1, 2. (a) Kumbi charu ichi chiyanana wuli ndi chigaŵenga cho chiluta kuchinyongeka? (Wonani chithuzi cho che pachanya.) (b) Kumbi angelu kweniso ŵanthu azamuchita wuli asani charu chiheni ichi chazituzgikapu?

TIYERUZGIYI kuti mutuvwa alonda a jeri adanariza kuti, “Munthu wakufwa watenda!” Yiwu atuwa ndi chigaŵenga muchipinda cho anguchijaliya. Ntchifukwa wuli alonda ŵenaŵa akamba viyo? Chigaŵenga cho chiwoneka kuti chitama cha ndipu chilivi suzgu yeyosi pa liŵavu laki yo yingachitisa kuti chifwi. Alonda wo aluta ndi chigaŵenga chenichi kumalu ngakunyongiyaku ŵanthu. Mwaviyo, chigaŵenga chenichi chenge munthu wakufwa, chinanga kuti ntchamoyu. *

² Mu nthowa yinyaki tingakamba kuti charu ichi chenge chigaŵenga cho takamba kuti chiluta kuchinyongeka. Yehova wakulamula kali kuti charu ichi chituzgikepu ndipu nyengu yakuti chituzgikiyepu ye pafupi ukongwa. Bayibolu likamba kuti: “Charu chiluta.” (1 Yoh. 2:17) Charu chenichi chimalengi nadi. Chinanga kuti ve viyo, pe kupambana pakati  pa kumala kwa charu ichi ndi kubayika kwa chigaŵenga chiya takamba kali. Pa nyengu yo ayeruzganga kuti chigaŵenga cho chikanyongeki, anyaki angasuska kuti chinyongeki, angapempha kuti afufuzi so nkhani yo kuti uneneska uziŵiki. Yiwu angaŵanaŵana kuti alekengi dankha kuchinyonga. Mwakupambana ndi venivi, Fumu ya chilengedu chosi yo yiyeruzga mwaurunji yikulamula kali kuti charu ichi chituzgikepu. (Mar. 32:4) Iyu yiswerengi cha kutuzgapu charu ichi ndipu palivi yo wangaŵanaŵana kuti cheruzgu cho, chikuperekeka mwambula urunji. Asani watuzgapu charu ichi, angelu kweniso ŵanthu azamuzomereza kuti uneneska wachitika. Venivi vazamuchitisa kuti vinthu vizije umampha ukongwa!

3. Kumbi tikambisanengi vinthu vinayi nivi vo Ufumu waku Chiuta wazamutuzgapu?

³ Kumbi ndi vinthu nivi vinyaki vo vazamutuzgikapu pa nyengu yo “charu” ichi ‘chazamutuliyapu’? Vinthu vinandi vo tikumana navu, vo ŵanthu mazuŵa nganu awona kuti vingamala cha, vimalengi. Kumbi venivi vakudandawulisa? Awa! Fundu yeniyi njakukhumbika ukongwa chifukwa yikoliyana ndi “uthenga wamampha wa ufumu waku Chiuta.” (Mat. 24:14) Tiyeni tikambisani vinthu vinayi vikuluvikulu, vo Ufumu waku Chiuta wazamutuzgapu. Vinthu ivi, ndi ŵanthu aheni, mawupu ngachinyengu, vinthu viheni ndipuso vinthu vo vititisuzga maŵanaŵanu. Pa chakuchitika chechosi tikambisanengi (1) mo vinthu venivi vachitisiya kuti tikumanengi ndi masuzgu, (2) vo Yehova wazamuchita ndi vinthu venivi kweniso (3) vo wazamuchita kuti vinthu vamampha vizisere mumalu mwa vinthu venivi.

