Ehleketa hi xiyimo lexi: Loko Julia a tilanguta exivonini, u tivona a nyuherile. U ri, “Ndzi fanele ndzi hunguta miri,” hambileswi vatswari vakwe ni vanghana vakwe va n’wi byeleke leswaku u larile.

Julia u tibyele leswaku u lava ku hunguta miri wakwe hi tikhilogiramu ti nga ri tingani ntsena. Lexi a faneleke a xi endla i ku nga dyi ku ringana masiku ma nga ri mangani . . .

A wu ta endla yini loko a wu titwa hi ndlela leyi Julia a titwaka ha yona?

A swi bihanga ku karhateka hi ndlela leyi u langutekaka ha yona. Bibele yi vulavula kahle hi ndlela leyi vavasati ni vavanuna vo hlayanyana a va languteka ha yona, ku katsa na Sara, Rahele, Abigayele, Yosefa na Davhida. Bibele yi vula leswaku wansati la vuriwaka Abixaga a a ri “phyembye.”—1 Tihosi 1:4.

Hambiswiritano, vantshwa vo tala va karhateka swinene hi ndlela leyi va langutekaka ha yona. Sweswo swi nga va vangela swiphiqo leswikulu. Anakanya hi mhaka leyi:

• Eka nkambisiso wun’we, vanhwanyana lava endlaka 58 wa tiphesente va vule leswaku va nyuhele swinene, kambe a ko va lava endlaka 17 wa tiphesente ntsena lava a va nyuhele swinene.

• Eka nkambisiso wun’wana, vavasati lava endlaka 45 wa tiphesente lava a va ondzile a va anakanya leswaku va nyuhele ngopfu.

• Vantshwa van’wana va dya swakudya switsongo ngopfu hileswi va lavaka ku hunguta miri.

 Loko se u sungule ku dya swakudya switsongo ngopfu kumbe u ri ni vuvabyi byo karhi byo titsona swakudya, kombela mpfuno. Rhanga hi ku byela mutswari kumbe munhu un’wana lonkulu loyi u n’wi tshembaka. Bibele yi ri: “Nakulorhi wa ntiyiso u ni rirhandzu nkarhi hinkwawo, naswona i makwerhu la velekiweke loko ku ri ni maxangu.”—Swivuriso 17:17.

Leswi endlaka munhu a saseka kumbe a nga saseki hi leswi a nga swona hakunene. Anakanya hi Absalomu n’wana wa Hosi Davhida. Bibele yi ri:

“A ku nga ri na munhu loyi a a saseke ku fana na yena. . . . A a nga ri na xivati.”—2 Samuwele 14:25.

Kambe jaha leri a ri tikurisa, ri navela xikhundlha ni ku va ni vukanganyisi! Hikwalaho, loko Bibele yi vulavula hi Absalomu a yi n’wi hlamuseli tanihi munhu lonene; yi n’wi hlamusela tanihi wanuna loyi a a nga tshembekanga a tlhela a va ni rivengo leri n’wi susumeteleke ku dlaya.

Swi fanerile leswi Bibele yi hi tsundzuxaka yi ku:

“Mi tiambexa vumunhu lebyintshwa.”​—Vakolosa 3:10.

“Mi nga endli ku tisasekisa ka n’wina ku va ka le handle . . . , kambe a ku ve ka munhu la nge xihundleni wa mbilu.”—1 Petro 3:3, 4.

Hambileswi swi nga bihangiki loko munhu a lava ku languteka, kambe xa nkoka swinene ku tlula ndlela leyi u langutekaka ha yona i vumunhu bya wena. Hi ku famba ka nkarhi, timfanelo letinene hi tona ti nga ta ku endla leswaku van’wana va ku teka u ri la sasekeke ku tlula ku va ni timayisele kumbe miri wo saseka. Nhwanyana la vuriwaka Phylicia u ri: “Vanhu va hatla va byi vona vuxongi, kambe lexi vanhu va nga ta ku tsundzuka swinene ha xona hi leswi u nga swona hakunene ni timfanelo ta wena letinene.”

Xana minkarhi yin’wana a wu yi rhandzi ndlela leyi u langutekaka ha yona?

Xana u tshame u anakanya ni hi ku endla vuhandzuri bya ku tisasekisa kumbe u titsona swakudya leswaku u ta antswisa ndlela leyi u langutekaka ha yona?

I yini leswi a wu ta swi cinca eka ndlela leyi u langutekaka ha yona loko a wo kota ku endla tano? (Hlawula hinkwaswo leswi u lavaka ku swi cinca.)

• KU LEHA

• NTIKO

• MISISI

• XIVUMBEKO XA MIRI

• XIKANDZA

• MUVALA WA NHLONGE

Loko swivutiso swimbirhi swo sungula u swi hlamule hi ina naswona u hlawule swilo swinharhu kumbe ku tlula eka xivutiso xa vunharhu, anakanya hi mhaka leyi: Swi nga endleka leswaku van’wana a va ku voni hi ndlela leyi wena u tivonaka ha yona. Swa olova ku va munhu a karhateka ngopfu hi ndlela leyi a langutekaka ha yona.—1 Samuwele 16:7.