1, 2. (a) Kajeno balichaba ba bangata ba tobana le mathata afe? (Sheba setšoantšo se qalong.) (b) Moapostola Pauluse o ile a fana ka khopotso efe, hona see se hlahisa lipotso life?

LILEMONG tse ka holimo ho tse 30 tse fetileng, Osei, ^[1] eo ka nako eo e neng e se Paki o ile a fallela Europe a tsoa Ghana. O re: “Ha ke fihla moo ke ile ka hlokomela hore batho ba bangata ha ba na taba le ’na. Ke ne ke sa tloaela boemo ba moo ba leholimo. Ke ile ka lla ha ke tloha boema-fofaneng ’me ke qala ho utloa serame.” Osei o ile a qeta selemo a sa fumane mosebetsi o nkang hantle, kaha o ne a sa tsebe puo e buang moo. O ne a jeoa ke bolutu a bile a hloloheloa ba habo.

² Ak’u nahane hore na u ne u ka rata hore ba bang ba u tšoare joang haeba u ne u le boemong boo. Na u ne u ke ke ua thabela hore ba u amohele ka mofuthu ha u fihla Holong ea ’Muso, ho sa tsotellehe setso kapa ’mala oa hao? Ha e le hantle, Bibele e khothalletsa Bakreste ba ’nete hore ‘ba se ke ba lebala ho amohela baeti,’ kapa balichaba. (Baheb. 13:2) Kahoo, a re tšohleng lipotso tse latelang: Jehova o talima balichaba joang? Ke  hobane’ng ha ho ka ’na ha hlokahala hore re fetole tsela eo re talimang balichaba ka eona? Hona re ka etsa’ng hore batho ba tsoang litsong tse ling ba ikutloe ba phutholohile ha ba tlile libokeng tsa rōna?

3, 4. Ho latela Exoda 23:9, Baiseraele ba ne ba lokela ho tšoara balichaba joang, hona hobane’ng?

³ Ka mor’a hore Jehova a lopolle batho ba hae Egepeta, o ile a ba fa melao e neng e hloka hore ba nahanele balichaba ba har’a bona. (Ex. 12:38, 49; 22:21) Kaha hangata balichaba baa khesoa, Jehova o ile a ba etsetsa litokisetso tse lerato. E ’ngoe ea tsona e ne e le ea ho khoahlapisa.—Lev. 19:9, 10.

⁴ Ho e-na le hore Jehova a laele Baiseraele hore ba hlomphe balichaba, o ile a ba susumelletsa hore ba be le kutloelo-bohloko. (Bala Exoda 23:9.) Ba ne ba tseba hore na ho joang ‘ho ba bajaki.’ Le pele Baegepeta ba etsa Baheberu makhoba, ho ka etsahala hore ba ne ba se ba ntse ba ba khetholla ka lebaka la morabe le bolumeli. (Gen. 43:32; 46:34; Ex. 1:11-14) Baiseraele ba ne ba hutse ka thata ha e ntse e le bajaki, empa Jehova o ne a lebeletse hore ba tšoare motho leha e le ofe oa molichaba ‘joaloka letsoalloa la habo bona.’—Lev. 19:33, 34.

5. Ke’ng e tla re thusa ho etsisa Jehova ka tsela eo a talimang batho ba tsoang linaheng tse ling ka eona?

⁵ Le kajeno, re ka kholiseha hore Jehova o ntse a amehile ka batho ba tsoang linaheng tse ling ba tlang libokeng tsa rōna. (Deut. 10:17-19; Mal. 3:5, 6) Haeba re nahana ka mathata ao ba tobanang le ’ona, a kang a ho khetholloa kapa ho se tsebe puo, re tla batla litsela tsa ho ba bontša mosa le qenehelo.—1 Pet. 3:8.

6, 7. Ke’ng e bontšang hore Bakreste ba lekholong la pele la lilemo ba ile ba loantša lehloeo le metseng ka metso?

