Ku ka orihyom u cier iyol kpishi. Ka se nôngo kwagh a na sha agee a ase cii. Ku ka ua wua or wase yô, i lu se er nan kpe ga nahan. Shin alaghga gumor nana tsugh iyol i nan ér mayange orihyom ne una tôô nan sha ga, er se cii ka se za hemen u henen nahan.

Kwagh yange hemba gban Ufarao mba ken tar u Igipiti u tsuaa la a mtsôr a hanma orgen cii. Yange Ufarao mban vea mbatomov vev udubu imôngo ve vihi shighe kpishi u nôngon ér vea hemba ku. Uzegembaayough mba yange ve maa i za hor sha aôndo la tese kwagh ne. Uzegembaayough mban ve lu a iwar i i koson ikyom i Ufarao mba ve kpe la ker yô. I er nahan sha er uma ve una fatyô u hiden va nyôron ken ikyom ne yô. Nahan kpa, i va hembe iwar la, i vihi ikyom ve la kera. Nahan kwagh u uzegembaayough mban kpa tese ér Ufarao mban kanshio u hemban ku.

Utor mba ken tar u China kpa yange ve ker mtsôr, kpa ve gema ve ker un sha gbenda ugen kposo. Yange ve yem keren icigh ki vea ma a tsôr, ki lu u vea fatyô u zuan a mi ga yô. Tor ugen, u i yilan un ér Qin Shi Huang yô, un kpa yange kaa a mbatwerev nav ér ve za nungwa un icigh ki una ma a kpe ga yô. Nahan kpa, icigh ki ve nungwa un la, ki gen lu a megh sha mi, ki alaghga tsô ki wua un yô.

Ken inyom i 1513 la, orzende ugen ken tar u Ishpania, i yilan un ér Juan Ponce de León, yange nyôr tso ugen yem hen icile i Caribbean, sha u za keren mngerem ma una ma ve una tsa a bee iyol ga yô. Lu ken zende ne za zua a ijiir i i yer ér Florida, i i lu kpentar u tar u Amerika la ye, kpa anyom nga kar kpuaa yô, a saa ku shighe u nôngo num a marnya u tar u Amerika la. Shi hii shighe la je or ngu a zua mngerem ma yangen iyolbeen ga.

Ufarao man ator man mbazendev cii yange ve nôngo ér vea hemba ku. Shi mô wase môm kpa nana laha awashima ve la ga, aluer se soo gbenda u yange ve ker u kuren awashima shon la ga je kpaa. Sha kpôô yô, se cii se soo u kpen ga.

Er nan ve se soo u kpen ga? Bibilo pase ityôkyaa. I̱ ôr kwagh u Orgban se, Yehova Aôndo * i kaa ér: “A er hanma kwagh er a̱ doo ashe sha shighe na, man A shi A ver mtsôr ken asema a ve.” (Orpasenkwagh 3:11) Se soo ser se nenge a mdoom ma tar wase ne gbem sha won, i de lu di sha anyom er 80 nahan tseegh tsô ga. (Pasalmi 90:10) Ka kwagh u a sar se tsung je la.

Aôndo yange ver “mtsôr” ken a vese sha ci u nyi? Lu sha u eren se a ishima tsô shinii? Mayange ga! Aôndo tôndo zwa a vese ér shighe ngu van u a hemba ku yô. Bibilo ôr kwa kimbir kimbir ér a va bee a ku sha, shi Aôndo tôndo zwa u van a uma u tsôron kpaa.—Nenge ngeren u kiriki u a lu a itinekwagh ér,  “Mhembe u A Hemba Ku La.”

Yesu Kristu iyol na kpa yange pase wang ér: “Man uma u tsôron yô, ka u ve̱ fa U, We Aôndo u mimi tswen, man shi Un u U tindi la, ka Yesu Kristu.” (Yohane 17:3) Nahan se mba a ishimaverenkeghen ser a va hemba ku kpee je. Nahan kpa, Yesu tese ér ka Aôndo tseegh una fatyô u eren kwagh ne sha ci wase ye.