1. Abrahamu alionyeshaje uhakika katika njia ya Mungu ya kutekeleza haki? (Tazama picha mwanzoni mwa makala hii.)

“JE, MWAMUZI wa dunia yote hatafanya lililo sawa?” (Mwa. 18:25) Alipouliza swali hilo, Abrahamu alionyesha kwamba alikuwa na uhakika kuwa Yehova angetekeleza haki kamili juu ya Sodoma na Gomora. Abrahamu alisadiki kwamba Yehova hawezi kamwe kutenda isivyo haki kwa “kuua mtu mwadilifu pamoja na mwovu.” Hilo lilikuwa tendo “lisilowaziwa” kwa Abrahamu. Miaka 400 hivi baadaye, Yehova alisema hivi kujihusu: “Yeye Mwamba, kazi zake ni kamilifu, kwa maana njia zake zote ni haki. Mungu wa uaminifu, ambaye hana ukosefu wowote wa haki; yeye ni mwadilifu na mnyoofu.”—Kum. 31:19; 32:4.

2. Kwa nini tunaweza kusema kwamba Yehova hawezi kutenda isivyo haki?

² Kwa nini Abrahamu angekuwa na uhakika kwamba sikuzote Yehova angetekeleza hukumu kwa uadilifu? Kwa sababu Yehova ndiye mfano bora zaidi wa haki na uadilifu. Kwa kweli, maneno ya Kiebrania yanayotafsiriwa “haki” na “uadilifu” mara nyingi hupatikana yakiwa pamoja katika Maandiko ya  Kiebrania. Kimsingi, hakuna tofauti kati ya yaliyo haki na yaliyo sawa. Kwa kuwa Yehova ndiye mwenye kiwango bora zaidi cha uadilifu, inapatana na akili kusema kwamba njia yake ya kuona mambo ni ya haki sikuzote. Isitoshe, kulingana na Neno lake lililoandikwa, “anapenda uadilifu na haki.”—Zab. 33:5.

3. Toa mfano wa ukosefu wa haki uliopo ulimwenguni leo.

³ Kwa kuwa dunia imejaa ukosefu wa haki, watu wenye mioyo minyoofu hufarijika kujua kwamba sikuzote Yehova ni mwenye haki. Kwa sababu ya ukosefu wa haki, watu fulani wametendewa kwa njia mbaya sana. Kwa mfano, baadhi ya watu wamehukumiwa isivyo haki na kufungwa. Angalau kuvumbuliwa kwa matumizi ya DNA katika ushahidi wa kesi kumesaidia baadhi ya watu kuachiliwa huru baada ya kufungwa kwa miaka mingi kwa sababu ya makosa ambayo hawakufanya. Ingawa kufungwa kimakosa husababisha kuvunjika moyo na hata kukasirika, Wakristo wanaweza kukabili ukosefu wa haki wa aina nyingine ambao ni vigumu sana kuvumilia.

4. Imani ya Mkristo inaweza kujaribiwa jinsi gani?

⁴ Wakristo wanatarajia kukabili ukosefu wa haki nje ya kutaniko la Kikristo. Hata hivyo, imani yetu inaweza kujaribiwa ikiwa tutaona au kutendewa jambo linaloonekana kuwa ni ukosefu wa haki kutanikoni. Utatendaje ikiwa unaamini kwamba umetendewa jambo fulani lisilofaa kutanikoni au na Mkristo mwenzako? Je, utaruhusu hilo likukwaze?

5. Kwa nini Mkristo hapaswi kushangaa anapoona au kutendewa isivyo haki kutanikoni?

⁵ Kwa kuwa sisi sote si wakamilifu na tunatenda dhambi, tunatambua kwamba tunaweza kutendewa isivyo haki au kumtendea mtu mwingine isivyo haki kutanikoni. (1 Yoh. 1:8) Ingawa visa kama hivyo ni vichache, Wakristo waaminifu hawashangazwi au kukwazwa wanapoona ukosefu wa haki. Hiyo ndiyo sababu Yehova ameandaa ushauri mzuri katika Neno lake ili kutusaidia kudumisha utimilifu hata tunapotendewa isivyo haki na waamini wenzetu.—Zab. 55:12-14.

