Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

DYONDZO 06

Vutomi Byi Sungule Njhani?

Vutomi Byi Sungule Njhani?

Xikwembu i “xihlovo xa vutomi.” (Pisalema 36:9) Xana wa swi tshemba sweswo? Vanhu van’wana va ehleketa leswaku a ku na Mutumbuluxi, swilo swi lo tiendlekela. Loko sweswo ku ri ntiyiso, swi vula leswaku na hina hi lo tikuma hi ri kona. Kambe loko ku ri leswaku i Yehovha Xikwembu a tumbuluxeke swilo hinkwaswo, u swi tumbuluxe hi xikongomelo. a Xiya leswi Bibele yi swi vulaka hi masungulo ya vutomi ni leswaku hikwalaho ka yini leswi yi swi vulaka ku ri ntiyiso.

1. Swi te njhani ku va ni tilo ni misava?

Bibele yi ri: “Eku sunguleni Xikwembu xi tumbuluxe tilo ni misava.” (Genesa 1:1) Van’wasayense vo tala va pfumela leswaku tilo ni misava swi ni masungulo. Xikwembu xi swi tumbuluxe njhani? Xi tirhise “matimba” ya xona ku nga moya lowo kwetsima leswaku xi endla swilo hinkwaswo, ku katsa ni swirimela, tinyeleti ni tipulanete.—Genesa 1:2.

2. Hikwalaho ka yini Xikwembu xi tumbuluxe misava?

Yehovha ‘a nga yi tumbuluxelanga swa hava misava, kambe u yi vumbele leswaku ku tshamiwa eka yona.’ (Esaya 45:18) U endle misava leswaku yi va kaya lerinene leri vanhu va nga ta kota ku tshama eka rona hilaha ku nga heriki. (Hlaya Esaya 40:28; 42:5.) Sayense yi vula leswaku misava yi hlawulekile. Hi yona ntsena pulanete leyi tivekaka leyi vanhu va nga kotaka ku hanya eka yona.

3. Vanhu va hambane njhani ni swiharhi?

Endzhaku ka loko Yehovha a endle misava, u tumbuluxe swilo leswi nga ta hanya eka yona. U rhange a endla leswaku ku va ni swimilana ni swiharhi. Endzhaku ka sweswo, “Xikwembu xi ya emahlweni xi vumba munhu hi xifaniso xa xona.” (Hlaya Genesa 1:27.) I yini lexi endlaka vanhu va hlawuleka? Leswi hi endliweke hi xifaniso xa Xikwembu, ha swi kota ku kombisa rirhandzu ni ku endla swilo leswinene ku fana na xona. Xi hi vumbe hi kota ku dyondza tindzimi tin’wana, hi tsakela swilo swo xonga ni ku tiphina hi vunanga. Ku hambana ni swiharhi, ha swi kota ku dzunisa Muvumbi wa hina.

ANAKANYISISA

Kambisisa vumbhoni lebyi kombisaka leswaku ku ni loyi a tumbuluxeke swilo leswi hanyaka ni leswaku leswi Bibele yi swi vulaka hi ntumbuluko swa twala. Xiya leswi vumunhu lebyinene bya vanhu byi hi dyondzisaka swona hi Xikwembu.

4. Ku ni loyi a tumbuluxeke swilo leswi hanyaka

Vanhu va ndhundhuzeriwa hikwalaho ko endla swilo leswi va swi kopeke eka ntumbuluko. I mani loyi a faneleke a dzunisiwa hikwalaho ka ntumbuluko? Tlanga VHIDIYO, ivi mi bula hi xivutiso lexi landzelaka.

  • Hi swihi swilo leswi vanhu va swi endleke leswi va swi kopeke eka ntumbuluko?

Yindlu yin’wana ni yin’wana yi pulaniwe ni ku akiwa hi munhu wo karhi. Kambe i mani loyi a pulaneke ni ku vumba swilo hinkwaswo swa ntumbuluko? Hlaya Vaheveru 3:4, ivi mi bula hi swivutiso leswi:

  • Hi swihi swilo leswi ku tsakisaka eka leswi tumbuluxiweke?

  • Xana swa twala ku pfumela leswaku tilo ni misava ni hinkwaswo leswi nga eka swona swi lo tumbuluxiwa? Hikwalaho ka yini u vula tano?

Xana a wu swi tiva?

