Go na content

Go na table of contents

TEKI NA EKSEMPRE FU SMA DI BEN ABI BRIBI | SARA

Gado kari en ’Mama fu kownu’

Gado kari en ’Mama fu kownu’

SARA e opo tanapu, a e hari en baka, dan a e luku san e pasa pikinso moro fara. A e si fa den futuboi fu en e wroko èn fa den breiti fu di a orga ala sani bun. Sara srefi e wroko tranga tu fu di a lobi wroko. Pruberi fu si fa a e tanapu drape, aladi a e wrifi en anu fu di den e hati en. Kande a e prakseri wan sani. A kan taki a ben wroko tranga fu nai wan olo tapu di ben de na ini a krosi fu a tenti pe den e libi na ini. Son nanga alen ben meki taki a tentikrosi di ben meki fu krabita-wiwiri, kon lasi en kloru. Disi e memre Sara taki den e libi langa kaba na ini tenti. A de latilati bakadina èn son e dongo kaba. A mamanten dati a ben si fa Abraham * ben e gowe èn now a e luku efu a e kon kaba. Te a e si en masra e saka komoto fu wan pikin bergi di de krosibei, a breiti èn a e bigin lafu.

Na moro leki tin yari pasa sensi Abraham nanga a bigi osofamiri fu en abra Eufraat-liba fu kon na ini Kanan. Sondro fu draidrai Sara ben horibaka gi en masra di den froisi go na wan farawe presi di a no ben sabi. Sara ben sabi taki Yehovah ben o meki Abraham kisi wan pikin di a ben lobi srefisrefi èn di ben o tron wan bigi pipel. Ma san Gado ben abi na prakseri gi Sara? Noiti a ben kisi pikin èn now a ben abi 75 yari kaba. Kande a ben aksi ensrefi: ’Fa Yehovah o man du san a pramisi, efu Abraham abi wan owru frow leki mi?’ Wi kan frustan taki a ben e broko en ede, noso taki a ben e bigin lasi pasensi srefi.

Kande wi e aksi wisrefi son leisi tu o ten Gado o du san a pramisi. Nofo tron wi no abi a pasensi fu wakti, spesrutu te wi e howpu fu kisi wan sani di wi wani trutru. San wi kan leri fu a bribi fu na uma disi di ben abi someni moi fasi?

„YEHOVAH TAPU MI BERE”

No so langa pasa na osofamiri disi ben drai kon baka fu Egepte (Genesis 13:1-4). Now den ben seti kampu na den bergikontren owstusei fu Betel, noso Lus, soleki fa den Kanansma ben e kari en. Te Sara ben e tanapu na tapu a hei presi disi, a ben kan si wan bigi pisi fu a Pramisi Kondre. Na a wan sei a ben kan si den dorpu fu den Kanansma èn na a tra sei a ben kan si den pasi di ben e tyari sma go na farawe kondre. Ma nowan fu den presi disi ben de leki a foto pe Sara komoto. A ben kweki na ini Ur, wan foto fu Mesopotamia, di ben de sowan 1900 kilometer fu pe a ben de now. A ben libi furu famiri na baka èn a no ben man du den sani moro di a ben gwenti du fosi, soleki fu go na wowoyo noso na wenkri. A no ben abi en moi oso moro di ben abi wan steifi daki nanga moi steifi skotu noso kande kran watra srefi. Ma wi no musu denki taki Sara ben e sari te a ben e luku go na owstusei pe en kondre ben de èn taki a ben e denki a switi libi di a ben abi drape fosi. Efu na dati wi e denki, dan wi no sabi na uma disi di lobi Gado trutru.

Luku san na apostel Paulus taki fu a bribi fu Sara nanga Abraham sowan 2000 yari baka dati. A taki: „Efu den ben o tan prakseri a presi fu pe den ben komoto, dan den ben o abi na okasi fu drai go baka” (Hebrewsma 11:8, 11, 15). Sara nanga Abraham no ben e prakseri san den ben libi na baka. Efu den ben du dati, dan kande den ben o teki a bosroiti fu drai go baka na oso. Ma efu den ben o go baka na Ur, dan den no ben o kisi a moi grani di Yehovah ben wani gi den. Wi de seiker tu taki efu den ben du dati, dan bakaten nowan sma ben o memre den tu sma disi moro. Na presi fu dati a tranga bribi fu den ben de wan heri moi eksempre gi milyunmilyun sma.

