• YIA MI BON: 1963

• KANTRI: BRITEN

• BIPO: HOLIM GUTPELA WOK MANI

LAIP BILONG MI LONG BIPO:

Mi bon long taun Kroidon, Saut London, na mi namba 6 bilong 9-pela pikinini insait long famili. Papamama bilong mi ol i bilong St. Vincent long ailan Karibian. Mama i save go long lotu Metodis. Mi no gat laik long kisim save long God, maski mi gat bikpela laik long kisim olkain save. Long ol skul holide mi save go long wanpela raunwara na ritim ol buk em mi kisim long laibreri.

Sampela yia bihain long mi pinisim skul, mi luksave olsem mi laik helpim ol man em ol i no inap helpim ol yet. Mi kirap mekim ol wok bilong helpim ol man i no gat haus, ol man i gat bagarap long bodi, na ol man i gat hevi long lain gut. Bihain mi stadim kos bilong helt-saiens long yunivesiti. Taim mi gretiuet pinis, mi wok long kisim ol wok i gat namba na sindaun bilong mi i kamap gutpela tru. Mi save mekim wok olsem edvaisa na mekim wok painimaut long sindaun na pasin bilong ol man, na samting mi nidim bilong mekim dispela wok em wanpela laptop kompiuta na Intenet. Mi save go long narapela kantri na stap sampela wik long feiveret hotel bilong mi, amamas long lukim ples i nais tru, na yusim ol ples waswas i gat hot wara na ol masin bilong eksasais. Mi ting olsem laip bilong mi i gutpela tru. Tasol mi save tingim tru ol man i no gat helpim.

BAIBEL I SENISIM I STAP BILONG MI:

Inap planti yia mi bin tingting olsem, ‘I gat wanem as na yumi stap?’ na ‘Yumi stap bilong mekim wanem?’ Tasol mi no bin traim liklik long painim bekim long Baibel. Long 1999, liklik susa bilong mi, Margaret, i bin kamap wanpela Witnes Bilong Jehova, em i kam visitim mi wantaim wanpela Witnes pren bilong em husat i soim olsem em i tingim mi tru. Mi orait long mekim Baibel stadi wantaim pren bilong susa bilong mi, tasol wok mani na sindaun bilong mi i kisim bikpela haptaim bilong mi na mi no hariap long mekim ol senis.

Long yia 2002, mi go sindaun long hap saut-wes bilong Inglan. Long hap, mi skul long yunivesiti bilong kisim digri long wok mi save mekim, na mi tingting strong long winim dispela mak. Mi kirap go long Haus Kingdom long dispela hap planti taim wantaim liklik pikinini boi bilong mi. Mi bin kisim bikpela skul, tasol stadi bilong mi long Baibel i helpim mi long kliagut moa long ol hevi i save painim ol man na rot bilong  stretim ol dispela hevi. Mi lukim olsem tok bilong Matyu 6:24 i tru, em i tok yu no inap stap wokboi bilong tupela bosman wantaim. Mi mas makim God o mani. Mi save olsem mi mas makim wanem ol samting bai i stap nambawan long laip bilong mi.

Long yia i go pinis, planti taim mi bung wantaim wanpela liklik grup bilong ol Witnes em ol i save stadi long buk Is There a Creator Who Cares About You? a Mi bilip tru olsem Krieta bilong yumi, Jehova, em tasol inap pinisim hevi bilong ol man. Tasol long yunivesiti ol i skulim mi olsem i no gat Krieta i bin wokim yumi ol man. Mi belhat tru. Bihain long tupela mun, mi lusim kos mi kisim long yunivesiti, na mi kirap long lusim bikpela haptaim moa long mekim ol samting bilong go klostu moa long God.

Tok bilong Sindaun 3:5, 6 i bin kirapim mi long senisim sindaun bilong mi, em i tok: “Yu mas bilip strong long Bikpela. Yu no ken ting save bilong yu yet inap helpim yu. Long olgeta samting yu mekim, yu mas tingting strong long Bikpela na yu mekim, na em bai i soim yu stretpela rot long bihainim.” Pasin bilong kisim save long gutpela God bilong yumi, dispela i winim tru mani kago na biknem mi inap kisim sapos mi kisim digri. Taim mi kisim planti save moa long ol samting em Jehova i tingting pinis long mekim long dispela graun, na wok Jisas i mekim bilong givim laip bilong em long baim bek yumi, dispela i kirapim mi long dediketim laip bilong mi long Krieta bilong yumi. Long Epril 2003, mi kisim baptais. Bihain long en, isi isi mi lusim sampela samting bilong skin mi holim pinis.

