“Eku sunguleni Xikwembu xi tumbuluxe matilo ni misava.”—Genesa 1:1.

LESWI BIBELE YI SWI VULAKA

Xikwembu xi tumbuluxe vuako hinkwabyo ku katsa ni misava malembe yo tala lama hundzeke—“eku sunguleni,” hilaha Genesa 1:1 yi vulaka hakona. Van’wasayense va manguva lawa va pfumela leswaku vuako byi ve ni masungulo. Van’wasayense va ha ku ringanyeta leswaku byi nga va byi ri ni malembe ya kwalomu ka 14 wa tibiliyoni.

Bibele yi tlhela yi hlamusela “masiku” ya tsevu ya ku tumbuluxa. Kambe a yi vuli leswaku masiku lawa a ma lehe tiawara ta 24. (Genesa 1:31) Kahle-kahle Bibele yi tirhisa rito “siku” ku kombetela eka ku leha ka minkarhi yo hambana-hambana. Hi xikombiso, yi vula leswaku nkarhi hinkwawo wo tumbuluxa i “[siku] leri Yehovha Xikwembu a endleke misava ni tilo ha rona.” (Genesa 2:4) Entiyisweni, “masiku” lawa ya ku tumbuluxa a ku ri magidi yo tala ya malembe.—Pisalema 90:4.

LESWI ENDLAKA SWI VA SWA NKOKA

Mhaka leyi nga mavunwa ya leswaku Xikwembu xi tumbuluxe misava hi masiku ya tsevu lama leheke tiawara ta 24 yi nga ha ku endla leswaku u nga yi tshembi Bibele hi ku helela. Hi hala tlhelo, loko Bibele hakunene yi ri ni rungula leri tshembekaka malunghana ni ku tumbuluxiwa, u nga vuyeriwa eka “vutlhari lebyi pfunaka” bya yona byo tala.—Swivuriso 3:21.

“Xikwembu xi ya emahlweni xi ku: ‘Misava a yi humese mimoya-xiviri leyi hanyaka hi ku ya hi mixaka ya yona.’”—Genesa 1:24.

LESWI BIBELE YI SWI VULAKA

Xikwembu a xi tumbuluxanga swilo leswi hanyaka swi ri swa xivumbeko lexi olovaka ivi xi swi pfumelela swi hundzuka leswi rharhanganeke. Ematshan’weni ya sweswo, xi tumbuluxe “mixaka” yo karhi ya swimilana ni swiharhi leswi rharhanganeke, leswi na swona swi tswalaneke “hi ku ya hi mixaka ya [swona].” (Genesa 1:11, 21, 24) Endlelo leri, leri ninamuntlha ra ha yaka emahlweni, ri endle leswaku misava yi tala hi “mixaka” leyi fanaka ya swilo leswi hanyaka leswi Xikwembu xi swi tumbuluxeke.—Pisalema 89:11.

Bibele a yi vuli leswaku eka muxaka wo karhi ku nga va ni tinxaka tingani, hilaha swi nga ha endlekaka hakona loko swiharhi swa mixaka yo hambana swi tswalana ivi swi titwananisa ni ndhawu leyi swi nga eka yona. Hambiloko vanhu van’wana va teka ku titwananisa koloko ni ndhawu ku ri muxaka wo karhi wa ku tihundzukela ka swilo, a ku humesiwanga muxaka lowuntshwa wa swilo leswi hanyaka. Vulavisisi bya manguva lawa byi seketela mhaka ya leswaku tinxaka ta swimilana ni swiharhi swi cince katsongo eka malembe yo tala lama hundzeke.

LESWI ENDLAKA SWI VA SWA NKOKA

Ndlela leyi Bibele yi pakanisaka ha yona eka timhaka ta sayense loko yi hlamusela hi “mixaka” ya swilo leswi hanyaka yi tiyisa ku tshembeka ka yona etimhakeni tin’wana, ku katsa ni le ka matimu ni vuprofeta.

“Matilo ma andlariwe hi mavoko ya mina.”—Esaya 45:12.

LESWI BIBELE YI SWI VULAKA

Xikwembu i Xihlovo xa matimba lama nga heriki. (Yobo 37:23) Leswi i swa nkoka hikuva van’wasayense va kume leswaku matimba ma nga hundzuriwa. Bibele yi vula leswaku Xikwembu hi xoxe i Xihlovo xa “matimba lamakulu” lama endleke vuako hinkwabyo. (Esaya 40:26) Xikwembu xi tshembisa ku tirhisa matimba ya xona ku hlayisa swilo leswi xi swi vumbeke, hikuva Bibele yi vula leswi malunghana ni dyambu, n’weti ni tinyeleti: “[Xikwembu xi] swi veka leswaku swi va kona hi masiku, hilaha ku nga riki na makumu.”—Pisalema 148:3-6.

LESWI ENDLAKA SWI VA SWA NKOKA

Allan Sandage, mutivi wa tinyeleti u tshame a ku: “Van’wasayense a va nge swi koti ku hlamula swivutiso swo enta. Va tsandzeka ku hlamula swivutiso swo fana ni leswaku ha yini ku ri ni vuako.” Bibele a yi hlamuseli hi ku tumbuluxiwa ka swilo hi ndlela leyi fambisanaka ni sayense ntsena, kambe yi tlhela yi hlamula swivutiso leswi van’wasayense va tsandzekaka ku swi hlamula—swo tanihi lexi nge, Hi xihi xikongomelo xa Xikwembu hi misava ni vanhu? *