Sara no ben e denki san a ben libi na baka, ma a ben e denki san ben e wakti en. Dati meki a tan horibaka gi en masra di a froisi go na a nyun kondre disi. Te den ben musu broko tenti fu seti den baka na wan tra presi noso te den ben musu froisi den meti go na wan tra presi, dan Sara ben e yepi nanga a wroko dati tu. Aladi a ben e kisi furu tesi èn a ben musu fiti ensrefi ala leisi baka te sani ben e kenki, toku a ben e horidoro. Di Yehovah pramisi Abraham ete wan leisi taki a ben o kisi furu bakapikin, a no taki noti fu Sara.​—Genesis 13:14-17; 15:5-7.

Te fu kaba Sara ben feni taki a ten ben doro fu taigi Abraham san a ben wani du. Denki fa a ben musu firi di a taki: „Mi e begi yu, arki mi! Yehovah tapu mi bere, so taki mi no man kisi pikin.” Ne a aksi en masra fu a teki en umasrafu Hagar, so taki a ben kisi pikin nanga en. Yu kan frustan fa a ben hati Sara fu aksi en masra a sani disi. Kande na ini a ten disi wi no ben o du so wan sani, ma na ini a ten dati a ben de wan gewoon sani te wan man ben e teki ete wan frow fu libi nanga en so taki a ben kan kisi pikin nanga en. * Kande Sara ben denki taki na a fasi disi Gado ben o gi Abraham bakapikin di ben o tron wan bigi pipel. Wi no sabi efu na dati Sara ben denki, ma wi e si taki a ben de klariklari fu du so wan muilek sani. San Abraham du? Bijbel e taki dati a „arki Sarai”.​—Genesis 16:1-3.

Bijbel e taki dati na Yehovah ben meki Sara aksi Abraham so wan sani? Nôno. Ma a e sori nomo taki Sara ben e denki leki fa libisma e denki. A ben denki taki na Gado ben meki taki a kisi den problema èn a no ben e si leki Gado ben o lusu a problema na wan tra fasi. Ma a fasi fa Sara lusu a tori, ben o tyari soso trobi nanga hati-ede kon gi en. Toku na aparti sani di Sara du, e sori taki a no ben denki ensrefi nomo. Na ini a ten disi furu sma e denki densrefi nomo, ma Sara no ben de so kwetikweti. Efu wi e poti den afersi fu Gado na a fosi presi èn wi no e denki nomo san wisrefi wani, dan wi e sori bribi neleki Sara.

„NA LAFU YU BEN E LAFU”

Syatu baka dati, Hagar kon de nanga bere fu Abraham. Kande Hagar ben denki taki a ben de moro prenspari leki Sara, now di a ben de nanga bere. Dati meki Hagar bigin wisiwasi a misi fu en. A sani disi hati Sara srefisrefi! Ne Abraham gi Sara primisi fu strafu Hagar, aladi Bijbel no e sori fa Sara du dati. Gado srefi ben feni en bun san Sara du. Baka dati Hagar kisi wan boi di a kari Ismael (Genesis 16:4-9, 16). Bijbel e taki dati baka omeni yari Sara, di ben abi 89 yari, nanga en masra, di ben abi 99 yari, kisi wan kefalek moi boskopu fu Yehovah.

Ete wan leisi Yehovah pramisi en mati Abraham taki a ben o meki Abraham kisi furu bakapikin. Gado kenki a nen fu a man disi tu. Te nanga now, a nen fu en ben de Abram. Ma Yehovah gi en a nen Abraham, san wani taki „Tata fu wan bigi pipel”. A leisi disi Yehovah sori fosi tron san a ben abi na prakseri gi Sara. A kenki en nen Sarai, san ben wani taki kande „Lobi strei”, kon tron Sara, wan nen di wi alamala sabi. San a nen Sara wani taki? A wani taki „Mama fu kownu”! Yehovah taigi Abraham fu san ede a gi Sara a nen disi. A taki: „Mi o blesi en èn mi o meki yu kisi wan manpikin nanga en. Mi o blesi en èn mi o meki a tron na afo fu bun furu pipel. Den bakapikin fu en o tiri leki kownu.”​—Genesis 17:5, 15, 16.