U nga kuma tinhlokomhaka ni tivhidiyo leti vulavulaka hi mhaka leyi eka jw.org ehansi ka nhlokomhaka leyi nge, “Xana Swi Lo Endliwa?” ni leyi nge, “Mavonelo Yo Hambanahambana Ya Ndlela Leyi Vutomi Byi Sunguleke Ha Yona.”

“Entiyisweni, yindlu yin’wana ni yin’wana yi akiwe hi munhu, kambe loyi a akeke swilo hinkwaswo i Xikwembu.”

5. Leswi Bibele yi swi vulaka hi ntumbuluko swa twala

Eka Genesa ndzima 1, Bibele yi hlamusela ndlela leyi misava ni vutomi swi sunguleke ha yona. Xana u nga swi tshemba leswi yi swi vulaka kumbe ko va ntsheketo? Tlanga VHIDIYO, ivi mi bula hi swivutiso leswi landzelaka.

  • Xana Bibele yi dyondzisa leswaku misava ni hinkwaswo leswi hanyaka eka yona swi tumbuluxiwe hi masiku ya tsevu lama leheke tiawara ta 24?

  • Xana u vona onge leswi Bibele yi swi vulaka hi ku tumbuluxiwa ka swilo swa twala? Hikwalaho ka yini u vula tano?

Hlaya Genesa 1:1, ivi mi bula hi xivutiso lexi:

  • Van’wasayense va vula leswaku tilo ni misava swi ni masungulo. Leswi va swi vulaka swi fambisana njhani ni leswi wa ha ku swi hlayaka eBibeleni?

Van’wana va ehleketa leswaku Xikwembu xi vumbe swivumbiwa swo karhi leswi hi ku famba ka nkarhi swi cinceke swi va swivumbiwa swin’wana. Hlaya Genesa 1:21, 25, 27, ivi mi bula hi swivutiso leswi:

  • Xana Bibele yi dyondzisa leswaku Xikwembu xi endle sele leyi nga hundzuka yi va tinhlampfi, swiharhi ni vanhu? Xana xi tumbuluxe swilo leswi hanyaka hi “mixaka” ya swona? b

6. Xikwembu xi vumbe vanhu hi ndlela yo hlawuleka

Hi hambanile ni swiharhi leswi Yehovha a swi tumbuluxeke. Hlaya Genesa 1:26, ivi mi bula hi xivutiso lexi:

  • Leswi hi endliweke hi xifaniso xa Xikwembu vuswikoti lebyi hi nga na byona byo kombisa rirhandzu ni ntwelavusiwana byi hi byela yini hi vumunhu bya Xikwembu?

VAN’WANA VA RI: “Leswi Bibele yi swi vulaka hi ntumbuluko a swi twali.”

  • Wena u ri yini? Hikwalaho ka yini u vula tano?

NKATSAKANYO

Yehovha u tumbuluxe swilo hinkwaswo.

Mpfuxeto

  • Bibele yi ri yini mayelana ni masungulo ya tilo ni misava?

  • Xana Xikwembu xi tirhise sele yin’we ku tumbuluxa swilo kumbe xi lo swi tumbuluxa hi ku ya hi mixaka ya swona?

  • I yini lexi endlaka vanhu va hlawuleka?

Tiyimisele ku endla leswi

KUMA LESWI ENGETELEKEKE

Ntumbuluko wu kombisa leswaku ku ni Muvumbi.

“Xana Ntumbuluko Wu Hi Dyondzisa Yini?” (Xalamuka!, September 2006)

Vona ndlela leyi papa a nga hlamuselaka xifanyetana xakwe ha yona leswi Bibele yi swi dyondzisaka hi ku tumbuluxiwa ka swilo.

“Yehovha . . . U Tumbuluxe Swilo Hinkwaswo” (2:37)

Kambisisa leswaku hi swihi ku nga ntiyiso eka leswi vuriwaka hi dyondzo ya ku tiendlekela ka swilo ni leswi vuriwaka hi Bibele.

“Xana Xikwembu Xi Tirhise Evolution Ku Tumbuluxa Swivumbiwa Swo Hambanahambana?” (Nhlokomhaka leyi kumekaka eka website)

Kambisisa loko marhambu ya khale lama tshuburiweke kumbe sayense yi kombisa leswaku ku ni Mutumbuluxi kumbe swilo swi lo tiendlekela.

The Origin of Life—Five Questions Worth Asking (broxara)

a Dyondzo 25 yi ta vulavula hi xikongomelo xa Xikwembu hi vanhu.

b EBibeleni, rito “mixaka” ri vula ntlawa lowukulu wa swivumbiwa swo karhi.