4. Kumbi ŵanthu aheni achitisa kuti tikumanengi ndi masuzgu wuli?

⁴ Kumbi ŵanthu aheni achitisa wuli kuti tikumanengi ndi masuzgu? Wakutumika Paulo wati wakamba kuti nyengu yinu ndi “nyengu yapade kweniso yakusuzga” wangukambirika so kulemba kuti: “Ŵanthu aheni ndipuso akunyenga azamuhenekeheneke.” (2 Tim. 3:1-5, 13) Kumbi muwona kuti mazu nga uchimi ngenanga ngafiskika? Anandi mwaku isi takumanapu ndi masuzgu chifukwa cha ŵanthu a ndewu, ŵanthu wo atinkha ŵanthu a mtundu unyaki kweniso vigaŵenga vakofya. Anyaki mwa ŵanthu ŵenaŵa, achita vinthu viheni mwambula kubisa ndipu anyaki achita vinthu nge kuti akhumba kovya ŵanthu penipo mbachinyengu. Chinanga kuti ŵanthu aheni ŵenaŵa tanyaki ŵechendatichitiyepu vinthu viheni kweni vo achita vititikwaska mbwenu. Tisuzgika ukongwa maŵanaŵanu asani tituvwa vinthu vakofya vo achita. Tikondwa cha asani yiwu atombozga ŵana, akukota ndipuso ŵanthu anyaki wo alivi akuŵavikiliya. Ŵanthu aheni achita vinthu nge nyama zakudondu pamwenga nge angelu aheni. (Yak. 3:15) Chakukondwesa ntchakuti, Mazu ngaku Yehova ngakamba kuti vinthu venivi vazamutuwapu ndipu pazamuja vinthu vamampha.

5. (a) Kumbi ŵanthu aheni ŵeche ndi mwaŵi wuli? (b) Ntchinthu wuli cho chazamuchitikiya ŵanthu aheni wo akana kusintha?

⁵ Kumbi Yehova wazamuchitanji ndi ŵanthu aheni? Pasonu panu, Yehova wapereka mwaŵi ku ŵanthu aheni kuti asinthi. (Yes. 55:7) Iyu waŵapasa mwaŵi wenuwu wechendaŵayeruzgi kweni wakukamba kali kuti charu chiheni ichi wachituzgengepu. Ntchinthu wuli chazamuchitikiya ŵanthu wo akana kusintha ndipu alutiriza kovya charu ichi mpaka po chisuzgu chikulu chazamuyambiya? Yehova walayizga kuti waŵatuzgengepu wosi ndipu azamuŵaku so cha. (Ŵerengani Sumu 37:10.) Yiwu angaŵanaŵana kuti azamubisama pa nyengu ya cheruzgu. Anandi atesa kubisa vo achita ndipu viwoneka kuti kanandi alangika cha. (Jobu 21:7, 9) Bayibolu lititikumbusa kuti: “Masu ngaku Chiuta nge pa nthowa za munthu ndipu wawona kayendelu kaki kosi. Palivi mudima wo ŵanthu aheni angabisamaku.” (Jobu 34:21, 22) Palivi malu ngo munthu wangabisamaku kuti Yehova Chiuta waleki kumuwona. Munthu  wangamupusisa cha Yehova kaya kungaŵa mdima wuli. Iyu wangatondeka cha kuwona vinthu viheni vo munthu wachita. Pavuli pa Aramagedoni tazamuwona po ŵanthu aheni ajanga kweni tazakuŵasaniyapu cha. Yiwu azamuŵaku so cha!—Sumu 37:12-15.

6. Kumbi asani ŵanthu aheni azituzgikapu mbayani wo azamuja pacharu chapasi, nanga ntchifukwa wuli ndi nkhani yakukondwesa?

⁶ Kumbi asani ŵanthu aheni azituzgikapu, mbayani wo azamuja pacharu chapasi? Yehova walayizga vinthu vakukondwesa ivi: “Akufwasa azamuhara charu chapasi ndipu azamukondwa ndi chimangu chikulu.” Pa sumu yeniyi tiŵerenga so kuti: “Arunji azamuhala charu ndipu azamuja mwenimo kwamuyaya.” (Sumu 37:11, 29) Kumbi ŵanthu “akufwasa” kweniso “arunji” mbayani? Ŵanthu akufwasa mbanthu wo atijiyuyuwa ndipu avwiya Yehova ndi kulondo ulongozgi waki. Penipo ŵanthu arunji, mbanthu wo atanja kuchita vinthu vamampha pa masu paku Yehova Chiuta. Mucharu ichi ŵanthu arunji mbamana ukongwa kuyeruzgiya ndi ŵanthu aheni. Kweni mucharu chifya kwazamuŵavi ŵanthu aheni ndipu ŵanthu akufwasa ndi arunji ndiwu pe azamuja ndi umoyu. Yiwu ndiwu azamusintha charu kuja paradayisu!