Na wan bakapikin fu Sara en boi ben o meki taki a frubontu fu Yehovah ben o kon tru èn taki ala pipel ben o kisi blesi. A nen di Gado gi a boi disi na Isak, san wani taki „Lafu”. A fosi leisi di Abraham yere taki Yehovah ben o blesi Sara so taki Sara srefi ben o man kisi wan pikin, Abraham „boigi nanga en fesi go na gron èn a bigin lafu” (Genesis 17:17). A ben e fruwondru fu a sani disi, ma a ben breiti tu (Romesma 4:19, 20). Ma fa a ben de nanga Sara?

No langa baka dati, dri man di den no ben sabi, kon na a tenti fu Abraham. Aladi a ben de na a faya pisi ten fu a dei, toku den tu owru sma disi lon go miti den man disi wantewante. Abraham taigi Sara: „Esi-esi! Teki dri baki fini blon, masi en, dan yu meki brede nanga dati.” Na a ten dati sma ben musu du furu fu sori switifasi te trawan ben e kon na den. Abraham no libi ala a wroko gi Sara, ma en srefi lon go srakti wan yongu mankaw tu èn a sreka moro nyanyan nanga dringi gi den man (Genesis 18:1-8). Bakaten wi e kon si taki den „man” disi ben de engel fu Yehovah! Na disi na apostel Paulus ben prakseri di a skrifi: „No frigiti fu lobi fu gi sma wan switikon, bika na fu di son sma du dati, meki sondro fu den sabi, den kari engel kon na ini den oso” (Hebrewsma 13:2). A fasi fa Abraham nanga Sara sori switifasi, na wan moi eksempre gi wi.

Sara ben lobi fu sori switifasi gi trawan

Di wan fu den engel taki ete wan leisi taki Gado ben pramisi taki Sara ben o kisi wan manpikin, Sara ben de na ini en tenti e arki, aladi sma no ben man si en. Ma a ben muilek gi Sara fu bribi taki wan owru uma leki en ben man kisi wan pikin ete. Dati meki a no ben man hori ensrefi èn a lafu. A taki na ensrefi: „Mi skin owru kaba èn mi masra srefi owru tu. Dan fa mi kan firi so wan prisiri?” Ma na engel piri-ai gi Sara. A aksi en: „Wan sani de di Yehovah no man du?” Fu di Sara kon frede, meki a du wan sani di wi alamala ben o du kande. A taki: „Mi no lafu!” Ne na engel taki: „A no tru! Na lafu yu ben e lafu.”​—Genesis 18:9-15.

Yu denki taki di Sara lafu, a no ben abi bribi? Dati no de so kwetikweti. Bijbel e taki: „Na fu di Sara ben abi bribi tu, meki en srefi kisi krakti fu kon de nanga bere, aladi a ben owru tumusi fu kisi pikin, fu di a ben frutrow a sma di ben pramisi en a sani disi” (Hebrewsma 11:11). Sara ben sabi Yehovah. A ben sabi taki Gado man du ala san a pramisi. Furu fu wi kan teki Sara eksempre èn abi wan tranga bribi neleki en. Wi alamala musu meki moro muiti fu kon sabi a Gado fu Bijbel moro bun. Te wi e du dati, dan wi o si taki a no somaar Sara ben kon abi so wan tranga bribi. Yehovah e du ala ten san a pramisi èn son leisi a e du dati na wan fasi di e meki wi fruwondru noso di e meki wi lafu fu di wi no man bribi.

„ARKI EN”

Yehovah blesi Sara gi a tranga bribi fu en

Te fu kaba, di Sara ben abi 90 yari, a kisi san a ben wani en heri libi kaba. A meki wan manpikin gi en lobi masra di ben de wán hondro yari now. Neleki fa Gado ben taki, dan Abraham kari a beibi Isak, san wani taki „Lafu”. Yu e si a fesi fu Sara kaba? Aladi a weri, a e lafu èn a e taki: „Gado meki taki mi kan lafu now. Ala sma di o yere disi, o lafu nanga mi” (Genesis 21:6). A no de fu taki dati a moi kado disi di Yehovah gi Sara nanga yepi fu wan wondru, gi en prisiri teleki a dede. Ma a ben o tyari hebi frantwortu kon gi en tu.

