Hio, mbi bi tere ti mbi na yâ ti angia ti wanguru so asara si zo ayapu na awara gâba. Na pekoni, mbi zi mbeni ndo so azo so ayeke na akpale na yâ ti kasa ti tere ti ala alingbi ti ga dä ti tene a mû maboko na ala si yâ ti tere ti ala ayapu. Ndo ni so ayeke na gbata ti San Leandro, na Californie, na États-Unis. Kâ, mbi na ambeni mba ti mbi ni la e yeke sara kua, so na popo ti ala, a yeke wara nga mbeni zo ni so, na États-Unis, asö benda na yâ ti mbeni mandako ti azo so gâba ti ala asigigi pendere. Me atâa so akasa ti tere ti mbi ayeke mû forme nzoni, lakue mbi bâ so mbeni ye amanke mbi.

Mbeni kamarade ti mbi na clinique ni ahinga so mbi yeke na nzara ti manda Bible. Tongaso, lo leke ti tene mbi tingbi na mbeni zo so lo na lo ahinga tere. Na ndade ni, mbeni Témoin ti Jéhovah aga na yanga-da ti mbi. E sara lisoro teti l’heure osio, na lo kiri tënë na ahunda ti mbi gi na lege ti Bible. Mbi tene na lo ti kiri ti ga na lakui ti oko lango ni so, na e sara lisoro juska na bê ti bï. Aye so mbi manda anzere na mbi mingi, ni la mbi hunda na lo wala mbi lingbi ti gue ti zia lo na fango tënë na ndade ni ti bâ tongana nyen la lo yeke fa tënë. Na fango tënë ni, bê ti mbi adö ti bâ fason so lo yeke kiri na tënë na ahunda ti azo gi na yâ ti Bible. Ge la mbi tene ye so mbi kue mbi ye ti sara la.

Tongaso, mbi dö lege ti kua ti mbi ni mbi zia, na mbi mû ngoi ti mbi ti fa gi tënë mbi na pionnier ni so, so kua ti lo ayeke ti fa tënë teti l’heure 100 wala ahon ni. Na mai 1948, mbi wara batême na ngoi ti mbeni kota bungbi na Cow Palace, mbeni stade na San Francisco, na Californie. Kete na pekoni, mbi nga kue mbi ga pionnier.

Na oko ngoi ni so, mbi hunda na aTémoin ti Jéhovah ti gue ti fa tënë na mama ti mbi. Mama ti mbi ni ake ape, na hio na pekoni, lo nga kue lo ga Témoin ti Jéhovah. Atâa so afami ti lo agi ti kanga lege na lo, lo ngbâ gi ti sara kua ti Nzapa juska angu mingi na pekoni la lo kui. Na yâ ti fami ti e, gi mbi na mama ti mbi la e ga Témoin ti Jéhovah.

Na ngu 1950, mbi gue na gbata ti Grand Junction, na Colorado, na kâ la mbi wara tere na Billie. A dü lo na ngu 1928 na lo kono na ngoi so warango kua ayeke ngangu na États-Unis. Mama ti lo, Minnie, ayeke diko lani Bible na lo na abï gi na wâ ti lampe. Na tango so Billie awara ngu osio, lo komanse ti hinga ti diko mbeti na lo hinga gbâ ti ambaï ti yâ ti Bible na li. Nduru na ngu 1949, mama ti lo ayeda ti tene aTémoin amanda Bible na lo. Na lo ga ti hinga so, ye so azo airi ka ni enfer so, a yeke pëpe mbeni ndo so a yeke sara pasi na azo dä, me a yeke dû ti kuâ so a yeke lu azo dä (Zo-ti-fa-tene 9:5, 10).  Mama ti Billie na koli ti lo, ala use kue, aga aTémoin ti Jéhovah.

Na ngu 1949, Billie akiri na université na Boston nga lo komanse ti manda Bible nzoni. Ahon ti tene lo ga wafango mbeti, lo soro ti mû fini ti lo ti sara na kua ti Nzapa. Lo wara batême na ngu 1950 na ngoi ti mbeni kota bungbi ti aTémoin ti Jéhovah na Yankee Stadium, na New York. Gi kete na pekoni, mbi na lo e wara tere, e sara mariage na mbi na lo e komanse kua ti pionnier.