GUTPELA SAMTING I PAINIM MI:

Pasin pren bilong mi wantaim Jehova i dia tumas. Mi kisim bel isi na amamas long save long em. Na tu, mi kisim bikpela amamas long bung wantaim ol man i lotu tru long God.

Mi wok long inapim laik bilong mi long kisim olkain save long rot bilong Baibel na long ol miting Kristen. Mi amamas long autim tok long ol narapela long ol samting mi bilip long en. Dispela samting i stap nau olsem wok tru bilong mi, em wok we mi inap helpim tru ol man long kisim gutpela sindaun long nau na wet long kisim gutpela laip tru long nupela taim. Kirap long Jun 2008, mi bin insait long wok autim tok fultaim na mi amamas long liklik samting bilong skin em mi gat pinis. Mi pilim olsem laip bilong mi i gat as tru bilong en na mi tenkyu tru long Jehova long dispela.

• YIA MI BON: 1973

• KANTRI: OSTRIA

• BIPO: MAN BILONG PILAI LAKI

LAIP BILONG MI LONG BIPO:

Mi kamap bikpela long liklik taun Braunau, long Ostria. Ol maniman tasol i sindaun long dispela hap, olsem na i no gat planti pasin raskol. Famili bilong mi i bilong lotu Katolik na mi kamap bikpela long dispela lotu.

Wanpela samting i bin kamap long taim mi liklik na dispela i mekim bikpela samting  long mi. Long 1984 taim mi gat 11-pela krismas, mi bin pilai soka wantaim wanpela gutpela pren bilong mi. Long dispela wankain apinun yet em i dai long kar eksiden. Dai bilong pren bilong mi i mekim bikpela samting tru long mi. Planti yia bihain long dispela eksiden, mi bin tingting planti olsem, wanem samting i kamap long yumi taim yumi dai.

Taim mi pinisim skul, mi mekim wok olsem wanpela elektrisen. Maski mi save pilai laki olgeta taim na tromoi bikpela mani, mi no gat hevi bilong mani. Na tu, mi lusim bikpela haptaim long pilai spot na mi kisim pasin bilong laikim hevi metal musik na pank rok musik. Oltaim mi save go long ol danis klap na insait long ol pati. Mi insait long olkain amamas na mekim pasin pamuk, tasol mi pilim olsem laip bilong mi i no gat as bilong en.

BAIBEL I SENISIM I STAP BILONG MI:

Long 1995, wanpela lapun Witnes i kam na nok long dua bilong mi na givim wanpela buk i stori long bekim bilong dispela askim, Wanem samting i save painim man taim em i dai? Dai bilong yangpela pren bilong mi i mekim na mi tingting planti yet, olsem na mi kisim dispela buk. Mi ritim sapta i stori long dai, na tu, mi ritim buk olgeta!

Ol tok mi ritim i bekim ol askim bilong mi long dai. Tasol mi kisim save long planti samting moa. Mi kamap bikpela insait long lotu Katolik, olsem na nambawan bikpela samting long bilip bilong mi em Jisas. Tasol taim mi stadi gut long Baibel, dispela i helpim mi long kisim pasin bilong pas gut moa wantaim Papa bilong Jisas, em God Jehova. Mi kirap nogut long kisim save tu olsem Jehova i no save haitim em yet na em i no stap longwe, na em i kamapim klia em yet long ol man husat i wok long painim em. (Matyu 7:7-11) Mi kisim save olsem Jehova i save pilim ol samting long bel. Mi kisim save tu olsem em i save truim olgeta tok bilong em. Dispela i mekim na mi gat laik tru long save long ol tok profet bilong Baibel na mi mekim wok painimaut long olsem wanem ol i bin kamap tru. Ol samting mi kisim save long en i strongim bilip bilong mi long God.

