A është projektuar?
Sistemet natyrore
Mjeshtëria artistike e kafshëve—A është projektuar?
Në botën e kafshëve gjejmë aftësi artistike që të lënë gojëhapur.
Fotosinteza—A është projektuar?
Çfarë është fotosinteza dhe pse është e rëndësishme për ne?
Si e menaxhojnë gjallesat energjinë—A është projektuar?
Çfarë tregon për origjinën e jetës aftësia e lindur e gjallesave për të menaxhuar energjinë?
Jetë që ndriçojnë tokën—A është projektuar?
Disa gjallesa prodhojnë dritë. Veç kësaj, efikasiteti i energjisë së tyre as nuk krahasohet me burimet e dritës që ka shpikur njeriu. Si ka mundësi?
Trupi i njeriut
Qumështi i nënës—A është projektuar?
Si ndryshon qumështi i nënës që të plotësojë nevojat e foshnjës?
Aftësia e qelizave për t’u diferencuar—A është projektuar?
Ndërsa foshnja zhvillohet në barkun e nënës, qelizat shumëfishohen dhe diferencohen në qindra miliarda qeliza të tjera.
Transporti i oksigjenit—A është projektuar?
Mund të mësosh për sistemin e mrekullueshëm të marrjes, të dërgimit dhe të përpunimit të oksigjenit në trupin tonë.
Aftësia e trupit të njeriut për të shëruar plagët
Si po e imitojnë shkencëtarët këtë aftësi në projektimin e materialeve të reja plastike?
Kafshët e tokës
Feçka e elefantit—A është projektuar?
Specialistëve u ka lënë mbresa elasticiteti i jashtëzakonshëm i feçkës së elefantit. Zbulo çfarë strukture komplekse ka ajo.
Truri i ketrit arktik të nëntokës—A është projektuar?
Shih aftësinë e tij të jashtëzakonshme për t’u rigjeneruar pas gjumit letargjik.
Gëzofi i lundërzës së detit—A është projektuar?
Disa gjitarë uji kanë nën lëkurë një shtresë të trashë dhjami që i mban ngrohtë. Lundërza e detit përdor një metodë tjetër.
Gjuha e maces—A është projektuar?
Macet shtëpiake mund kalojnë deri në një të katërtën e kohës që janë zgjuar duke u pastruar. Cili është sekreti i pastërtisë së tyre?
Funksioni i mustaqeve të maces
Pse shkencëtarët po projektojnë robotë me sensorë që i quajnë mustaqe elektronike?
Shqisa e të nuhaturit te qeni
Për çfarë i ka frymëzuar shkencëtarët që të eksperimentojnë dhe ta kopjojnë?
Këmba e kalit—A është projektuar?
Pse nuk kanë arritur inxhinierët ta imitojnë strukturën e saj?
Ekolokalizimi i lakuriqëve të natës—A është projektuar?
Si është e mundur që një kafshë të përdorë edhe shqisa të tjera «për të parë»?
Mukusi ngjitës i ligavecit
Ngjitësi që imiton veçoritë e mukusit të ligavecit mund të ketë përdorim të gjerë në mjekësi, duke eliminuar kështu penjtë dhe kapëset kirurgjikale.
Bota nënujore
Lëkura e peshkaqenit—A është projektuar?
Si e ndihmon peshkaqenin struktura e lëkurës që të mos ketë parazitë?
Zhytja e balenës me sqep të Kuvierit—A është projektuar?
Këta gjitarë zhyten në thellësi të mëdha dhe qëndrojnë pa marrë frymë për një kohë të gjatë. Si arrijnë ta bëjnë këtë?
Penda notuese e balenës me gungë
Mëso si struktura e pendës së këtij gjitari gjigant ka ndikuar në disa fusha të jetës sate.
Lëkura vetëpastruese e balenës pilot
Pse u intereson kompanive të lundrimit kjo veti unike?
Sonari i delfinit—A është projektuar?
Shkencëtarët po përpiqen të imitojnë aftësinë fantastike të këtyre kafshë për të eksploruar dhe për të kuptuar ambientin përreth tyre.
Mukusi i peshkut-shtrigë—A është projektuar?
Ua shpif grabitqarëve, por intrigon shkencëtarët. Pse?
Lëkura inteligjente e kastravecit të detit
Cili është sekreti pas elasticitetit të lëkurës së kësaj gjallese të detit?
Riprodhimi i grunionit të Kalifornisë—A është projektuar?
Zbuloni se si koha dhe mënyra si i lëshojnë vezët ndikojnë në mbijetesën e tyre.
Dhëmbët e hekurt të një kërmilli
Pse dhëmbët e kërmillit janë më të fortë se rrjeta e merimangës?
Ngjitësi i pashqitshëm i një krustaci të vockël
Për ngjitësin e këtij krustaci thuhet se është ku e ku më i fortë se çdo ngjitës tjetër i bërë nga dora e njeriut. Por, deri kohët e fundit ishte mister si ngjitej në sipërfaqe të lagura.
