Köpekbalığı Tehdit Altında
Köpekbalığı Tehdit Altında
UYANIŞ! YAZARI, MEKSİKA
KÖPEKBALIĞINDAN daha korkutucu olan pek az hayvan vardır. Dünya çapında her yıl ortalama 75 köpekbalığı saldırısı olduğu ve bu nedensiz saldırıların yaklaşık 10’unun ölümle sonuçlandığı tahmin ediliyor. Bu saldırılar medyada büyük yankı uyandırıyor, buna bir de filmlerin yansıttığı olumsuz imaj eklenince köpekbalığı insan yiyen bir canavar olarak tanınıyor. Tabii köpekbalıklarına karşı dikkatli olmak gerek. Ancak durum tarafsız şekilde değerlendirildiğinde arıların ve timsahların, köpekbalıklarından daha çok ölüme yol açtığı görülüyor.
Öte yandan köpekbalıkları da insan saldırısı altında. Premier dergisinde bir bilimsel danışmanlık kuruluşu (Argus Mariner Consulting Scientists) için çalışan bir araştırmacı şunları bildiriyor: “Her yıl 100 milyon köpekbalığı yakalanıyor. Bu o kadar büyük bir sayı ki birinin burnunu diğerinin kuyruğuna tutturarak onları sıraya dizsek dünyanın çevresini beş kez dolanırlardı.” Yoğun şekilde avlanmasına bir de düşük doğum oranı, yavaş gelişim, uzun gebelik dönemi ve üreme alanlarının kirletilmesi eklenince, sonuçta köpekbalığı nüfusu hızla azalıyor. Köpekbalığı nüfusunda ciddi bir azalma olursa tekrar artması yıllar alır.
Köpekbalıklarının çoğu, yüzgeçleri için avlanıyor. Yüzgeçlerin tedavi edici ve afrodizyak özellikleri olduğu inancı, bazı Asyalılardan yoğun talep görmelerine neden oluyor. * Köpekbalığı yüzgeci çorbası da kâsesi 150 doları bulabilen pahalı bir yemektir. Kârlı Asya pazarlarına olan talep, köpekbalıklarının sadece yüzgeçleri için avlanmasına neden oldu. Bu vahşice ve savurganca yöntemde, canlı köpekbalıklarının yüzgeçleri kesiliyor ve hayvan okyanusa geri bırakıldığında ya açlıktan ya da boğularak ölüyor.
Soylarının Korunması İçin Harekete Geçilmeli
Köpekbalığının tehdit altında olması bizi ilgilendirmeli mi? Köpekbalıklarına da fillere ve balinalara acıdığımız gibi acımamız zor olabilir. Fakat okyanuslardaki ekolojik dengenin korunmasında onların yaşamsal bir rol oynadığının farkında olmalıyız. Örneğin beslenme alışkanlıkları diğer balıkların nüfusunu kontrol altında tutuyor.
Bazı ülkelerde köpekbalığı avcılığı denetlenmiyor. Yılda 30.000 tonun üzerinde avlanmayla köpekbalığı avının en çok yapıldığı ülkelerden biri olan Meksika’da, 10 yıl süren müzakerelerden sonra yüzgeç için avlanmayı yasaklayan bir kanun çıkarıldı. Üstelik, köpekbalığı yüzgeçlerine öyle yoğun bir talep var ki, dünyanın çeşitli yerlerindeki deniz koruma alanlarında hızlı bir yasadışı avlanma artışı görülüyor. Bu da köpekbalığı nüfusunun korunmasının ne kadar zor olduğunu gösterir. Örneğin Galápagos Ulusal Park Hizmetleri’nin yöneticisi şöyle yakınıyor: “Son birkaç yılda Galápagos’ta, yüzgeçleri için yasadışı olarak avlanan köpekbalıklarının sayısında korkunç bir artış oldu. Bu çok kârlı bir ticaret alanı ve artık işe mafya da girdi.”
Köpekbalıklarının korunmasında olumlu bir adım atılarak bazı ülkelerde yüzgeçlerinin kesilmesi yasaklandı. Fakat Doğal Hayatı Koruma Vakfı’nın siyaset yönetiminde çalışan Charlotte Mogensen, daha fazla önlem alınması gerektiği konusunda uyarıda bulunuyor: “Tüm dünyada köpekbalıkları tehlike altında. Balık avı yapılan bölgelerin idaresiyle ilgilenen tüm kuruluşları, sadece yüzgeç için avlanma konusunda yasaklar getirmekle kalmayıp, köpekbalıklarıyla ilgili veri talep etmeleri, rastgele avlanmayı azaltmaları ve köpekbalığı avcılığına gerçekçi sınırlar getirmeleri konusunda uyarıyoruz.”
Doğal yaşamın Yaratıcısının, görkemli canlıların böyle nedensiz yere yok edilmesine sonsuza dek izin vermeyeceğini bilmek sevindiricidir. Bu canlılar arasında korkutucu fakat yeryüzündeki yaşam için vazgeçilmez olan köpekbalığı da var (Vahiy 11:18).
[Dipnot]
^ p. 5 İşin tuhaf yanı, köpekbalığı yüzgeçlerinin yoğun miktarda cıva içerdiği keşfedildi ve bu erkeklerde kısırlığa neden olabiliyor.
[Sayfa 17’deki çerçeve/resimler]
KÖPEKBALIKLARI
Boyutları: En büyük tür olan balina köpekbalığının boyu 18 metreyi, ağırlığı da birkaç tonu bulabilir (üstte). Fakat bu tür, plankton ve küçük balıklarla beslenen zararsız bir canlıdır.
Gebelik dönemi: Yaklaşık 22 ay.
Üreme oranı: Köpekbalığı bir defada ortalama iki ila on yavru doğurabilir. Çoğu tür doğurarak ürer.
Büyüme hızı: Çoğunun cinsel olgunluğa erişmesi 12 ila 15 yıl sürer.
Ömür uzunluğu: Birçok köpekbalığı türünün kaç yıl yaşadığını belirlemek zordur, fakat saldırgan beyaz köpekbalığının 60 yıl yaşadığı tahmin ediliyor (aşağıda).
[Tanıtım Notları]
Seawatch.org
© Kelvin Aitken/age fotostock
[Sayfa 16, 17’deki resim]
300’ü aşkın türün 62’si soylarının tükenmesi tehlikesiyle karşı karşıyadır
[Tanıtım notu]
© Mark Strickland/SeaPics.com
[Sayfa 17’deki resim]
Yaklaşık yarım kilogram köpekbalığı yüzgeci, 200 dolar ya da daha yüksek bir fiyata satılabilir. Bütün bir beyaz köpekbalığı çenesi 10.000 dolara alıcı bulabilir
[Tanıtım notu]
© Ron & Valerie Taylor/SeaPics.com