I no longtaim na mi luksave olsem ol Witnes Bilong Jehova tasol i save wok strong long helpim ol man long kliagut long Baibel. Mi raitim ol skripsa em ol buk na nius bilong ol Witnes i kolim na mi skelim long Baibel Katolik bilong mi. Taim mi wok yet long skelim ol tok bilong Baibel, mi luksave tru olsem mi painim pinis tok i tru.

Stadi bilong mi long Baibel i skulim mi olsem Jehova i laik bai mi mas bihainim ol lo bilong em. Taim mi ritim Efesus 4:22-24, mi luksave olsem mi mas rausim “olpela pasin,” em mi bin “wokabaut long en long bipo,” na mi mas “kisim nupela pasin em laik bilong God yet i as bilong en.” Olsem na mi lusim olkain amamas nogut na pasin pamuk. Na mi luksave tu olsem mi mas lusim pasin bilong pilai laki, long wanem, dispela pasin i save kirapim man long kisim planti mani kago na mekim gridi pasin. (1 Korin 6:9, 10) Mi save olsem bilong mekim ol dispela senis, mi mas lusim ol olpela pren bilong mi na kisim ol nupela pren em ol i bihainim ol lo bilong God wankain olsem mi.

Em i no isi long mekim ol dispela senis. Tasol mi kirap go long ol miting wantaim ol Witnes long Haus Kingdom na kisim ol nupela pren insait long kongrigesen. Na tu, mi yet i wok long stadi gut long ol tok bilong Baibel. Dispela i mekim  na mi senisim ol musik mi save harim, senisim ol mak mi putim long winim, na stretim gut skin bilong mi. Long 1995, mi kisim baptais olsem wanpela Witnes Bilong Jehova.

GUTPELA SAMTING I PAINIM MI:

Nau mi gat stretpela tingting long mani na ol kago samting mi holim. Bipo mi man bilong belhat kwik, tasol nau mi save stap isi. Na tu, mi no tingting planti long ol samting bilong bihain.

Mi amamas long insait long wanpela lain manmeri i stap long olgeta hap bilong graun na ol i lotuim Jehova. Namel long ol i gat sampela em ol i gat hevi, tasol ol i stap gut long mekim wok bilong God. Mi amamas tru olsem nau mi inap lusim bikpela haptaim na strong bilong mi long lotuim Jehova na mekim gutpela pasin long ol arapela, na mi no painim ol amamas bilong inapim laik bilong mi yet tasol.

• YIA MI BON: 1963

• KANTRI: INGLAN

• BIPO: MI NO AMAMAS LONG LAIP BILONG MI

LAIP BILONG MI LONG BIPO:

Mi bon long Inglan, tasol taim mi gat 7-pela krismas famili bilong mi i go sindaun long Australia. Mipela i sindaun long Gold Coast, long Queensland, Australia, em hap we planti turis i save kam raun. Maski famili bilong mi i no gat planti samting, mipela i no sot long ol samting mipela i nidim.

Mi gat olgeta samting mi nidim taim mi kamap bikpela, tasol i no gat wanpela taim mi bin amamas. Mi no amamas liklik long laip bilong mi. Papa bilong mi em i man bilong dring oltaim. Mi no save laikim papa bilong mi, long wanem, em i save dring oltaim, na tu, long pasin em i save mekim long mama bilong mi. Bihain mi kisim save long ol samting i bin painim em taim em i stap olsem soldia long Malesia, na dispela i helpim mi long kliagut long as na em i bin mekim ol dispela pasin.

Taim mi stap long haiskul mi kirap long dring planti. Taim mi gat 16 krismas, mi lusim skul na joinim nevi. Mi kisim olkain drak na mi kalabus long smok tabak. Na tu, mi wok long dring oltaim. Bipo mi save dring planti long ol wiken, tasol nau mi wok long dring planti long olgeta de.

Taim mi gat 18 i go 21 krismas samting, mi save tingting planti olsem tru tru God i stap o nogat. Mi tingting, ‘Sapos tru God i bin stap, orait bilong wanem em i larim ol man i karim pen na hevi na i dai?’ Mi raitim stori na sutim tok long God long olgeta pen na hevi i stap long graun.

