Kwa vyaka vinandi, mabuku ngidu ngakonkhoskanga kuti Gogi wa ku Magogi ndi zina linyaki lo Satana Diabolo wangupaskika wati wadikiskika kuchanya. Tawonanga viyo chifukwa cha fundu yo yisanirika m’ buku la Chivumbuzi yo yilongo kuti Satana Diabolo ndiyu walongozga pa nchitu yakuyukiya ŵanthu aku Chiuta pacharu chosi. (Chiv. 12:1-17) Mwaviyo, vawonekanga kuti Gogi ndi zina linyaki laku Satana.

Kweni ivi vachitiska kuti ŵanthu anyaki afumbengi mafumbu ngakukhumbika ukongwa. Chifukwa wuli? Ŵanaŵaniyani fundu iyi: Yehova wangukamba vakukwaskana ndi nyengu yo Gogi wazamubayikiya kuti: “Ndikuperekengi ku viyuni vosi va mtundumtundu vo viko nyama ndi ku vikoku va mudondu kuti vikuryi.” (Ezek. 39:4) Yehova wangukamba so kuti: “Mu zuŵa liya ndipaskengi Gogi malu nga masanu mu Yisraele . . . Chifukwa kwenikuwa ndiku ŵakaŵikanga Gogi pamoza ndi nkhondu yaki yosi.” (Ezek. 39:11) Sonu ŵanthu atijifumba kuti, kumbi chakulengeka chauzimu chatingi chiryikengi wuli ndi “viyuni vosi va mtundumtundu vo viko nyama” ndi “vikoku va mudondu”? Kumbi Satana watingi wapaskikengi wuli “malu nga masanu” pacharu chapasi? Bayibolo likonkhoska umampha kuti Satana wazamuponyeka muchizenji kwa vyaka 1,000 kweni likamba cha kuti wazamuryika ndi vinyama pamwenga kuŵikika kumasanu.​—Chiv. 20:1, 2.

Bayibolo likamba so kuti kukumaliya kwa vyaka 1,000, Satana wazamutuzgika muchizenji ndipu “watuliyengi kuyirandizga mitundu yo yamu nyondu zosi zinayi za charu, Gogi ndi Magogi, kuyiunganiskiya kunkhondu.” (Chiv. 20:8) Kumbi Satana wangamulandizga wuli Gogi asani iyu ndiyu Gogi? Ivi vilongore limu kuti “Gogi” yo wazumbulika m’buku la Ezekiele ndi la Chivumbuzi ndi Satana cha.

Nanga Gogi wa ku Magogi ndiyani? Kuti tisaniyi kwamuka kwa fumbu ili tikhumbika kufufuza m’Malemba kuti tiziŵi yo wayukiyengi ŵanthu aku Chiuta. Bayibolo likamba kuti Gogi wa ku Magogi ndiyu wayukiyengi ŵanthu aku Chiuta pe cha kweni likamba so kuti ayukirikengi ndi “karonga wa ku nkhondi” ndi “ŵakaronga ŵa charu.” (Ezek. 38:2, 10-13; Dan. 11:40, 44, 45; Chiv. 17:14; 19:19) Kumbi ivi vilongo kuti ŵanthu aku Chiuta azamuyukirika kananandi ŵaka? Awa. Viwoneka kuti Bayibolo ligwiriskiya nchitu mazina ngakupambanapambana pakukonkhoska za kuyukiya kwenuku. Nchifukwa wuli tikamba viyo? Chifukwa Malemba ngatitikambiya kuti mitundu yosi yapacharu chapasi  yazamukoliyana kuti yiyukiyi ŵanthu aku Chiuta kakumaliya ndipu ivi vazamukwambisa nkhondu ya Aramagedoni.​—Chiv. 16:14, 16.