Di Isak ben abi feifi yari, en mama puru en na bobi èn na osofamiri hori wan fesa fu a sani disi. Ma sani no ben e go so bun. Bijbel e taki dati Sara si wan sani di ben e pasa ibri tron baka. Ala yuru Ismael, Hagar manpikin di ben abi 19 yari, ben e meki spotu nanga Isak di ben de wan pikin boi ete. A no prei Ismael ben e prei nanga Isak. Bakaten na apostel Paulus taki dati Ismael ben e frufolgu Isak. Di Sara kon si taki Ismael ben e dreigi a boi fu en, a teki en leki wan seryusu sani. Sara ben sabi taki Isak no ben de en manpikin nomo, ma taki Yehovah ben abi wan bigi sani na prakseri gi en. Dati meki Sara teki deki-ati èn a go taki nanga Abraham. A aksi Abraham fu seni Hagar nanga Ismael gowe.​—Genesis 21:8-10; Galasiasma 4:22, 23, 29.

San Abraham du? Bijbel e taki: „Abraham mandi di Sara taki a sani disi fu en manpikin.” A ben lobi Ismael èn leki papa a ben hati en fu du so wan sani. Ma fu di Yehovah ben e si krin san e pasa, meki a kon na mindri. Bijbel e taki: „Ne Gado taigi Abraham: ’No mandi te Sara e taki nanga yu fu a boi èn fu yu umasrafu. Arki en, bika den bakapikin di mi pramisi yu, o komoto fu Isak.’” Yehovah gi Abraham a dyaranti taki a ben o sorgu gi Hagar nanga a boi. Fu di Abraham ben abi bribi, meki a du san Gado taki.​—Genesis 21:11-14.

Sara ben de wan bun wefi gi Abraham trutru èn a ben de wan bigi yepi gi en. A no ben e taigi en masra iniwan sani di a ben wani yere nomo. Di a si taki wan problema ben de, a no ben frede fu go taigi en masra, fu di a ben e frustan taki a problema disi ben kan abi takru bakapisi gi na osofamiri. Aladi Sara ben taki krin nanga Abraham, toku a ben sori lespeki gi en. Bakaten na apostel Petrus, di ben abi wan wefi tu, taki dati Sara ben de wan moi eksempre gi tra wefi fu di a sori bigi lespeki gi en masra (1 Korentesma 9:5; 1 Petrus 3:5, 6). Fu taki en leti, efu Sara no ben taki noti fu a tori, dan a no ben o sori lespeki gi Abraham. A sani disi ben kan abi takru bakapisi gi Abraham nanga en heri osofamiri. Na wan lobi-ati fasi Sara taki san a ben musu taki.

Yu abi furu wefi di lobi na eksempre fu Sara. A leri den fu taki nanga den masra na wan eerlijk fasi èn fu du dati na wan lespeki fasi. Kande son wefi ben o wani taki Yehovah e kon na mindri te den e taki nanga den masra, leki fa a ben du dati gi Sara. Ma toku den e leri furu te den e luku a bribi, a lobi nanga a pasensi fu Sara.

Yehovah kari Sara ’Mama fu kownu’, ma Sara no ben fruwakti taki sma ben o si en so

Aladi na Yehovah srefi kari na uma disi ’Mama fu kownu’, toku Sara no ben fruwakti taki sma ben o si en so. Wi kan frustan taki di Sara dede Abraham „bigin row èn krei fu Sara ede”. Sara ben abi 127 yari di a dede (Genesis 23:1, 2). * A ben misi Sara srefisrefi fu di a ben lobi en. Wi kan de seiker taki Yehovah Gado e misi na uma disi di ben abi wan tranga bribi. A o meki a kon na libi baka ini wan paradijs na grontapu. Wan moi ten nanga têgo libi e wakti Sara nanga ala den sma di sori bribi neleki en.​—Yohanes 5:28, 29.

^ paragraaf 3 A tru taki na a ten dati den tu sma disi ben nen Abram nanga Sarai. Bakaten Gado gi den wan tra nen. Ma fu di a moro makriki, meki wi o gebroiki a nen di furu sma gwenti.

^ paragraaf 10 Wan ten ben de taki Yehovah ben gi wan man na okasi fu abi moro leki wán wefi. Ma bakaten Gado taigi Yesus Krestes fu seti a trowlibi baka leki fa a ben de biginbigin na ini Eden. Sensi a ten dati wan man mag abi wán wefi nomo.​—Genesis 2:24; Mateyus 19:3-9.

^ paragraaf 25 Sara na a wan-enkri uma di Bijbel e taki o owru a ben de di a dede.