7. Kumbi mawupu ngachinyengu ngachitisa kuti tikumanengi ndi masuzgu wuli?

⁷ Kumbi mawupu ngachinyengu ngachitisa kuti tikumanengi ndi vinthu wuli? Mawupu ndingu ngachitisa vinthu vinandi viheni vo vichitika mucharu ichi. Mwakuyeruzgiyapu, ŵanaŵaniyani za mawupu ngavisopa ngo ngapusisa ŵanthu mamiliyoni nganandi. Yingu ngasambiza ŵanthu vinthu vaboza vakukwaskana ndi Chiuta. Ngakamba kuti Bayibolu ndambula kugomezeka, ngakamba so vinthu vaboza vo vichitikiyengi charu ndi ŵanthu ndipuso vinthu vinyaki vinandi. Ntchinthu wuli cho chazamuchitikiya maboma ngo ngachitisa kuti ŵanthu achitengi nkhondu, ŵanthu akupambana mitundu abayanengi, ngachitiya nkhaza akavu ndipuso wo alivi wakuŵavikiliya? Maboma yanga ngasaniya ndalama zinandi chifukwa cha chinyengu kweniso kwanjiya. Nanga mawupu nga mbunu ngo ngananga chilengedu, ngaryiya masuku pamutu ŵanthu wo ngachita nawu malonda ndipu ngasaniya ndalama zinandi penipo ŵanthu mamiliyoni asuzgika ndi ukavu? Mwambula kukayika mawupu ngachinyengu ndingu ngachitisa masuzgu nganandi mucharu ichi.

8. Mwakukoliyana ndi vo Bayibolu likamba, kumbi ndi vinthu wuli vo vazamuchitikiya mawupu ngo ŵanthu anandi mazuŵa nganu atingawona kuti ngangatuzgikapu cha?

⁸ Kumbi Yehova wazamuchitanji ndi mawupu ngenanga? Chisuzgu chikulu chazamuyamba pa nyengu yo andali azamuyukiya mawupu ngosi ngavisopa vaboza. Bayibolu likamba kuti visopa venivi venge huli lo lidanika kuti Babiloni Mukulu. (Chiv. 17:1, 2, 16; 18:1-4) Yehova wazamutuzgapu mawupu nga visopa ngenanga. Nanga ntchinthu wuli cho chazamuchitikiya mawupu nganyaki ngachinyengu? Bayibolu ligwirisiya ntchitu mapiri ndi vilwa kumiya mawupu nganandi ngo ŵanthu mazuŵa nganu atingawona kuti ngazamutuwapu cha. (Ŵerengani Chivumbuzi 6:14.) Mazu ngaku Chiuta ngakukambiya limu kuti maboma ndipuso mawupu ngosi ngazamutuzgikapu. Maboma ngosi nga mucharu ichi limoza ndi ŵanthu ŵaki wo asuska Ufumu waku Chiuta, azamutuzgikapu kukumaliya kwa chisuzgu chikulu. (Yer. 25:31-33) Pakumaliya kwazamuŵavi gulu lelosi la chinyengu!

9. Ntchifukwa wuli tigomeza kuti mucharu chapasi chasonu vinthu vazamuchitikanga mwandondomeku?

⁹ Ntchinthu wuli cho chazamusere mumalu mwa mawupu ngachinyengu? Asani Aramagedoni yamala, kumbi pacharu chapasi pazamuja so wupu unyaki? Bayibolu lititikambiya kuti: “Pe kuchanya kwasonu ndi charu chapasi chasonu vo isi tilindiza mwakukoliyana ndi layizgu laki, ndipu mwenumu mwazamuja urunji.” (2 Pet. 3:13) Kuchanya kwakali ndipuso charu chapasi chakali,  vo vimiya maboma ngachinyengu kweniso ŵanthu wo maboma ngenanga ngatiŵalamuliya, vazamutuzgikapu. Ntchinthu wuli cho chazamusele mumalu mwa vinthu venivi? Mazu ngakuti “kuchanya kwasonu ndi charu chapasi chasonu,” ngang’anamuwa kuti kwazamuja boma lasonu kweniso ŵanthu wo azamuja pacharu chapasi wo azamulamulika ndi boma lenili. Yesu Khristu wazamulamuliya Ufumu wenuwu wo wazamulongo mijalidu yaku Yehova Chiuta, yo ndi Chiuta wandondomeku. (1 Ŵakor. 14:33) Mwaviyo, ‘mucharu chapasi chasonu’ vinthu vazamuchitikanga mwandondomeku. Pazamuja anthurumi amampha wo azamulongozganga. (Sumu 45:16) Khristu ndi ŵanthu 144,000 wo wazamulamuliya nawu ndiwu azamulongozganga ŵanthu ŵenaŵa. Ŵanaŵaniyani mo vinthu vazamuŵiya asani Ufumu waku Chiuta wambula chinyengu wazisere mumalu mwa mawupu ngosi ngachinyengu, wo azamulamuliya mu ufumu wenuwu azamukoliyana ndi ŵanthu wo azakuŵalamuliya ndipuso kuti ndiwu pe wazamuŵaku!