Asani tiwona vo Malemba ngenanga ngakamba vakukwaskana ndi kuyukirika kwakumaliya kwa ŵanthu aku Chiuta, vititipaska ukaboni wakuti Gogi wa ku Magogi ndi Satana cha kweni wamiya mitundu yo yazamukoliyana kuti yiyukiyi ateŵeti aku Chiuta. Kumbi mitundu yeniyi yazamulongozgeka ndi “karonga wa ku nkhondi”? Tiziŵa umampha cha. Kweni fundu iyi yikoliyana ndi vo Yehova wangukamba vakukwaskana ndi Gogi kuti: ‘Ukazanga kutuwa ku charu chaku kutali ku vigaŵa va umari vaku nkhondi, iwi ndi ŵanthu anandi pamoza nawi, wosi mbakukwera pa ŵakavalu chimzinda chikuru ukongwa, chinkhondu chanthazi.’—Ezek. 38:6, 15.

Mwakuyana ŵaka, mchimi Danyele yo wengaku m’nyengu yaku Ezekiele wangukamba vakukwaskana ndi karonga wa kunkhondi kuti: “Makani ngakutuwa ku vuma ndi ku nkhondi ngamsuzgengi: viyo warutengi ndikandundu kakuru kubaya ndi kuparanya ŵanandi. Wakhomengi mahema ngaki ngakuru pakati pa nyanja ndi phiri lakupaturika lakutowa; ndipu wuli wafikengi ku umari waki, kwambura yumoza wakumovya.” (Dan. 11:44, 45) Ivi viyanana ndi vo vikulembeka m’buku laku Ezekiele vakukwaskana ndi vo Gogi wazamuchita.​—Ezek. 38:8-12, 16.

Kumbi nchinthu wuli chazamuchitika pavuli pa kuyukirika kwakumaliya kwenuku? Danyele wangukamba kuti: “Pa nyengu yo Mikaeli [Yesu Khristu], karonga mkuru, wayukengi [pa Aramagedoni], yo we ndi mtufu pa ŵanthu ŵinu [kutuliya mu 1914]. Ndipu yiŵengeku nyengu ya suzgu [chisuzgu chikulu], yo chinanga ndi kali yindaŵeku kutuwa po mtundu wa ŵanthu ukuŵiyaku mpaka pa nyengu yiya; kweni pa nyengu yeniyiya ŵanthu ŵinu ŵataskikengi, yosi yo zina laki lisanirikengi lakulembeka mu buku.” (Dan. 12:1) Yesu yo wazamumiya Chiuta ndiyu wazamuchita venivi ndipu ivi vikambika so pa lemba la Chivumbuzi 19:11-21.

Nanga “Gogi ndi Magogi” yo wakambika pa Chivumbuzi 20:8 ndiyani? Pa nyengu yakweskeka kwakumali pavuli pa vyaka 1,000, ŵanthu wo azamugarukiya Yehova azamulongo so mtima wa phuzu nge wo ‘Gogi wa ku Magogi’ yo wamiya mitundu yo yiyukiyengi ŵanthu aku Chiuta pakumaliya pa chisuzgu chikulu wenga nawu. Ndipu wosi azamulonde chilangu chakuyanana cha nyifwa yamuyaya. (Chiv. 19:20, 21; 20:9) Mphakwenere nadi kuti wosi wo azamugaruka pakumaliya pa Muwusu wa vyaka 1,000 adanikengi kuti “Gogi ndi Magogi.”

Nge akusambira Mazu Ngaku Chiuta, tilindizga mwakunweka kuziziŵa yo wazamuja “karonga wa ku nkhondi.” Chinanga kuti tiziŵa cha yo wazamulongozga mitundu yo yazamukoliyana kuti yiyukiyi ŵanthu aku Chiuta, kweni pe vinthu viŵi vo titiviziŵa umampha: (1) Gogi wa ku Magogi pamoza ndi gulu laki lankhondu azamuthereskeka ndipu azamubayika kweniso (2) Fumu yidu yo yiwusa, Yesu Khristu yazamutaska ŵanthu aku Chiuta ndi kuŵasereza m’charu chifya cha chimangu.​—Chiv. 7:14-17.