⁶ Bakreste ba lekholong la pele la lilemo ba ile ba lokela ho loantša lehloeo le neng le metse ka metso har’a Bajuda. Ka Pentekonta ea 33 C.E. (kapa mehleng ea Kreste), ba lulang Jerusalema ba ile ba amohela ka mofuthu Bakreste ba sa tsoa sokoloha ba tsoang libakeng tse ling. (Lik. 2:5, 44-47) Tsela eo Bakreste ba Bajuda ba ileng ba bontša balumeli-’moho le bona ba tsoang linaheng tse ling lerato ka eona e ile ea bontša hore ba utloisisa se boleloang ke poleloana “ho amohela baeti,” e leng “ho bontša mosa ho balichaba.”

⁷ Ha phutheho ea lekholong la pele la lilemo e ntse e hōla, ho ile ha hlaha boemo bo bontšang khethollo. Bajuda ba buang Segerike ba ile ba korotla ka hore bahlolohali ba bona ba ne ba hlokomolohuoa. (Lik. 6:1) E le ho rarolla bothata bona, baapostola ba ile ba khetha banna ba supileng ba tla netefatsa hore ha ho motho ea hlokomolohuoang. Banna bana ba ne ba e-na le mabitso a Segerike, e leng se fanang ka maikutlo a hore baapostola ba ne ba batla ho tlosa tsitsipano e teng pakeng tsa Bakreste bao ba pele ba neng ba tsoa litsong tse sa tšoaneng.—Lik. 6:2-6.

8, 9. (a) Ke’ng e ka ’nang ea re thusa ho bona haeba re e-na le lehloeo kapa khethollo ea morabe? (b) Re lokela ho ntša eng ka metso lipelong tsa rōna? (1 Pet. 1:22)

⁸ Ebang rea elelloa kapa che, kaofela re susumetsoa ke litso tsa rōna. (Bar. 12:2) Ho feta moo, mohlomong re ee re utloe baahelani, basebetsi-’moho kapa bana bao re kenang sekolo le bona ba bua hampe ka batho ba setso se seng, morabe kapa ba ’mala o mong. Lintho tseo ba li buang li re ama joang? Hona re ikutloa joang ha motho e mong a soma sechaba  seo re tsoang ho sona, mohlomong a fetelletsa lintho tse itseng tseo re li etsang?

⁹ Moapostola Petrose o ile a qeta nako a hloile batho bao e seng Bajuda, empa butle-butle o ile a loantša maikutlo a fosahetseng ao a neng a e-na le ’ona. (Lik. 10:28, 34, 35; Bagal. 2:11-14) Le rōna haeba re hlokomela hore re na le lehloeo kapa khethollo e itseng ea morabe, re lokela ho ikitlaelletsa ho e ntša ka metso lipelong tsa rōna. (Bala 1 Petrose 1:22.) Re lokela ho hopola hore kaofela ha rōna re baetsalibe ’me ha ho ea tšoaneloang ke poloko, ho sa tsotellehe hore na ke oa morabe ofe. (Bar. 3:9, 10, 21-24) Joale ke hobane’ng ha re ka nka hore re phahametse ba bang? (1 Bakor. 4:7) Re lokela ho ikutloa joaloka moapostola Pauluse, ea ileng a phehella Bakreste-’moho le eena ba tlotsitsoeng, a re: “Ha le sa le basele le bajaki, empa . . . le litho tsa ntlo ea Molimo.” (Baef. 2:19) Ho ikemisetsa ho se hloee batho ba litso tse ling ho tla re thusa ho apara botho bo bocha.—Bakol. 3:10, 11.

10, 11. Boaze o ile a bonahatsa joang tsela eo Jehova a talimang balichaba ka eona ha a sebelisana le Ruthe oa Momoabe?