Mi lusim nevi taim mi gat 23 krismas. Bihain long dispela, mi kisim ol narapela wok mani na mi go raun long ovasis inap wanpela yia, tasol i no gat wanpela samting i stretim bel hevi bilong mi. Mi no gat tingting long putim ol mak o winim mak. Mi no gat laik long wanpela samting. Mi no gat tingting liklik long kisim wanpela haus, holim gutpela wok mani, na kisim promosen samting. Samting mi amamas long mekim em long dring alkohol na harim musik.

Mi inap tingim stret taim we mi gat bikpela laik tru long painim as bilong i stap bilong mi. Mi stap long Polan na mi visitim haus kalabus nogut tru bilong Auschwitz. Mi ritim stori long ol samting nogut tru i bin kamap long dispela hap. Tasol taim mi sanap na lukim bikpela bilong dispela  haus kalabus, mi pilim bikpela bel sori tru. Mi no save wai na ol man i mekim nogut tru long ol narapela man. Mi tingim mi bin wokabaut raunim dispela kem wantaim aiwara long ai na askim olsem, ‘Wai?’

BAIBEL I SENISIM I STAP BILONG MI:

Long 1993, taim mi kam bek long ovasis, mi kirap ritim Baibel bilong painim ol bekim. I no longtaim, tupela Witnes Bilong Jehova i kam nok long dua bilong mi na invaitim mi long go long wanpela kibung bai kamap long wanpela stediam klostu long hap bilong mi. Mi go long dispela kibung.

Sampela mun i go pinis mi bin go long dispela stediam bilong watsim wanpela gem, tasol dispela kibung i narapela kain olgeta. Ol Witnes i mekim gutpela pasin na ol i bilas gut na ol pikinini bilong ol i gat gutpela pasin bilong bihainim tok. Mi kirap nogut long samting mi lukim long belo taim. Planti handret Witnes i sindaun long gras na kaikai lans, tasol taim ol i kirap i go, ol i no lusim wanpela pipia long gras! Tasol bikpela samting moa, dispela lain i amamas long samting ol i gat na ol i stap bel isi, em samting mi gat laik tru long en. Mi no tingim ol tok i bin kamap long dispela de, tasol mi tingim pasin bilong ol Witnes na dispela i stap longpela taim long tingting.

Long dispela nait, mi tingim kasen brata bilong mi husat i bin ritim Baibel na stadim planti lotu. Sampela yia i go pinis em i bin tokim mi olsem Jisas i tok yu bai luksave long lotu i tru long rot bilong pasin bilong ol. (Matyu 7:15-20) Mi tingting olsem mi mas painimaut wanem samting tru i mekim na ol Witnes i narapela kain. Fes taim long laip bilong mi, mi amamas na pilim olsem mi inap bilip na wetim gutpela samting i kamap bihain.

Long wik bihain, dispela tupela Witnes husat i bin invaitim mi i go long kibung, ol i kam bek. Ol i tok long stadi wantaim mi long Baibel, na mi orait long dispela. Na tu, mi kirap i go long ol miting Kristen wantaim ol.

Taim mi stadi long Baibel, dispela i senisim tru tingting mi gat long God. Mi kisim save olsem em i no as bilong ol pasin nogut na pen na hevi, na em i save bel hevi taim ol man i mekim ol pasin nogut. (Stat 6:6; Song 78:40, 41) Mi tingting strong olsem mi no ken mekim Jehova i bel hevi. Mi laik mekim em i belgut. (Sindaun 27:11) Mi lusim pasin bilong dring oltaim, pasin bilong smok tabak na pasin pamuk. Long Mas 1994, mi kisim baptais na kamap wanpela Witnes Bilong Jehova.

GUTPELA SAMTING I PAINIM MI:

Nau mi stap amamas na mi pilim olsem i stap bilong i gat as bilong en. Mi no moa dring alkohol bilong stretim ol hevi bilong mi. Nau mi lain long putim ol hevi bilong mi long han bilong Jehova.—Song 55:22.

Inap 10-pela yia nau, mi stap olsem man bilong wanpela gutpela meri Witnes, nem bilong em Karen, na mi gat naispela waspikinini meri, nem bilong em Nella. Mipela 3-pela i amamas long lusim bikpela haptaim long mekim wok Kristen bilong helpim ol narapela long kisim stretpela save long God. Nau i stap bilong mi i gat as bilong en.