E komanse kua ti pionnier ni na gbata ti Eugene, na Oregon, nga e wara gbâ ti akamarade. Na ngu 1953, e gue na gbata ti Grants Pass, na Oregon, ti mû maboko na kete congrégation so ayeke kâ. Na pekoni, gi na oko ngu ni so, a tisa e na klase 23 ti Ekole ti Galaad, so a yeke ekole so ayeke fa ye na amissionnaire Témoin ti Jéhovah, nduru na South Lansing, na New York. Ndo ni so ayo akilomètre 400 na banga-do ti New York City.

Na décembre ti ngu 1954, anze oku na peko ti so e wara diplôme ti e ti Ekole ti Galaad ni, mbi na Billie e mû mbeni kete avion, so ayeke na moteur use, ti gue na Brésil. Na peko ti so avion ni akpe a sara l’heure oko, mbeni moteur ti lo ni oko akui, me kamême avion ni ague na e nzoni juska na Bermude. Na pekoni, avion ni akiri awara mbeni kpale a sara si lo luti na Cuba. Ti londo na Cuba juska ti si na filiale ti aTémoin ti Jéhovah ti Rio de Janeiro, na Brésil, e sara l’heure 36, e fatigué kue.

Na peko ti so e wu tere ti e kete, mbi na Billie nga na ambeni missionnaire use e gue na gbata ti Bauru, na São Paulo, ti zia mbeni fini da ti missionnaire kâ. Wungo ti azo ti gbata ni kue ayeke 50 000, na e la e yeke akozo Témoin ti Jéhovah na ndo ni kâ.

E komanse ti fa tënë na azo na yanga-da ti ala, me prêtre ti Eglize Catholique ti ndo ni so akomanse ti gi ti kanga lege na kua ti e ni. Lo yeke mû peko ti e ti tene na azo ni ti mä tënë ti e ni ape. Me atâa so kue, gi na yâ ti ambeni kete yenga, mbeni kota sewa ayeda ti tene e manda Bible na ala, na pekoni ala wara batême. Hio na pekoni, ambeni zo nga kue akomanse ti manda Bible.

Mbeni fami ti sewa ni so ayeke président ti mbeni kota club ni kâ. Mbi mä tere na lo ti tene e sara mbeni kota bungbi na yâ ti ada ti club ni so. Na ngoi so prêtre ni ayeke gi ti tene mango tere ti e ni alï ngu, président ti club ni asara réunion na azo ti yâ ti club ni, na lo tene na ala, lo tene: “Tongana ala sara si a lï ngu, mbi yeke ke kua ti mbi ti président ni!” Mo ye ti bâ! a yeda ti tene e sara assemblée ti e ni.

Na ngu 1956, a tisa e na kota bungbi ti lango ota na gbata ti Santos, na São Paulo. Azo ti congrégation ti e nduru na 40 asara ti ala voyage ni na train. Na ngoi so e kiri na Bauru, mbi wara mbeni lettre, so na yâ ni, a hunda na mbi ti sara kua ti surveillant. Kua ti mbi ni ayeke ti tene mbi voyagé ti bâ acongrégation ti aTémoin ti Jéhovah na ando nde nde. Mbi sara ngu 25 na yâ ti kua ni so na Brésil, mbi voyagé na agbata nde nde ti yâ ti kota kodoro so.

Sarango voyage ayeke lani kete ye na ngoi ni so ape. E sara ambeni voyage ni na bus, train, charette, vélo ambeni même na gere. Na popo ti akozo gbata so e gue dä, mo yeke wara Jaú, na São Paulo. Me prêtre ti ndo ni kâ agi yanga ti e.

Lo tene: “Ala yeke fa tënë na ‘azo ti mbi’ ape!”

E nga kue e tene na lo, e tene: “Azo ni ayeke ti mo ape, ala yeke ti Nzapa.”