¹⁰ Boaze o ile a bonahatsa tsela eo Jehova a talimang balichaba ka eona ha a sebetsana le Ruthe oa Momoabe. Boaze o ne a tlile tšimong ea hae ho tla e lekola, ’me a hlokomela mosali oa molichaba ea neng a sebetsa ka thata a khoahlapisa ka mor’a bakotuli ba hae. Ha Boaze a utloa hore o kōpile tumello ea hore a khoahlapise, le hoja a ne a e-na le tokelo ea ho etsa joalo, o ile a mo lumella hore a khoahlapise le har’a liqoapi tse hetsoeng tsa lijo-thollo.—Bala Ruthe 2:5-7, 15, 16.

¹¹ Puisano eo Boaze a bileng le eona le Ruthe e bontša ka ho hlaka hore o ne a amehile ka eena le ka maemo ao a ka ’nang a tobana le ’ona hobane e le molichaba. Har’a tse ling, o ile a mo bolella hore a tsamaee le baroetsana ba bang e le hore bahlankana ba sebetsang tšimong eo ba se ke ba mo tšoenya. O ile a netefatsa hore le eena o fumana lijo, feela joaloka bahiruoa ba hae. Ho phaella moo, Boaze ha aa ka a mo nyenyefatsa, ho e-na le hoo o ile a mo khothatsa.—Ruthe 2:8-10, 13, 14.

12. Ho tšoara batho ba tsoang litsong tse ling ka mosa ho ka ba le phello efe e ntle?

¹² Boaze ha aa ka a khahloa feela ke hore Ruthe o rata ’m’ae matsale, Naomi, empa o ile a boela a khahloa ke hore e se e le morapeli oa Jehova. Ha e le hantle, tsela e mosa eo Boaze a ileng a mo tšoara ka eona e ne e bontša lerato le matla leo Jehova a neng a e-na le lona ho mosali eo ea neng a tlile ho tla ‘batla setšabelo tlas’a mapheo a Molimo oa Iseraele.’ (Ruthe 2:12, 20; Liprov. 19:17) Le kajeno, tsela e mosa eo re tšoarang balichaba ka eona e ka thusa “batho ba mefuta eohle” hore ba amohele ’nete ’me ba lemohe hore Jehova o oa ba rata.—1 Tim. 2:3, 4.

13, 14. (a) Ke hobane’ng ha u lokela ho ikitlaelletsa ho lumelisa batho ba litso tse ling ha ba tlile Holong ea ’Muso? (b) U ka etsa’ng haeba u thatafalloa ho buisana le batho ba litso tse ling?

¹³ Re ka bontša batho ba litso tse ling mosa ha ba tlile Holong ea ’Muso ka hore re ba lumelise ka mofuthu. Mohlomong re hlokometse hore hangata ha batho ba fihla sebakeng ba ba lihlong ’me ba itšehla thajana. Ka lebaka la tsela eo ba hōlisitsoeng ka eona kapa maemo a bona a bophelo, ba ka ’na ba nka hore batho ba morabe kapa ba setso se seng ba ba phahametse. Kahoo, re lokela ho ba tšoara ka mosa le ho bontša hore rea ba thahasella. Haeba Lenaneo la ho Ithuta Puo la JW le fumaneha ka puo ea heno, u ka ithuta ho ba lumelisa ka puo ea bona.—Bala Bafilipi 2:3, 4.

 ¹⁴ Mohlomong u thatafalloa ho buisana le batho ba litso tse ling. Ho hlōla bothata boo, u ka ’na ua ba bolella ho hong ka uena. Ha nako e ntse e ea, u ka ’na ua hlokomela hore ho na le lintho tse ngata tseo le tšoanang ka tsona le hore setso se seng le seng se na le makhabane le mathata a sona.

