“Exikolweni lexi tlakukeke a ndzi nga amukeleki eka vana vo tala naswona sweswo swa vava. Kutani loko ndzi sungula ku ya exikolweni xa sekondari, ndzi cince ndlela leyi a ndzi languteka ha yona ni langutelo ra mina—naswona sweswo swi lo nyanyisa xiyimo. A ndzi swi lava ngopfu ku va ni vanghana lerova ndzi pfumele ku lawuriwa hi ntshikilelo wa tintangha, ntsena leswaku vadyondzi-kulorhi va ta ndzi rhandza.”—Jennifer, loyi a nga ni malembe ya 16. *

Xana u langutana ni ntshikilelo wa tintangha? Loko swi ri tano, xihloko lexi xi ta ku pfuna leswaku u kota ku lwisana na wona.

Ntshikilelo wa tintangha wu nga endla leswaku vanhu lava lulameke va endla swilo swo biha.

“Vunakulobye byo biha byi onha mikhuva leyi pfunaka.”—1 Vakorinto 15:33.

“Minkarhi yin’wana hi nga ha endla swilo leswi hi swi tivaka leswaku swi hoxile hi leswi hi lavaka ku tsakisa vanhu!”—Dana.

Hi nga tivangela ntshikilelo hina vini.

“Loko ndzi navela ku endla leswi lulameke, leswo biha swi kona eka mina.”—Varhoma 7:21.

“Hakanyingi ntshikilelo lowu ndzi vaka na wona hi lowu ndzi tivangelaka wona; entiyisweni ndzi navela swilo leswi tintangha ta mina ti vulavulaka ha swona ni leswi ti swi endlaka swi languteka swi tsakisa swinene.”—Diana.

U nga tibuma hi ku ka u nga pfumeli leswaku van’wana va lawula swiboho swa wena.

“Hlayisani ripfalo lerinene.”—1 Petro 3:16.

“Nkarhi wun’wana a swi ndzi tikela swinene ku langutana ni ntshikilelo wa tintangha, kambe sweswi a ndzi chavi ku va loyi a hambaneke naswona ndzi yima ndzi tiyile eka swiboho swa mina. A xi kona lexi tlulaka ku ya etlela nivusiku u ri ni ripfalo leri baseke.”—Carla.

Loko u tshikileriwa leswaku u endla swilo leswi hoxeke, ringeta ku endla leswi landzelaka:

Anakanya hi vuyelo lebyi nga ta va kona. Tivutise, ‘Ku vuriwa yini loko ndzi pfumela ku lawuriwa hi ntshikilelo kutani ndzi phasiwa? Vatswari va mina va ta anakanya yini hi mina? Ndzi ta titwa njhani?’—Nawu wa Bibele: Vagalatiya 6:7.

“Vatswari va mina va ndzi vutisa swivutiso swo tanihi leswi nge, ‘Loko wo phasiwa hi ntshikilelo, i yini leswi nga ta humelela hi wena?’ Va ndzi pfuna leswaku ndzi vona ndlela leyi ntshikilelo wa tintangha wu nga onhaka vumundzuku bya mina ha yona.”—Olivia.

Khorwiseka hi leswi u pfumelaka eka swona. Tivutise, ‘Ha yini ndzi pfumela leswaku ku endla swilo leswi swi ni khombo eka mina kumbe eka van’wana?’—Nawu wa Bibele: Vaheveru 5:14.

“Loko ndza ha ri ntsongo, a ndzo ala kunene kumbe ndzi hlamula hi ku komisa, kambe sweswi ndzi nga hlamusela kahle leswaku ha yini ndzi ta endla kumbe ndzi nga swi endli swilo swo karhi. Ndzi yima ndzi tiyile eka tidyondzo leti ndzi pfumelaka eka tona malunghana ni leswinene ni leswi hoxeke. Nhlamulo yi huma eka mina—ku nga ri eka munhu un’wana.”—Anita.

Anakanya hi leswi u nga swona. Tivutise, ‘Ndzi lava ku va munhu wa njhani?’ Kutani anakanya hi ntshikilelo lowu u langutanaka na wona ivi u tivutisa, ‘Xana munhu wo tano a a ta endla yini eka xiyimo lexi?’—Nawu wa Bibele: 2 Vakorinto 13:5.

“Ndza eneriseka hileswi ndzi nga xiswona, kutani a ndzi na mhaka ngopfu ni leswi vanhu van’wana va swi ehleketaka hi mina. Handle ka sweswo, vanhu vo tala va swi rhandza leswi ndzi nga xiswona.”—Alicia.

Anakanya hi vumundzuku. Loko u ri exikolweni, eka malembe ma nga ri mangani—kumbe hambi ku ri tin’hweti ti nga ri tingani—vanhu lava u ringetaka ku va tsakisa va nga ha va va nga ha ri kona ekusuhi na wena.

“Ndzi langute xifaniso lexi hi tekiweke ni vana lava a ndzi nghena na vona xikolo naswona mavito man’wana ya vadyondzi-kulorhi a ndzi nga ha ma tsundzuki. Kambe loko ndza ha ri na vona exikolweni, mavonelo ya vona a ma ri ya nkoka eka mina ku tlula ku tshama ndzi tshembekile eka leswi ndzi swi pfumelaka. A ku ri vuphukuphuku hakunene!”—Dawn, loyi sweswi a nga ni malembe ya 22.

Tilunghiselele. Bibele yi ri: “Tiva ndlela leyi [u] faneleke ku hlamula un’wana ni un’wana ha yona.”—Vakolosa 4:6.

“Vatswari va mina va pfune mina na sesi wa mina leswaku hi anakanya hi xiyimo xo karhi lexi nga ha humelelaka kutani hi tlanga drama hi xona leswaku loko hi langutana na xona hi xiviri, hi ta tiva leswi hi faneleke hi swi endla.”—Christine.