KWASE ugen iti na ér Doreen, yange i zua nom na Wesley u lu anyom 54 tseegh la a kyansa i ken ityou. * Kwagh ne yange cier Doreen iyol kpishi. Mbatwerev kaa ér nom na una tsa iwer kpuaa tseegh maa una kpe. Doreen kaa wener: “Yange m ungwa kwagh ne nahan cier mo iyol saa her. M hingir jikii kasua jimin. Lum er ka se imbakwagh ne i er se ga, kpa ka orgen kposo nahan. Yange vam a aburabur.”

Kwagh er vihi yô, ior kpishi mba tagher a imbakwagh i Doreen kpa yange tagher a mi ne. Mbakpishiv ka ve kegh a kegh iyol u nengen sha or ve u nan gbe angev mbu nana war ga la. Nahan cii kpa, u nengen sha imbaor la ka kwagh u zange ga. Sha nahan yô, ka nyi mba hen tsombor vea er sha u surun or ve u nan gbe angev mbu nana war ga la ishima, shi nengen sha a nana? Ka nyi ia wase mba ve lu nengen sha a nan la u nôngon a mbamzeyol mba ken ishima? Er nan lu yemen ken ku la, ka nyi ia fatyô u erene? De se hii nengen er i hii ve i lu ican kpishi nyian u nengen sha or u nan gbe angev mbu nana war ga la yô.

Twersôron gema gbenda u ior ve kpen la hegen. Anyom a karen ken ijime er deri nahan, ior ngôôr ku ga, ken ityar i i lu a kwagh ave la je kpa lu nahan. Ior yange ve kpe sha ci u iangev kua uaikyôr. Ayouacii lu kpishi ga, nahan ior kpishi hemban nengen sha ior vev ken ya zum u ve gbe angev yô, zan zan ve kar kpen.

Nyian ne, er i seer zuan a mfe sha kwagh u twersôron yô, mbatwerev ka ve nôngo a oruange kpoghuloo, sha er nana kpe fele ga yô. Iangev mbi yange mbi ngôôr wuan ior ga la kpa hegen ior ka ve tsa a mbi anyom imôngo cii ve mase kpen ye. Nahan kpa, or a tsa a angev kpishi tsô maa mbua bee je ga. Ashighe kpishi mbauangev ka ve va hingir kor kor je ve kera faantyô u nengen sha iyol ve ga. Nahan tom u nengen sha ambaaior la wa kpelegh kpelegh shi ngu taver seer a seer.

 Kwagh ne na yô, ior mba kera fe kpen angev ken uya vev ga, mba hemban kpen ken ayouacii. Ior kpishi nyian or ngu a kpe sha ashe a ve ga, shi ka iorov kpuaa tseegh ve nenge or nan ye ican a angev zan zan nan kar kpen ye. Shighe u or nan lu nengen sha oruange u hen tsombor la nan fa er angev mbu shon mbua za a nan la ga yô, mciem ma a gba nan iyol u nengen sha a nan, shin nana de a de kuaa je kpaa. Ka nyi ia wase se shighe u se tagher a imbakwagh nee?

Er kwagh u Doreen a tese nahan, ior kpishi ka a zua or ve a angev mbu wuan nan yô, ishima i za ve iyol tsung. Shighe u u lu ken ishimanyian man mciem man ijungwen yô, ka nyi ia wase u u wan iyol i va nengen sha or wou laa? Or u civir Aôndo sha mimi ugen yange er msen kaa ér: “Tese se se̱ fa er i doo u ma se ôr ingyeegh ki ayange ase sha u sé zua a ishima i fan kwagh yô.” (Pasalmi 90:12) We kpa er msen sha gbashima, nahan Yehova Aôndo a tese u er u ‘ôr ayange ou’ sha kwaghfan sha er u fa gbenda u hemban doon u u nenge sha or wou u nan lu dedoo ga la, ken ayange a u mase lun vea nan cii ve nan kpe la yô.

Gba u u vande wan iyol ve u er kwagh ne ye. Aluer ka a gande oruange la iyol u ôron kwagh ga, shi nan soo u lamen sha kwagh ne yô, doo u u pine nan nana ôr or u nana tsua ma twersôron sha ci u nan, shighe u i va gande nan iyol u lamen yô. Nana ôr wang, aluer nan soo ér i er nan akaa a nana kpe fele ga, shin i yem a nan ken iyouci shin i er nan ma twer ugen zum nana va kera lu a tahav mbu eren kwagh môm iyol i nan ga yô. Nahan shighe u i va gbe hange hange u ior mba nan vea tsua kwagh u a er a nan kpa, a kera taver ve kpishi ga shi ishima ia na ve ibo yum ga. Aluer mba hen tsombor lam sha kwagh ne tsuaa shi ve lam wang yô, vea hemba veren ishima sha gbaa u nengen sha or ve u nan lu dedoo ga la. Bibilo kaa ér: “Mbaawashima ka ve bunde henpe idyu i teman i lu ga yô.”—Anzaakaa 15:22.

