1, 2. (a) I yini lexi kombisaka leswaku vandlha ra le Kolosa ra le minkarhini ya vaapostola a ri ri eku hlaseriweni? (b) Hi yihi ndzayo leyi pfuneke vamakwerhu va le Kolosa leswaku va tshama va ri ni vun’we?

VANDLHA ra Vukreste ra le Kolosa ra le minkarhini ya vaapostola a ri ri eku hlaseriweni. Van’wana evandlheni a va vanga ku avana hi ku vula leswaku vanhu hinkwavo va fanele va yingisa Nawu wa Muxe. Van’wana a va seketela filosofi ya vahedeni va vula leswaku swi hoxile ku tiphina hi vutomi. Muapostola Pawulo u tsale papila leri khutazaka, leswaku a lwisana ni tidyondzo toleto ta mavunwa, a lemuxa Vakolosa a ku: “Tivoneleni: swi nga ha endleka ku va ni un’wana loyi a nga ta mi phasa hi filosofi ni vuxisi bya hava hi ku ya hi ndhavuko wa vanhu, hi ku ya hi swilo swa masungulo swa misava, ku nga ri hi ku ya hi Kreste.”—Kol. 2:8.

² Loko Vakreste volavo lava totiweke a va lo hlayisa mianakanyo ya vona eka “swilo swa masungulo swa misava,” a va ta va va fularhele lunghiselelo ra Yehovha ro va ponisa. (Kol. 2:20-23) Leswaku Pawulo a va pfuna va hlayisa vuxaka bya vona bya risima ni Xikwembu, u va lemukisile a ku: “Hlayisani mianakanyo ya n’wina yi ri eka swilo swa le henhla, ku nga ri eka swilo swa la misaveni.” (Kol. 3:2) Vamakwavo va Kreste a va fanele va tshama va ri karhi va anakanya hi ntshembo wa vona wo kuma ndzhaka leyi nga onhakiki leyi va “vekeriweke [yona] ematilweni.”—Kol. 1:4, 5.

3. (a) Hi wihi ntshembo lowu Vakreste lava totiweke va tshamaka va ri karhi va anakanya ha wona? (b) Hi swihi swivutiso leswi hi nga ta swi kambisisa exihlokweni lexi?

 ³ Ninamuntlha, Vakreste lava totiweke va hlayisa mianakanyo ya vona yi ri eka Mfumo wa Xikwembu wa le tilweni ni le ka ntshembo wa vona wa ku va “vadyandzhaka-kulobye na Kreste.” (Rhom. 8:14-17) Kambe ku vuriwa yini hi lava nga ni ntshembo wo hanya laha misaveni? Marito ya Pawulo ma tirha njhani eka vona? “Tinyimpfu tin’wana” ti nga hlayisa mianakanyo ya tona yi ri eka “swilo swa le henhla” hi ndlela yihi? (Yoh. 10:16) Naswona hina hinkwerhu hi nga vuyeriwa njhani loko hi kambisisa swikombiso swa vavanuna vo tshembeka vo tanihi Abrahama na Muxe, lava hambiloko va langutane ni swiyimo swo tika, va hlayiseke mianakanyo ya vona yi ri eka swilo swa le henhla?

4. Tinyimpfu tin’wana ti nga hlayisa mianakanyo ya tona yi ri eka swilo swa le henhla hi ndlela yihi?

⁴ Hambileswi tinyimpfu tin’wana ti nga riki na ntshembo wo ya hanya etilweni, na tona ti nga tshama ti ri karhi ti anakanya hi swilo swa le henhla. Njhani? Hi ku rhangisa Yehovha Xikwembu ni timhaka ta Mfumo evuton’wini bya tona. (Luka 10:25-27) Kreste u endle tano kutani na hina hi fanele hi endla tano. (1 Pet. 2:21) Ku fana ni vamakwerhu va le minkarhini ya vaapostola, hi langutana ni mavonelo lama hoxeke, tifilosofi ta misava ni moya wo rhandza rifuwo emafambiselweni ya swilo ya Sathana. (Hlaya 2 Vakorinto 10:5.) Tanihi vatekeleri va Yesu, hi fanele hi tivonela eka minhlaselo yo tano leyi nga onhaka vuxaka bya hina na Yehovha.