Fijet ngjitëse të midhjeve të detit
Midhjet e detit fiksohen me anë të fijeve. Studimi i ndërtimit të tyre mund të ndihmojë për të gjetur mënyra të reja më të mira për të fiksuar pajisjet në ndërtesa ose për të lidhur tendinat me kockat.
Forma e guaskave
Forma dhe struktura e guaskave të detit shërbejnë për të mbrojtur moluskun brenda tyre.
Aftësia e sepjes për të ndryshuar ngjyrë
Inxhinierët po përpiqen ta imitojnë këtë aftësi duke krijuar rroba që mund të ndryshojnë ngjyrë në një fraksion të sekondës.
Organi ndriçues i kallamarit bishtcung të Havait—A është projektuar?
Kjo gjallesë e krijon vetë dritën, por jo që të shohë apo ta shohin.
Krahu i mahnitshëm i oktapodit
Inxhinierët, të frymëzuar nga krahu i oktapodit, kanë zhvilluar një krah robotik që ka aftësi të jashtëzakonshme.
Skeleti «me sy» i yllit të brishtë
Mëso veçori të mrekullueshme për këtë krijesë të brigjeve koralore.
Bishti i kalit të detit
Kali i detit është peshk që ka bisht të projektuar në mënyrë unike e që po frymëzon shpikje në fushën e robotikës.
Tufa e disiplinuar e peshqve
Ç’mund të mësojmë prej tyre që të pakësojmë karambolet me makina?
Disku thithës i peshkut me ventuzë—A është projektuar?
Si arrin ky peshk të ngjitet fort pas krijesave të tjera detare?
Sistemi i filtrimit i rajës gjigante—A është projektuar?
Si i filtron raja planktonet që janë shumë më të vogla se hapësirat e filtrit të saj?
Zogj
Tingujt melodiozë të zogjve këngëtarë—A është projektuar?
Çfarë i ndihmon zogjtë të këndojnë këngë komplekse dhe të larmishme?
Gjuha e kolibrit—A është projektuar?
Ky zog i vogël përdor një metodë shumë të efektshme për të marrë/thithur nektar.
Aftësia e sulës për t’u zhytur—A është projektuar?
Si i mbijetojnë këta zogj deti të mëdhenj një përplasjeje që mund të tejkalojë 20-fish forcën e gravitetit?
Ngjyrat e zogjve që nuk zbehen kurrë
Si ka arritur ngjyra që nuk venitet e puplave të zogjve t’i hapë rrugën prodhimit të bojërave dhe të copave më të mira?
Krahu i kukuvajkës
Struktura komplekse e krahut të kukuvajkës mund të jetë çelësi për të reduktuar zhurmën e turbinave me erë.
Maja e kthyer lart e krahëve të zogjve të lartësive
Duke kopjuar projektin, inxhinierët aeronautikë kursyen 7.600 milionë litra karburant avionësh në një vit.
Shtresa e puplave e pinguinit perandor—A është projektuar?
Çfarë kanë zbuluar biologët për puplat e këtij zogu?
Fluturimi kursimtar i albatrosit endacak
Kupto si qëndron lart ky zog për orë të tëra, pa i rrahur fare krahët.
Sistemi i orientimit i gjelëzës së vogël bishtvijëzuar
Mëso për udhëtimin tetëditor të këtij zogu, një nga shtegtimet më mahnitëse që ka parë njeriu.
Foleja e fazanit australian—A është projektuar?
Ky zog përdor materiale të ndryshme për të krijuar një inkubator natyral për vezët. Si e mban nën kontroll temperaturën e folesë gjatë gjithë vitit, pavarësisht nga ndryshimi i stinëve?
Zvarranikët dhe amfibët
Lëkura përthithëse e hardhucës gjembaçe
Si e tërheq ujin lart kjo hardhucë nga këmbët deri në gojë?
Bishti i hardhucës agama
Si arrin të kërcejë kjo hardhucë nga një sipërfaqe horizontale në një mur vertikal?
Nofulla e krokodilit—A është projektuar?
Krokodili kafshon tri herë më fort se luani dhe tigri, e megjithatë nofulla e tij është më e ndjeshme se mollëza e gishtit të njeriut. Si është e mundur?
Lëkura e gjarprit
Çfarë e bën lëkurën e gjarprit aq rezistente sa të ngjitet në trungjet e vrazhda të pemëve ose të gërmojë strofullën në rërën e ashpër?
Sistemi riprodhues gastrik i bretkosës
Pse thotë një evolucionist se një ndryshim i ngadaltë e progresiv në ndërtimin e saj biologjik do të ishte i pakonceptueshëm?
Thirrja unike e bretkut të pemës japoneze—A është projektuar?
Cili sekret qëndron pas thirrjes së bretkut të pemës japoneze për të tërhequr partneren e tij?
Insektet
Sistemi unik i fluturimit të grerëzës—A është projektuar?