10. Kumbi ndi vinthu viheni nivi vo vawanda muchigaŵa chinu, nanga yimwi ndi banja linu mukwaskika wuli ndi vinthu venivi?

¹⁰ Kumbi vinthu viheni vititikwaska wuli mazuŵa nganu? Ŵanthu anandi mucharu ichi achita vinthu viheni. Ureŵi, chinyengu ndi nkhaza ve peposi mucharu ichi. Ukongwa apapi kanandi asuzgika kuvikiliya ŵana ŵawu ku vinthu viheni venivi. Ŵanthu wo apanga vakusangaluska mucharu ichi, ativipanga mwalusu kuti vinthu vosi viheni viwonekengi nge kuti vamampha. Yiwu anyoza fundu zaku Yehova za chamampha ndi chiheni. (Yes. 5:20) Akhristu auneneska akana vinthu venivi. Yiwu atesesa kuja akugomezeka chinanga kuti aja mucharu cho ŵanthu aleka kutumbika fundu zaku Yehova.

11. Kumbi tisambiranji pa mo Yehova wanguyeruzgiya Sodomu ndi Gomora?

¹¹ Kumbi Yehova wazamuchitanji navu vinthu viheni? Ŵanaŵaniyani vo Chiuta wanguchita ndi vinthu viheni vo vachitikanga ukongwa ku Sodomu ndi Gomora. (Ŵerengani 2 Petro 2:6-8.) Lote yo wenga munthu murunji, wangusuzgika ukongwa chifukwa cha vinthu viheni vo ŵanthu achitanga muchigaŵa cho wajanga ndi banja laki. Yehova wati wananga chigaŵa chenichi, vinthu vosi viheni vo vachitikanga kwenuku vingumala. Vo wanguchita, venga “chakuwoniyapu cha vinthu vo vazamuchitikiya ŵanthu ambula kopa Chiuta.” Nge mo Yehova wangumalisiya vinthu viheni va munyengu iyi, ndimu so wazamuchitiya ndi vinthu viheni vo vichitika mazuŵa nganu pa nyengu yo wazamuyeruzga charu chiheni ichi.

12. Kumbi ndi ntchitu wuli zo mukhumba kuti muzigwireku asani charu chiheni ichi chazituzgikapu?

¹² Ntchinthu wuli cho chazamusere mumalu mwa vinthu viheni? Muparadayisu mwazamuchitika vinthu vinandi vakukondwesa. Tazamugwira ntchitu yakukondwesa yakunozga charu kuti chije paradayisu ndipuso yakuzenga nyumba kuti tizijengemu pamoza ndi ŵanthu wo titiŵayanja. Ŵanaŵaniyani mo vazamuŵiya pa nyengu yo tazamulonde ŵanthu mamiliyoni wo azamuyuskika ndi kuŵasambiza nthowa zaku Yehova kweniso kuŵakonkhose mo wachitiyanga vinthu ndi ŵanthu. (Yes. 65:21, 22; Mac. 24:15) Tazamugwiranga ntchitu zinandi zo zazakutiwovya kuti tikondwengi ndi kuthamika Yehova.

13. Kumbi kugaruka kwaku Satana, Adamu ndi Eva kwachitisa kuti mazuŵa nganu ŵanthu akumanengi ndi masuzgu nanga?

¹³ Kumbi vinthu vo vititisuzga maŵanaŵanu vititikwaska wuli mazuŵa nganu? Ŵanthu aheni, mawupu ngachinyengu kweniso vinthu viheni, vichitisa kuti ŵanthu ajengi mwakusuzgika pacharu chapasi. Kumbi ndi yani yo waleka kukwaskika ndi nkhondu, ukavu pamwenga kusankhana mitundu? Nanga ndi yani yo waleka kukwaskika ndi matenda kweniso nyifwa? Tosi tikwaskika ndi vinthu  venivi. Vinthu ivi vichitika chifukwa chakuti Satana, Adamu ndi Eva akugarukiya Yehova. Palivi yo waleka kukumana ndi masuzgu chifukwa chakugaruka kwa ŵanthu ŵenaŵa.