5. Hi swihi swivutiso leswi hi nga tivutisaka swona malunghana ni ndlela leyi hi ri tekaka ha yona rifuwo?

⁵ Xana hi pfumele ku ngheniwa hi langutelo leri misava yi ri tekaka ha yona rifuwo? Swilo leswi hi swi anakanyaka ni leswi hi swi endlaka swi kombisa swilo leswi hi swi rhandzaka hakunene. Yesu u te: “Laha xuma xa wena xi nga kona, hi laha ni mbilu ya wena yi nga ta va kona.” (Mat. 6:21) I swinene ku tshama hi ri karhi hi tikambela leswaku hi ta tiva laha mbilu ya hina yi voyameleke kona. Tivutise: ‘Ndzi heta nkarhi wo tanihi kwihi ndzi ri karhi ndzi anakanya hi mali? Xana ndzi heta nkarhi wo tala ndzi ri karhi ndzi anakanya hi ku kuma ntirho wo antswa, kumbe ndzi ri karhi ndzi ringeta ku hanya emafurheni? Kumbe, xana ndzi tikarhatela ku hanya vutomi byo olova ndzi tlhela ndzi anakanyisisa hi vuxaka bya mina na Yehovha?’ (Mat. 6:22) Yesu u kombise leswaku lava va tikarhatelaka ku “tihlayisela xuma emisaveni” va nga lahlekeriwa hi vuxaka bya vona na Yehovha.—Mat. 6:19, 20, 24.

6. Hi nga hlula njhani enyimpini yo lwisana ni mboyamelo wa hina wa ku nga hetiseki?

⁶ A hi hetisekanga, hikwalaho swa olova leswaku hi endla swilo leswi hoxeke. (Hlaya Varhoma 7:21-25.) Loko hi nga titsheganga hi moya lowo kwetsima wa Xikwembu, hi nga ha endla “mintirho ya munyama.” Mintirho yoleyo yi nga ha katsa swiendlo swo tanihi ‘minkhuvo ya huwa ni ku dakwa, rimbewu leri nga riki enawini ni ku tikhoma ko biha.’ (Rhom. 13:12, 13) Leswaku hi kota ku hlula enyimpini yo lwisana ni “swilo swa la misaveni”—swilo leswi tsakisaka nyama—hi fanele hi hlayisa mianakanyo ya hina yi ri eka swilo swa le henhla. Hi fanele hi tikarhata swinene leswaku hi kota ku endla tano. Hi yona mhaka muapostola Pawulo a nga te: “Ndzi ba miri wa mina, ndzi wu kongomisa tanihi hlonga.” (1 Kor. 9:27) A swi kanakanisi leswaku loko hi lava ku tshama emphikizanweni wa vutomi hi fanele hi tikarhata swinene! A hi kambisiseni leswi vavanuna vambirhi vo tshembeka va khale va swi endleke leswaku va “xi tsakisa kahle [Xikwembu].”—Hev. 11:6.

7, 8. (a) Hi swihi swiphiqo leswi Abrahama na Sara va langutaneke na swona? (b) Abrahama a a tshamela ku anakanyisisa hi yini?

⁷ Loko Yehovha a byele Abrahama leswaku a rhurha ni ndyangu wa yena va ya etikweni ra Kanana,  u yingisile. Hikwalaho ka leswi Abrahama a kombiseke ripfumelo a tlhela a yingisa, Yehovha u endle ntwanano na yena a ku: “Ndzi ta endla tiko lerikulu ha wena ndzi ku katekisa.” (Gen. 12:2) Hambiswiritano, endzhaku ka malembe yo tala, Abrahama ni nsati wa yena Sara a va nga si va na n’wana. Xana Yehovha a a xi rivele xitshembiso xa yena eka Abrahama? Ku tlula kwalaho, vutomi eKanana a byi nga olovi. Abrahama ni ndyangu wa yena a va sukele kaya ra vona ni maxaka ya vona eUra, muti lowu fuweke wa le Mesopotamiya. Va fambe tikhilomitara to tlula 1 600 va ya eKanana, laha va fikeke va tshama emintsongeni, va tiyisela ndlala va tlhela va langutana ni vaphangi. (Gen. 12:5, 10; 13:18; 14:10-16) Nilokoswiritano, a va nga swi naveli ku tlhelela evuton’wini bya vulovolovo bya le Ura.—Hlaya Vaheveru 11:8-12, 15.