Kwagh u vesen u ka i gba u or a er shighe u nan lu nengen sha oruange yô, ka u surun nan ishima. Shighe u angev mbu lu yemen a or ken ku yô, gba u se eren akaa a tesen nan ser nan doo se ishima shi se kende nan ga. Se er kwagh ne nena? Ôron nan takerada shi waan nan atsam. Tsua ityakerada i u ôr nan kua atsam a u wa ve a doo nan u ungwan shi ishima ia taver nan yô. Mbauangev kpishi or u hen tsombor ve ka nana kôr ve uwegh nana lamen a ve kundu kundu yô, ishima i gba ve shimi.

Ashighe kpishi mbauangev ka vea kav or u nan ve u va nengen ve yô, i doo ve kpishi. Ibaver igen kaa ér: “Oruange ka nana yemen ken ku yô, alegh a iyolough a ataan a nga a wasen or u kaven kwagh la, agen ka a de tom, kpa nan ungwan her. Ka a lu inja er [oruange] la nan ngu yaven je kpa ato a nan a lu per, nahan de  ôron kwagh u u nenge wer nana lu per u ôr ga la sha ato a nan ga.”

A gba sha mi yô, er msen vea nan imôngo. Bibilo ôr ér kwagen la apostoli Paulu vea mbasuen un yange ve tagher a zayol ugen je ve hen ér vea war ga. Ka iwasen i nyi yange ve kere? Paulu gema ôr a azende a na var var ér: “Ne kpa ne fatyô u wasen se sha u eren msen sha ci wase.” (2 Mbakorinte 1:8-11, NW) Msen u u er a ishima you cii sha shighe u u lu ken ican tsung shi angev mbu or wou mbu taver kpishi la ka a lu a inja kpen kpen je.

Ka wea fa wer or wou nan ngu kpen yô, ishima ka i za u iyol tsung. Sha ci u ku ka kwagh u sha gbaaôndo ga je ka u henen a hen ga. Yange i gba se ér se kpeen ga. (Mbaromanu 5:12) Sha nahan yô, Mkaanem ma Aôndo yila ku ér “orihyom.” (1 Mbakorinte 15:26) Nahan aluer taver or u nan jighjigh ér ka u or u nan nana kpe je kpa se lan ga, kape hanma or cii ka i taver nan je la.

Nahan kpa, aluer mba hen tsombor ver ishima ér kwagh ngu va eren nahan yô, vea kera lu a mciem ga shi vea hemba veren ishima sha u eren akaa a nan nan msurshima er ve fetyô la cii. I ter akaa agen a aa fatyô u eren or shighe u nan lu dedoo ga la ken ngeren u kiriki u a lu a itinekwagh ér “ Ukasua mba Masetyô mba Oruange” la. Jighilii yô, akaa ne cii nga eren hanma oruange ga, shi nga eren mbauangev er i ter sha adondo adondo nahan ga. Nahan kpa, mbauangev kpishi akaa ne ka a nôngo u eren ve.

Shighe u or wou nan va kpe yô, a hemba doon u u lam a ijende you u nan tsenga tôndon zwa u wasen we yô. Hen shighe ne, a gba u mbanengen sha oruange kua mba hen tsombor u nan vea fa ér ican i i tser or ve la i bee shi nan kera ngu yan ican kpaa ga. Or u a gbe uumace la pase se wang sha dooshima ér “mbakpenev yô, fa ma kwagh ga.”—Orpasenkwagh 9:5.

Gba hange hange u u suur sha Aôndo, kpa ka shighe u or wou nan gbe angev mbu wuan nan la tseegh ga, kua shighe u u lu zungwen ku u nan la kpaa. Una sue u sha kwaghôron u kundu kundu u mbagenev kua akaa a dedoo a ve er sha u wasen we la. Doreen kaa ér, “Yange m hen u ngohol iwasen i hanma or cii. Jighilii yô, iwasen i yange se zua a mi la kehe gande se ken inya. Mo man nomom yange se fa er iwasen ne lu Yehova je lu kaan a vese ér, ‘M ngu heen a ven imôngo sha u wasen ne ken ican ne’ yô. A hungur mo mayange ga.”

Sha kpôô yô, ka Yehova Aôndo a lu Or u nengen sha mbauange u hemban cii ye. Er i lu un a gbe se yô, a fa atsan a ase kua ijungwen yase cii. Ngu a tahav mbu nan se iwasen i kwagh a gbe se a mi hange hange la, shi taver se ishima sha er se fatyô u wan ishima yô. Shi sar un u eren akaa ne tsung. Kwagh u hemban doon je yô, a tôndo zwa ér ica ia gba ga tsô una kar a ku kera gbindigh gbindigh shi una nder uumace ubiliôn imôngo mba a lu umbur ve la, shin ku. (Yohane 5:28, 29; Mpase 21:3, 4) Hen shighe la, hanma or nana ôr mkaanem ma apostoli Paulu man, ér: “Ku, mhembe wou ngu hana? Ku, soho wou ngu hana?”—1 Mbakorinte 15:55.