14. Kumbi Yehova wazamuchitanji ndi vinthu viheni vo vititisuzga maŵanaŵanu? Kambani chakuyeruzgiyapu.

¹⁴ Kumbi Yehova wazamuchita wuli ndi vinthu viheni vo tisuzgika navu maŵanaŵanu mazuŵa nganu? Ŵanaŵaniyani za nkhondu. Yehova walayizga kuti wazamumalisa nkhondu ndipu kwazamuŵavi. (Ŵerengani Sumu 46:8, 9.) Nanga ntchinthu wuli cho chazamuchitikiya matenda? Iyu wazakungatuzgapu. (Yes. 33:24) Nanga nyifwa? Yehova wazamumeza nyifwa kwamuyaya! (Yes. 25:8) Iyu wazamumalisa ukavu. (Sumu 72:12-16) Yehova wazamutuzgapu vinthu vosi viheni vo vichitisa kuti tisuzgikengi. Wazamutuzgapu “mphepu” yiheni ya charu ichi chifukwa chakuti Satana ndi angelu ŵaki kwazamuja kuti kulivi.—Ŵaef. 2:2.

15. Kumbi ndi vinthu vinyaki nivi vo vazamutuzgikapu asani nkhondu ya Aramagedoni yazichitika?

¹⁵ Kumbi muŵanaŵana kuti charu chazamuja wuli asani nkhondu, matenda pamwenga nyifwa vazituzgikapu? Yeruzgiyani kuti kulivi asilikali, ndegi za nkhondu, masitima nga nkhondu, vidya vankhondu pamwenga kukumbukiya ŵanthu wo akufwa pankhondu. Kulivi vipatala, madokotala, manesi, mamoshale ndipuso masanu! Asani ŵanthu wo aleka kuvwiya marangu azituzgikapu kwazamuŵavi alonda, ma alamu, apolisi ndipuso panyaki kwazamuŵavi maloku ndi maki. Pa nyengu iyi tazamusuzgika so maŵanaŵanu cha chifukwa cha vinthu viheni.

16, 17. (a) Kumbi ŵanthu wo azamupona pa Aramagedoni azamukondwa wuli? Konkhosani. (b) Kumbi mungachita wuli kuti muje ndi chigomezu chakuti mwazamutuzgikapu cha pa nyengu yo charu chakali ichi chazamutuzgikapu?

¹⁶ Kumbi umoyu wazamuja wuli asani masuzgu ngazituzgikapu? Nkhwakusuzga kuziŵa mo vazamuŵiya. Taja mucharu chakali ichi kwa nyengu yitali. Venivi vingachitisa kuti tileki kuwona kuti tisuzgika ukongwa ndi vinthu viheni vo vichitika. Mwakuyanana ŵaka, ŵanthu wo aja pafupi ndi siteji ya sitima za pamtunda, aziŵiriya chiwawa cha sitima zo. Ndimuso viŵiya ndi ŵanthu wo aja pafupi ndi nkhandu. Yiwu awona nge vinunkha cha chifukwa aziŵiriya fungu la vinthu vo. Chinanga kuti ve viyo, asani Yehova wazituzgapu vinthu vosi viheni, tazamukondwa ukongwa!

¹⁷ Ntchinthu wuli chazamuchitika asani masuzgu ngo tikumana nangu mazuŵa nganu ngazituwapu? Lemba la Sumu 37:11 limuka kuti: “Azamukondwa ndi chimangu chikulu.” Kumbi mazu ngenanga ngatikukondwesani cha? Venivi ndivu Yehova wakhumba kukuchitiyani. Mwaviyo, yesesani kuchita vosi vo mungafiska kuti mulutirizi kuja pa ubwezi ndi Yehova kweniso kuja mugulu laki, mu mazuŵa ngakusuzga nganu! Mukondwengi ndi vo mulindiza, muviŵanaŵaniyengi, muwonengi kuti vazamuchitika nadi kweniso mukambiyengeku anyinu! (1 Tim. 4:15, 16; 1 Pet. 3:15) Asani muchitengi viyo, mujengi ndi chigomezu kuti mwazamutuzgikapu cha limoza ndi charu chiheni ichi. M’malu mwaki, mwazamuja ndi umoyu wakukondwesa mpaka muyaya!