jéhovah aye si kpale asi na yâ ti mariage nga na yâ ti sewa ape.​—Matthieu 19:4-6.

• Lo ye si e duti na nzoni sarango ye nga e kpe adroit ti amba ti e.​—1 aThessalonicien 4:3-6.

• Lo ye e sara ye kirikiri na tere ti e ti koli wala ti wali ape.​—aHébreu 13:4.

• Jéhovah ahinga so porno afa bango ndo ti Satan so ayeke na lege ni pëpe na ndo ti tënë ti bungbingo koli na wali.​—Genèse 6:2; Jude 6, 7.

NA NDURU TËNË: Porno ayeke buba songo ti zo na Nzapa.​—aRomain 1:24.

Me Jéhovah ayeke na nzoni bê na mbage ti azo so aye ti sigigi na gbe ti ngbâa ti porno. Bible atene: “L’Éternel asara nzobe, na Lo si na grâce, ngonzo ti Lo alondo fade pëpe, na nzobe ti Lo ayeke mingi. Teti Lo hinga tere ti e, Lo dabe Lo na lege so e yeke pupu-sese.” (Psaume 103:8, 14). Lo hunda na azo so ayeke na bê ti molenge ti gue na mbage ti lo si lo ‘sara kota nzobe na ala na ngoi so ala yeke na bezoin ti tene a mû maboko na ala.’​—aHébreu 4:16; bâ mbage so atene  “Ye so amû maboko na ambeni zo ti zia lege ti bango porno.”

Azo mingi ayeda na maboko so Nzapa amû na ala. Ala bâ nzoni na pekoni? Ti hinga ni, bâ ye so Bible atene na ndo ti ambeni zo so azia lani asioni sarango ye ti ala. Bible atene: “A sukula ala si ala ga nzoni, a sara si ala ga nzoni-kue, a diko ala tongana azo ti mbilimbili na iri ti Seigneur ti e Jésus Christ nga na lege ti yingo ti Nzapa ti e.” (1 aCorinthien 6:11). Tënë ti bê ti azo ni so ayeke oko na ti bazengele Paul so atene: “Mbi wara ngangu ti sara aye kue ndali ti lo so lo mû ngangu ni na mbi.”​—aPhilippien 4:13.

Susan, so lo zia lege ti bango porno, atene: “Zo so alingbi ti mû maboko na mo ti kiri na nzoni lege ayeke gi Jéhovah. Tongana mo hunda lo ti mû maboko na mo nga ti fa lege na mo, mo yeke ga nzoni na lê ti lo. Lo yeke zia mo ape.”