6, 7. Ndugu mmoja alikabili ukosefu gani wa haki kutanikoni, na ni sifa zipi zilizomsaidia kukabiliana na hali hiyo kwa njia inayofaa?

⁶ Fikiria kisa cha Willi Diehl. Kuanzia 1931, Ndugu Diehl alitumikia kwa uaminifu katika Betheli ya Bern, Uswisi. Katika 1946, alihudhuria darasa la nane la Shule ya Gileadi jijini New York, Marekani. Baada ya kuhitimu, alipewa mgawo wa kuwa mwangalizi wa mzunguko nchini Uswisi. Katika simulizi lake la maisha, Ndugu Diehl anasimulia hivi: “Katika Mei 1949, nilitaarifu makao makuu huko Bern kwamba nilipanga kumwoa Marthe.” Itikio lilikuwa nini? “Kukosa mapendeleo yote isipokuwa upainia wa kawaida.” Ndugu Diehl anaendelea kusimulia hivi: “Sikukubaliwa kutoa hotuba . . . Wengi waliacha kutusalimu, wakitutendea kama watu waliotengwa na ushirika.”

⁷ Ndugu Diehl alikabilianaje na hali hiyo? Anasema hivi: “Hata hivyo, tulijua kwamba kufunga ndoa hakukuwa jambo lisilokuwa la kimaandiko, kwa hiyo tulifanya sala kuwa ngome yetu na tukamtumaini Yehova.” Mwishowe, maoni hayo yasiyofaa kuhusu ndoa yaliyosababisha ukosefu wa haki yalirekebishwa, na Ndugu Diehl akarudishiwa mapendeleo yake ya utumishi. Ushikamanifu  wake kwa Yehova ulithawabishwa. * Inafaa tujiulize hivi: ‘Je, ningeonyesha mtazamo wa kiroho kama wa Ndugu Diehl ikiwa ningekabili ukosefu wa haki kama huo? Je, ningemngojea Yehova au ningekuwa na mwelekeo wa kushughulikia mambo kwa njia yangu?’—Met. 11:2; soma Mika 7:7.

8. Kwa nini huenda ukakata kauli kimakosa kwamba wewe au mtu mwingine ametendewa isivyo haki?

⁸ Kwa upande mwingine, unaweza kukata kauli kimakosa kwamba wewe au mshiriki mwingine kutanikoni ametendewa isivyo haki. Hilo linaweza kutokea kwa sababu hali yetu ya kutokamilika huathiri njia yetu ya kuona mambo au kwa sababu hatuna habari kamili. Vyovyote vile, iwe tunaelewa mambo vizuri au la, kumtegemea Yehova kupitia sala pamoja na ushikamanifu kutatusaidia tusiwe na “ghadhabu juu ya Yehova.”—Soma Methali 19:3.

9. Tutachunguza visa gani katika makala hii na inayofuata?

⁹ Acheni tufikirie visa vitatu vya ukosefu wa haki vilivyotukia kati ya watu wa Yehova nyakati za Biblia. Katika makala hii, tutachunguza kisa cha kitukuu wa Abrahamu, Yosefu, na jinsi alivyoshughulika na ndugu zake. Katika makala inayofuata, tutachunguza jinsi Yehova alivyoshughulika na Mfalme Ahabu wa Israeli na vilevile mambo yaliyompata mtume Petro huko Siria ya Antiokia. Tunapochunguza visa hivyo, tafuta mambo yatakayokusaidia kudumisha hali nzuri ya kiroho na uhusiano mzuri pamoja na Yehova, hasa unapoamini kwamba umetendewa isivyo haki.

10, 11. (a) Yosefu alikabili ukosefu gani wa haki? (b) Ni fursa gani iliyojitokeza Yosefu alipokuwa gerezani?