15. Ke’ng e tla re thusa ho utloisisa batho ba ntseng ba leka ho ikamahanya le maemo a naheng e ncha?

¹⁵ E le hore u thuse ba bang ka phuthehong hore ba ikutloe ba phutholohile, ipotse, ‘Haeba ke ne ke le naheng e ’ngoe, ke ne ke ka rata ho tšoaroa joang?’ (Mat. 7:12) E-ba le mamello ho ba ntseng ba leka ho ikamahanya le maemo a naheng e ncha. Qalong, re ka ’na ra se ke ra utloisisa hantle tsela eo ba etsang lintho kapa ba nahanang ka eona. Empa ho e-na le ho lebella hore ba ithute setso sa rōna, ho ka ba molemo hore re ba amohele ka tsela eo ba leng ka eona.—Bala Baroma 15:7.

16, 17. (a) Re ka etsa’ng e le hore re tloaelane le ba tsoang litsong tse ling? (b) Re ka etsa’ng ho thusa bara le barali babo rōna ba tsoang linaheng tse ling ba phuthehong ea habo rōna?

¹⁶ Re ka ’na ra nolofalloa ho sebelisana le batho ba tsoang linaheng tse ling, haeba re ithuta ka naha ea habo bona le ka setso sa bona. Nakong ea borapeli ba lelapa re ka ’na ra etsa lipatlisiso ka batho bao re sa ba tsebeng hantle ka phuthehong kapa tšimong ea rōna. Ntho e ’ngoe e ka re thusang ho tloaelana le batho ba litso tse ling ke ho ba memela lijong. Kaha Jehova o “buletse lichaba monyako oa tumelo,” na le rōna ha rea lokela ho bulela balichaba “ba amanang le rōna tumelong” menyako ea matlo a rōna?—Lik. 14:27; Bagal. 6:10; Jobo 31:32.

¹⁷ Ha re qeta nako le bara le barali babo rōna ba tsoang linaheng tse ling, re tla hlokomela boiteko boo ba bo etsang e le  hore ba ikamahanye le setso sa rōna. Re ka ’na ra elelloa hore ho hlokahala hore re ba thuse ka tsela itseng ho ithuta puo. Hape, re ka ’na ra ba bontša mekhatlo e itseng e ka ba thusang ho fumana bolulo bo loketseng kapa mosebetsi. Ka ho etsa joalo, re tla be re thusa balumeli-’moho le rōna haholo.—Liprov. 3:27.

18. Batho ba tsoang linaheng tse ling ba ka etsisa mohlala oa Ruthe joang?

¹⁸ Ke ’nete hore barab’abo rōna ba tsoang linaheng tse ling ba lokela ho etsa sohle se matleng a bona ho ikamahanya le maemo a naheng e ncha. Ruthe o re behetse mohlala o motle tabeng ena. Tabeng ea pele, o ile a bontša hore o hlompha meetlo ea naheng eo ka hore a kōpe tumello ea ho khoahlapisa. (Ruthe 2:7) Ha aa ka a nka tokelo ena habobebe joalokaha eka ba bang ba tlamehile ho mo etsetsa lintho. Ea bobeli, o ile a leboha mosa oo a o bontšitsoeng. (Ruthe 2:13) Ha batho ba tsoang linaheng tse ling ba etsisa mohlala ona o motle, ho ka etsahala hore baahi le balumeli-’moho le bona ba ba hlomphe.

19. Ke hobane’ng ha re lokela ho amohela balichaba ba har’a rōna?

¹⁹ Rea thaba hore ebe Jehova ka mosa oa hae o sa tšoanelang o lumeletse batho ba litso tsohle hore ba utloe litaba tse molemo. Mohlomong linaheng tseo ba tsoang ho tsona ba ne ba sa khone ho ithuta Bibele kapa ho kopanela le batho ba Jehova ka bolokolohi. Empa kaha hona joale ba na le monyetla oa ho kopanela le rōna, na ha rea lokela ho etsa hore ba ikutloe ba phutholohile? Ha re ba tšoara ka mosa, esita le haeba re se na ho hokaalo hoo re ka ba fang hona, re bontša hore Jehova o oa ba rata. Kaha re “baetsisi ba Molimo,” a re etseng sohle se matleng a rōna ho amohela balichaba ba har’a rōna.—Baef. 5:1, 2.