Si është e mundur që një krijesë kaq e vogël të konkurrojë me mjeshtrat e pilotimit?
Strategjia që përdor bleta për të zbritur
Pse strategjia e saj është ideale të imitohet në sistemet e drejtimit të robotëve fluturues?
Hualli i mjaltit—A është projektuar?
Çfarë dinin bletët për shfrytëzimin e hapësirës që matematikanët nuk e provuan deri më 1999?
Aftësia e milingonave për të mos ngecur në trafik
Milingonat shmangin bllokimin e trafikut. Si e arrijnë këtë?
Qafa e milingonës
Si ka mundësi që ky insekt mban një ngarkesë shumë herë më të madhe se pesha e trupit të vet?
Mekanizmi pastrues i antenave të milingonës së drurit
Ky insekt picirruk duhet të mbahet i pastër që të mbijetojë. Si e arrin këtë?
Mburoja e dyfishtë termike e milingonës së argjendtë sahariane
Ky insekt njihet si një nga gjallesat që e durojnë më shumë nxehtësinë. Ç’e ndihmon milingonën e argjendtë të mbijetojë në temperatura ekstreme?
Cikli i jetës së gjinkallës periodike
Cikli i çuditshëm i këtyre insekteve interesante do të thotë se shfaqen vetëm për disa javë një herë në 13 ose 17 vjet.
Ingranazhi i karkalecit të bimëve
Ato janë të rëndësishme që insekti të bëjë një kërcim të fuqishëm e njëkohësisht të kontrolluar.
Neuronet e karkalecit—Të ndjeshme ndaj lëvizjeve
Si arrijnë të mos përplasen me njëri-tjetrin mizëritë e karkalecave?
Dëgjimi i mprehtë i karkalecit të blertë
Veshët e këtij insekti ngjajnë me mënyrën si punojnë veshët e njeriut. Si e ndihmon shkencën dhe inxhinierinë moderne ky sistem unik dëgjimi?
Migrimi i fluturës monarke—A është projektuar?
A dëshmon migrimi jashtëzakonisht i ndërlikuar i fluturës monarke se është projektuar?
Krahu i fluturës
Sipërfaqja e krahut të fluturës blu Morfo mund të duket e lëmuar, por ka veçori që mund të shihen vetëm me mikroskop. Për çfarë i shërbejnë?
Krahu dritëthithës i fluturës
Ka diçka më tepër sesa ngjyra e errët e krahut të disa fluturave.
Krahët e pozicionuar në formë v-je të fluturës së bardhë
Çfarë ka të veçantë flutura e bardhë që i ka ndihmuar inxhinierët të projektojnë panele diellore më të avancuara?
Dëgjimi tejet i mprehtë i molës së madhe të hojeve
Me veshët e saj të thjeshtë dëgjon më mirë se çdo kafshë që njohim.
Brumbulli me kurriz të hekurt—A është projektuar?
Si është e mundur që ky brumbull të durojë pesha mjaft të rënda?
Sensorët e brumbullit të zi të zjarrit
Ç’mund të mësojnë inxhinierët dhe studiuesit nga ky brumbull unik?
Aftësia orientuese e brumbullit
Çfarë sistemi orientimi pamor përdor brumbulli i bajgave? Dhe çfarë mund të mësojmë prej tij?
Krahu frenues i mizës
A ke menduar pse është e vështirë ta kapësh mizën? Mëso ç’kanë zbuluar shkencëtarët.
Aftësia akrobatike e mizës së uthullës
Këto insekte marrin kthesa njësoj si avionët ushtarakë, ama në një fraksion sekonde.
Merimangat
Shikimi i mjegullt i merimangës kërcimtare
Si e llogarit distancën kjo merimangë? Pse hulumtuesit duan të imitojnë teknikën e saj?
Ngjitësi i hatashëm i merimangës
Rrjeta e merimangës së shtëpisë është e fortë dhe e dobët sipas nevojës. Shih si e arrin këtë dhe me ç’qëllim.
Bimë
Lëkura amortizuese e pomelos—A është projektuar?
Si shpresojnë ta shfrytëzojnë shkencëtarët aftësinë amortizuese të lëkurës së pomelos?
Bluja e shndritshme e Pollia condensata
Kjo bimë ka ngjyrën blu më të ndezur që është parë ndonjëherë te një bimë. Megjithatë, ajo nuk ka asnjë pigment blu. Ku qëndron sekreti i kësaj ngjyre vezulluese?
Fluturimi i farës së luleradhiqes—A është projektuar?
Fara e luleradhiqes është katër herë më e efektshme dhe më e qëndrueshme se një parashutë.
Matematika e bimëve
Studiuesit panë se bima e sinapit kishte një aftësi mahnitëse.
Bota mikroskopike
Kapaciteti ruajtës i ADN-së
ADN-ja është quajtur «hardisku ideal». Mëso pse.
Mikroorganizma që shpërbëjnë naftën
Sa të efektshme janë në pastrimin e naftës në krahasim me teknologjinë e sotme?