¹⁰ Yosefu, mtumishi mwaminifu wa Yehova, hakutendewa isivyo haki na watu wengine tu, bali jambo lenye kuumiza zaidi, alitendewa hivyo na ndugu zake mwenyewe. Yosefu alipokuwa na umri wa miaka 17 hivi, ndugu zake walimteka nyara na kumwuza akiwa mtumwa. Alilazimishwa kwenda Misri. (Mwa. 37:23-28; 42:21) Baada ya kukaa kwa muda fulani katika nchi ya kigeni, alishtakiwa kwa uwongo kwamba alijaribu kumlala kinguvu mke wa bwana wake na kufungwa gerezani bila kupelekwa mahakamani. (Mwa. 39:17-20) Aliteseka akiwa mtumwa na mfungwa kwa miaka 13 hivi. Tunajifunza mambo gani kutokana na kisa cha Yosefu yanayoweza kutusaidia tunapotendewa isivyo haki na mwamini mwenzetu?

¹¹ Yosefu alipata fursa ya kumweleza mfungwa mwenzake kisa chake. Mwanzoni, mfungwa huyo alikuwa mnyweshaji mkuu wa mfalme. Yosefu na mnyweshaji huyo walipokuwa gerezani pamoja, mnyweshaji aliota ndoto ambayo Yosefu aliitafsiri. Yosefu alimweleza mnyweshaji kwamba angerudishwa kwenye cheo chake cha zamani katika makao ya Farao. Yosefu alipokuwa akimweleza tafsiri hiyo iliyoongozwa na Mungu, alitumia fursa hiyo kumweleza mambo yaliyompata. Tunaweza kujifunza mambo muhimu kutokana na kile ambacho Yosefu alisema na kile ambacho hakusema.—Mwa. 40:5-13.

12, 13. (a) Maneno ambayo Yosefu alimwambia mnyweshaji yanaonyeshaje kwamba alichukua hatua kuhusu ukosefu wa haki aliokuwa akikabili? (b) Inaonekana Yosefu hakusema mambo gani alipokuwa akizungumza na mnyweshaji?

¹² Soma Mwanzo 40:14, 15. Ona kwamba Yosefu anasema ‘alitekwa nyara.’  Neno hilo katika lugha ya awali linamaanisha alikuwa “ameibwa.” Ni wazi kwamba alitendewa isivyo haki. Pia, Yosefu alisema kwamba hakuwa na hatia ya kosa lililofanya afungwe gerezani. Kwa msingi huo, alimwomba mnyweshaji huyo amweleze Farao kumhusu. Kwa nini? Alitaja kusudi lake: “Nawe unitoe nje ya nyumba hii.”

¹³ Je, maneno ya Yosefu yanaonyesha kwamba alichukua hatua kuhusu hali aliyokuwa akikabili? Ndiyo. Alijua vema kwamba alitendewa isivyo haki mara nyingi. Alimweleza waziwazi mnyweshaji huyo mambo ya msingi, ambaye huenda angemsaidia kutoka gerezani. Hata hivyo, ona kwamba hakuna andiko lolote linalosema Yosefu alimwambia mtu yeyote kuwa ndugu zake ndio waliomteka nyara, kutia ndani Farao. Kwa kweli, ndugu zake walipokuja nchini Misri na kufanya amani na Yosefu, Farao aliwakaribisha na kuwaalika waishi Misri na kufurahia “wema wa nchi yote.”—Mwa. 45:16-20.

14. Ni nini kitakachotusaidia kuepuka mtego wa kusema maneno yasiyofaa hata tunapotendewa isivyo haki kutanikoni?

¹⁴ Mkristo anapoamini kwamba ametendewa isivyo haki, anapaswa kuwa mwangalifu asieneze porojo zenye kuumiza. Bila shaka, inafaa kabisa kutafuta msaada wa wazee na kuwajulisha ikiwa mshiriki fulani kutanikoni ametenda dhambi nzito. (Law. 5:1) Hata hivyo, katika visa vingi ambavyo havihusishi dhambi nzito, inawezekana kutatua kutoelewana bila kumhusisha mtu mwingine, kutia ndani wazee. (Soma Mathayo 5:23, 24; 18:15.) Na tuwe washikamanifu kwa kushughulikia mambo kama hayo kulingana na kanuni za Biblia. Katika visa fulani, huenda tukagundua kwamba kumbe hatukuwa tumetendewa isivyo haki. Tutafurahi sana kwamba hatukufanya hali iwe mbaya zaidi kwa kumchongea Mkristo mwenzetu! Kumbuka, iwe tumekosewa au la, kusema mambo yenye kuumiza hakuwezi kamwe kusuluhisha tatizo.  Ushikamanifu kwa Yehova na kwa ndugu zetu utatulinda tusifanye kosa kama hilo. Akimzungumzia “yeye anayetembea bila kosa,” mtunga zaburi alisema kwamba “hakuchongea kwa ulimi wake. Hakumfanyia mwenzake jambo lolote baya, wala hakumshutumu rafiki yake.”—Zab. 15:2, 3; Yak. 3:5.