E leke ti zia mbeni film na azo na ndo ti kua ti e ti fango tënë so a yeke sara na ndo ti sese kue. Iri ti film ni ayeke, La Société du Monde Nouveau en action. Me, prêtre ni abungbi ambeni zo ti paroisse ti lo ni ti ga na ni na tere ti e. Hio, e sara tënë ni na lapolice. Na ngoi so prêtre ni lo na azo ti lo ni asi, ala tingbi tere na aturugu na yanga ti salle ni, na ala zia ngombe na  tere ti azo ni. Film ni anzere na gbâ ti azo so aga so sioni.

Na mingi ti ando so e gue dä, kangango lege ti ambeni bungbi ti Nzapa ni amanke ape. Na tapande, na gbata ti Brusque, nduru na Blumenau, na Santa Catarina, e tingbi na ambeni wali pionnier use so ayeke fa tënë kâ, me so a kanga lege na ala ngangu. Me, ala wara futa ti gbungo ngangu ti ala ni. Laso, so ti tene angu 50 na pekoni, akota congrégation ahon 60 abâ gigi na ndo ni so nga ala yeke na mbeni pendere Da ti Assemblée nduru na gbata ti Itajaí.

Mbeni ye so anzere na e na yâ ti kua ti e ti surveillant ni ayeke angoi kue so e yeke mû, e na amba ti e Témoin, ti leke na akota bungbi. Na tapande, na yâ ti angu 1970, mbi wara pasa ti sara kua tongana surveillant ti assemblée na stade Morumbi Stadium. A tokua yanga na acongrégation ngbangbo oko tongaso, so ala yeke nduru na ndo ti kota bungbi ni, ti tene ala tokua azo bale-oko bale-oko ti ga ti sukula stade ni na bï kozo na lango ti bungbi ni.

Na ngoi so azo ti pikango ballon ni ayeke kiri na bï ni so, ambeni atene, “Bâ tâ azo ni so na abrosse na abalëe ti ala ni so! Ala kpa ti sukula ndo so kue la ma.” Me, ti si na milieu ti bï ni stade ni aga pendere. Li ti zo so ayeke bâ ndo na ndo ti stade ni akpe kue, si lo tene: “Ye so ala sara ti ala ni gi na yâ ti akete ngbonga so, tongana fade a yeke équipe ti mbi la, andâ ala yeke mû yenga oko ti sara na ni.”

Na ngu 1980, babâ ti mbi akui na kete na pekoni e kiri na États-Unis ti bâ lege ti mama ti mbi, na gbata ti Fremont, na Californie. E wara kua ti sukulango ayâ ti da na bï, nga e ngbâ ti sara kua ti e ti pionnier ni. E yeke mû nga maboko na azo so ayeke tene yanga ti Portugais na ndo ni so. A si na mbeni ngoi, e gue na mbeni ndo nduru na San Joaquin, so kâ, e gi azo so ayeke tene yanga ti Portugais na gbata ti Sacramento juska ti si na Bakersfield. Laso na Californie, a yeke wara acongrégation bale-oko tongaso so ayeke tene yanga ti Portugais.

Na ngu 1995, mama ti mbi akui. Na peko ti kuâ ti lo, e gue na Floride ti bâ lege ti babâ ti Billie juska na kuâ ti lo. Me, mama ti lo akui ti lo lani na ngu 1975. Na ngu 2000, e gue na mbeni kodoro, so ayeke mbeni kota désert, na mbongo-do ti Colorado. E ngbâ kâ e sara kua ti pionnier, e fa tënë na ambeni mara so a iri ala aNavajo nga na a-Ute. Mawa ni ayeke so, na février 2014, Billie akui.

So ngia si mbi yeke na ni na yâ ti angu 65, na peko ti so mbi tingbi tere lani na Témoin ti Jéhovah so lo kiri tënë na ahunda ti mbi gi na lege ti Bible! Mbilimbili ye so anzere lani na mbi mingi ayeke so mbi yeke gi lani ti bâ wala aye so lo yeke fa na mbi ayeke ye so Bible afa biani. Ye so la ague na mbi ti wara aye ti nzoni na sarango kua ti Nzapa.