⁸ Ematshan’weni yo anakanyisisa hi “swilo swa la misaveni,” Abrahama u ve “ni ripfumelo eka Yehovha.” (Gen. 15:6) U hlayise mianakanyo ya yena yi ri eka swilo swa le henhla hi leswi a anakanyisiseke hi switshembiso swa Xikwembu. Hikwalaho, ripfumelo ra Abrahama ri hakeriwile loko Xikwembu Lexi nge Henhla-henhla xi humelela eka yena kutani xi ku: “‘Ndzi kombela u languta ehenhla ematilweni, u hlaya tinyeleti loko u swi kota ku ti hlaya.’ [Xi] ya emahlweni [xi] ku eka yena: ‘Mbewu ya wena yi ta va tano.’” (Gen. 15:5) Marito wolawo ma fanele ma n’wi tiyise nhlana! Nkarhi wun’wana ni wun’wana loko Abrahama a languta exibakabakeni lexi nga ni tinyeleti, a a tsundzuka xitshembiso xa Yehovha xa leswaku u ta andzisa vatukulu va yena. Naswona hi nkarhi lowu faneleke wa Xikwembu, Abrahama u ve ni n’wana wa jaha, hilaha a a tshembisiwe hakona.—Gen. 21:1, 2.

9. Ku landzela xikombiso xa Abrahama swi nga hi khutaza njhani leswaku hi tshama hi khomekile entirhweni wa Xikwembu?

⁹ Na hina hi rindzele ku hetiseka ka switshembiso swa Xikwembu, ku fana na Abrahama. (2 Pet. 3:13) Loko hi nga hlayisi mianakanyo ya hina yi ri eka swilo swa le henhla, switshembiso swoleswo swi nga ha vonaka swi hlwela ku hetiseka naswona hi nga ha hunguta ndlela leyi a hi swi hisekela ha yona ku tirhela Yehovha. Hi xikombiso, xana u titsone swo karhi enkarhini lowu hundzeke leswaku u ta va phayona kumbe u endla leswi engetelekeke entirhweni wa Yehovha hi ndlela yo karhi? Loko u swi endlile sweswo, wa bumabumeriwa. Ku vuriwa yini hi sweswi? Tsundzuka, Abrahama a a tshama a ri karhi a anakanya hi “muti lowu nga ni masungulo lama tiyeke.” (Hev. 11:10) U “kombise ripfumelo eka Yehovha, naswona swi hlayiwe eka yena leswaku i ku lulama.”—Rhom. 4:3.

10. Muxe u kurisiwe njhani?

¹⁰ Wanuna un’wana loyi a hlayiseke mianakanyo yakwe yi ri eka swilo swa le henhla a ku ri Muxe. Loko a ha ri muntshwa, u “leteriwe hi vutlhari hinkwabyo bya Vaegipta.” Yoleyo a ku nga ri dyondzo leyi tolovelekeke. Tiko ra Egipta a ri ri mfumo lowu a wu fuma hi nkarhi wolowo naswona Muxe a a tshama endyangwini wa Faro. A swi hlamarisi leswi Muxe a veke ni “matimba emaritweni yakwe ni le swiendlweni swakwe” hikwalaho ka dyondzo yoleyo leyi tlakukeke. (Mint. 7:22) Anakanya hi malunghelo lawa a ma ta va ma n’wi pfulekerile. Kambe, Muxe u hlayise mianakanyo yakwe yi ri eka swilo leswi tlakukeke swinene, ku nga ku endla ku rhandza ka Xikwembu.

11, 12. I dyondzo yihi leyi Muxe a a yi teka yi ri ya nkoka swinene, naswona hi swi tivisa ku yini?