15. Yosefu alipata baraka gani kwa sababu ya kuwa na uhusiano mzuri na Yehova?

¹⁵ Tunajifunza somo muhimu zaidi tunapochunguza uhusiano wa Yosefu na Yehova. Kwa miaka 13 aliyoteseka, Yosefu alionyesha kwamba alikuwa na maoni ya Yehova kuhusu mambo. (Mwa. 45:5-8) Hakumlaumu Yehova kamwe kwa sababu ya hali iliyompata. Ingawa hakusahau mambo mabaya aliyotendewa, hakufunga kinyongo moyoni. La muhimu hata zaidi, hakuruhusu kutokamilika na matendo mabaya ya wengine yamtenganishe na Yehova. Ushikamanifu wa Yosefu ulimpa fursa ya kuona Yehova akirekebisha ukosefu wa haki aliokuwa ametendewa na kumbariki yeye na familia yake.

16. Kwa nini tunapaswa kumkaribia Yehova hata zaidi tukitendewa isivyo haki kutanikoni?

¹⁶ Kwa njia hiyohiyo, tunapaswa kuthamini na kulinda uhusiano wetu na Yehova. Tusiruhusu kamwe kutokamilika kwa ndugu zetu kututenganishe na Mungu tunayempenda na kumwabudu. (Rom. 8:38, 39) Badala yake, tukitendewa isivyo haki na mwamini mwenzetu, acheni tuwe kama Yosefu na kumkaribia Yehova hata zaidi na kujitahidi kuwa na maoni kama yake kuhusu mambo. Baada ya kufanya yote tuwezayo kulingana na Maandiko ili kurekebisha hali, tunahitaji kuacha mambo mikononi mwa Yehova, tukiwa na uhakika atayarekebisha kwa wakati wake na kwa njia yake.

17. Tunaweza kuonyeshaje kwamba tuna uhakika katika “Mwamuzi wa dunia yote”?

¹⁷ Maadamu tunaishi katika mfumo huu wa mambo, tunatarajia kutendewa isivyo haki. Katika visa vichache, wewe au mtu unayemjua anaweza kutendewa au kuona jambo linaloonekana kuwa lisilo la haki kutanikoni. Usiruhusu hilo likukwaze. (Zab. 119:165) Badala yake, tukiwa watumishi waaminifu wa Mungu, tunamtegemea katika sala na kuendelea kuwa washikamanifu. Wakati huohuo, tunaonyesha sifa ya kiasi kwa kutambua kwamba huenda hatuna habari kamili. Tunajua vema kuwa huenda tumekosea kwa sababu hali yetu ya kutokamilika huathiri njia yetu ya kuona mambo. Kama tulivyojifunza kutoka kwa Yosefu, tungependa kuepuka maneno yasiyofaa, tukijua kwamba maneno kama hayo yatafanya hali mbaya iwe mbaya hata zaidi. Mwishowe, badala ya kushughulikia mambo kwa njia yetu wenyewe, acheni tuazimie kuwa washikamanifu na kumngojea Yehova arekebishe mambo. Bila shaka kufanya hivyo kutafanya tupate kibali cha Yehova na baraka zake, kama Yosefu. Naam, tunaweza kuwa na uhakika kwamba sikuzote Yehova, “Mwamuzi wa dunia yote,” atafanya lililo sawa, “kwa maana njia zake zote ni haki.”—Mwa. 18:25; Kum. 32:4.

18. Tutachunguza nini katika makala inayofuata?

¹⁸ Katika makala inayofuata, tutachunguza visa vingine viwili vya ukosefu wa haki ambavyo vilitukia kati ya watu wa Yehova nyakati za Biblia. Kuchunguza masimulizi hayo kutakazia jinsi unyenyekevu na utayari wa kusamehe unavyohusiana na maoni ya Yehova kuhusu haki.