¹¹ Loko Muxe a ha ri ntsongo, mana wa yena Yokebedi u n’wi dyondzise hi Xikwembu xa Vaheveru. Muxe a a byi teka byi ri bya nkoka swinene vutivi bya Yehovha naswona a a byi teka byi ri lebyi tlulaka rifuwo rihi na rihi. Hikwalaho u pfumele ku lahlekeriwa hi malunghelo lawa a a ta va a ma kumile hikwalaho ka leswi a a tshama endyangwini wa Faro. (Hlaya Vaheveru 11:24-27.) Hakunene, ndzetelo lowu Muxe a wu kumeke loko a ha ri ntsongo ni ripfumelo ra yena eka  Yehovha swi n’wi pfunile leswaku a hlayisa mianakanyo ya yena eka swilo swa le henhla.

¹² Muxe u dyondzisiwe dyondzo ya le henhla enkarhini wa yena, kambe xana u yi tirhisele leswaku a ta va munhu la nga ni matimba, la dumeke kumbe la fuweke aEgipta? Doo! Loko a a swi endlile sweswo, a a ta va a nga “[alanga] ku vuriwa n’wana wa N’wa-Faro, a hlawula ku xaniseka ni vanhu va Xikwembu ku ri ni ku tiphina hi xidyoho swa nkarhinyana.” Swi le rivaleni leswaku Muxe u tirhise dyondzo ya yena ya moya leswaku a hetisisa xikongomelo xa Yehovha.

13, 14. (a) I yini lexi pfuneke Muxe ku fanelekela xiavelo lexi Yehovha a a ta n’wi nyika xona? (b) I yini leswi hi nga ha bohekaka ku swi endla, ku fana na Muxe?

¹³ Muxe a a n’wi rhandza Yehovha ni vanhu va Yena. Loko a ri ni malembe ya 40, Muxe a a anakanya leswaku se u swi lunghekerile ku ntshunxa vanhu va Xikwembu evuhlongeni aEgipta. (Mint. 7:23-25) Hambiswiritano, loko Yehovha a nga si n’wi nyika xiavelo xexo, ku ni nchumu wo karhi lowu Muxe a a fanele a wu endla. A a fanele a hlakulela timfanelo to tanihi ku titsongahata, ku lehisa mbilu, vunene ni ku tikhoma. (Swiv. 15:33) Muxe a a fanele a kuma ndzetelo lowu a wu ta n’wi endla a lunghekela ku tiyisela miringo ni maxangu lawa a a ta langutana na wona. Makume ma nga ri mangani ya malembe lawa a ma heteke a ri murisi ma n’wi pfunile leswaku a hlakulela timfanelo leti.

¹⁴ Xana Muxe u dyondze swo karhi eka ndzetelo lowu a wu kumeke loko a ri murisi? Ina, u swi dyondzile. Rito ra Xikwembu ri vula leswaku Muxe “a a rhule ku tlula vanhu hinkwavo lava a va ri ehenhla ka vuandlalo bya misava.” (Tinhl. 12:3) U hlakulele ku titsongahata, loku n’wi pfuneke ku lehisa mbilu loko a tirhisana ni vanhu vo hambana-hambana lava a va ri ni swiphiqo swo tika. (Eks. 18:26) Na hina swi nga ha lava hi hlakulela timfanelo leti nga ta hi pfuna ku pona ‘nhlomulo lowukulu’ ivi hi nghena emisaveni leyintshwa yo lulama ya Xikwembu. (Nhlav. 7:14) Xana ha swi kota ku hanyisana ni vanhu van’wana, ku katsa ni lava hi anakanyaka leswaku va hlundzuka hi ku olova? Hi fanele hi yingisa marito ya muapostola Petro, loyi a khutazeke vapfumeri-kulobye a ku: “Xiximani vanhu va mixaka hinkwayo, rhandzani nhlengeletano ya vamakwenu hinkwayo.”—1 Pet. 2:17.

15, 16. (a) Ha yini swi ri swa nkoka leswaku hi hlayisa mianakanyo ya hina yi ri eka swilo swa le henhla? (b) Ha yini Vakreste va fanele va tshama va ri ni mahanyelo lamanene?

¹⁵ Hi hanya “[eminkarhini] ya mangava leyi swi nonon’hwaka ku langutana na yona.” (2 Tim. 3:1) Hikwalaho leswaku hi tshama hi ri ekusuhi ni Xikwembu hi fanele hi hlayisa mianakanyo ya hina yi ri eka swilo swa le henhla. (1 Tes. 5:6-9) A hi voneni tindlela tinharhu leti hi nga swi endlaka ha tona sweswo.

¹⁶ Mahanyelo ya hina: Petro u swi xiyile leswaku i swa nkoka ku va ni mahanyelo lamanene. U te: “Hlayisani ku tikhoma ka n’wina ku ri kunene exikarhi ka matiko, leswaku, . . . va dzunisa Xikwembu . . . hikwalaho ka mintirho leyinene ya n’wina leyi va nga timbhoni leti yi voneke hi mahlo.” (1 Pet. 2:12) Ku nga khathariseki leswaku hi le kaya, entirhweni, exikolweni, eku tihungaseni kumbe entirhweni wo chumayela, hi tikarhatela ku yisa ku dzuneka eka Yehovha hi ku tikhoma ka hina lokunene. Hinkwerhu a hi hetisekanga naswona hi endla swihoxo. (Rhom. 3:23) Kambe loko hi ya emahlweni hi “[lwa] nyimpi leyinene ya ripfumelo,” hi nga swi kota ku hlula nyama ya hina leyi nga hetisekangiki.—1 Tim. 6:12.

17. Hi nga ri tekelela njhani langutelo leri Kreste Yesu a a ri na rona? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

¹⁷ Langutelo ra hina: Leswaku hi tshama hi ri ni mahanyelo lamanene hi fanele hi va ni langutelo lerinene. Muapostola Pawulo u te: “Hlayisani langutelo leri ra mianakanyo eka n’wina leri a ri ri kona ni le ka Kreste Yesu.” (Filp. 2:5) Yesu a a ri ni langutelo ra njhani? A a titsongahata. Ku  titsongahata ku n’wi susumetele ku tinyiketela loko a chumayela. Ku chumayela van’wana mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu a swi ri swa nkoka swinene eka yena. (Mar. 1:38; 13:10) Yesu a a teka Rito ra Xikwembu tanihi nkongomiso lowu nga riki na xihoxo. (Yoh. 7:16; 8:28) U dyondze Matsalwa yo Kwetsima hi ku hiseka leswaku a ta ma tshaha, a ma seketela a tlhela a ma hlamusela. Loko hi titsongahata hi tlhela hi hisekela ntirho wo chumayela ni ku endla dyondzo ya munhu hi yexe ya Bibele, hi ta va ni mianakanyo leyi fanaka ni ya Kreste.

18. Hi yihi ndlela ya nkoka leyi hi nga seketelaka ntirho wa Yehovha ha yona?

¹⁸ Nseketelo wa hina: Xikongomelo xa Yehovha hi leswaku “matsolo hinkwawo ya lava nga etilweni ni lava nga emisaveni . . . ma nkhinsama hi vito ra Yesu.” (Filp. 2:9-11) Hambileswi Yesu a nga ni xikhundlha lexi tlakukeke, u titsongahatela ku endla ku rhandza ka Tata wa yena, kutani na hina hi fanele hi endla leswi fanaka. (1 Kor. 15:28) Njhani? Hi ku wu endla hi mbilu hinkwayo ntirho lowu hi lerisiweke ku wu endla, ku nga ntirho wo “endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa.” (Mat. 28:19) Nakambe, hi fanele “hi [endlela] hinkwavo leswi nga swinene,” hi endlela vaakelani ni vamakwerhu swilo leswinene.—Gal. 6:10.

19. Hi fanele hi tiyimisela ku endla yini?

¹⁹ Ha swi tlangela swinene leswi Yehovha a hi tsundzuxaka ku hlayisa mianakanyo ya hina yi ri eka swilo swa le henhla! Leswaku hi kota ku endla tano, hi fanele hi “[tsutsuma] hi ku tiyisela eka mphikizano lowu vekiweke emahlweni ka hina.” (Hev. 12:1) Onge hinkwerhu ka hina hi nga tirha hi ‘moya-xiviri hinkwawo kukota loko hi tirhela Yehovha,’ kutani Tata wa hina wa le tilweni u ta hi katekisa swinene hikwalaho ka matshalatshala lawa hi ma endlaka.—Kol. 3:23, 24.