Xana Timbhoni Ta Yehovha I Vukhongeri Bya Protestente?
Swivutiso Swa Vahlayi
Xana Timbhoni Ta Yehovha I Vukhongeri Bya Protestente?
Timbhoni ta Yehovha a ti ti teki ti ri vukhongeri bya Protestente. Ha yini?
Vuprotestente byi sungule hi lembe-xidzana ra vu-16 eYuropa hi xikongomelo xo cinca matirhelo ya Kereke ya Rhoma Khatoliki. Rito leri nge “Protestente” eku sunguleni a ri tirha eka valandzeri va Martin Luther eka Nhlangano lowu khomeriweke edorobeni ra Speyer hi 1529. Ku sukela hi nkarhi wolowo, vito rolero ri sungule ku va ri hlamusela vanhu hinkwavo lava namarhelaka tidyondzo ni swikongomelo swa Tsima ro Lwela Fambiselo Lerintshwa ra Kereke. Xihlamusela-marito lexi vuriwaka Merriam-Webster’s Collegiate, Nkandziyiso wa vu-11, xi hlamusela Muprotestente tanihi “xirho xa kereke yin’wana ni yin’wana leyi nga pfumeriki leswaku Mupapa hi yena a lawulaka misava hinkwayo nileswaku hi yena a pfumelelaka leswaku ku Cinciwa milawu yo tanihi leyi vulaka leswaku munhu u amukeleka eka Xikwembu ntsena loko a kombisa ripfumelo eka xona, leswaku vanhu hinkwavo lava nghenaka kereke i vaprista, nileswaku Bibele hi yona ntsena leyi paluxaka ntiyiso.”
Hambileswi Timbhoni ta Yehovha ti nga pfumeriki leswaku mupapa hi yena a lawulaka misava hinkwayo, ti seketela Bibele hi timbilu ta tona hinkwato, ti hambanile ni vukhongeri bya Protestente hi tindlela to tala leti xiyekaka. Entiyisweni buku ya The Encyclopedia of Religion yi hlamusela Timbhoni ta Yehovha tanihi “leti hambaneke” ni vukhongeri lebyin’wana. Xiya swilo swinharhu leswi ti hambaneke ha swona ni vukhongeri lebyin’wana.
Xo sungula, hambileswi vukhongeri bya Protestente byi papalataka tidyondzo tin’wana leti dyondzisiwaka hi vukhongeri bya Khatoliki, varhangeri va Tsima ro Lwela Fambiselo Lerintshwa eKerekeni va ha pfumela eka tidyondzo tin’wana leti dyondzisiwaka hi Khatoliki, to tanihi dyondzo ya Vunharhu-un’we, ndzilo wa tihele ni ku nga fi ka moya-xiviri wa munhu. Hambiswiritano, Timbhoni ta Yehovha ti pfumela leswaku tidyondzo teto a to kanetana ntsena ni Bibele kambe ti tlhela ti hlohlotela langutelo leri hoxeke hi Xikwembu.—Vona matluka 4-7 ya magazini lowu.
Xa vumbirhi, xikongomelo xa Timbhoni ta Yehovha a hi ku lwisana ni vukhongeri byo karhi kambe i ku landzela swiletelo leswinene. Ti yi tekela enhlokweni ndzayo ya Bibele leyi nge: “Hlonga ra Hosi a ri fanelanga ri lwa, kambe ri fanele ri olova eka hinkwavo, ri fanelekela ku dyondzisa, ri tikhoma eka leswo biha, ri va letela hi ku rhula lava nga ni mboyamelo lowu nga riki wunene.” (2 Timotiya 2:24, 25) Timbhoni ta Yehovha ti paluxa ku hambana loku nga kona exikarhi ka leswi Bibele yi swi vulaka ni leswi dyondzisiwaka hi mintlawa yo tala ya vukhongeri. Hambiswiritano, xikongomelo xa tona a hi ku cinca matirhelo ya tinhlengeletano tin’wana ta tikereke. Ematshan’weni ya sweswo, xikongomelo xa tona i ku pfuna vanhu va timbilu letinene leswaku va kuma vutivi lebyi kongomeke bya Xikwembu ni Rito ra xona, ku nga Bibele. (Vakolosa 1:9, 10) Loko vanhu va vukhongeri byin’wana va kanetana na tona hi ku phikelela, Timbhoni ta Yehovha ti papalata ku phikizana loku nga ta ka ku nga ti vuyerisi ha nchumu.—2 Timotiya 2:23.
Xa vunharhu, ku hambana ni fambiselo ra Protestente, leri avaneke ri va mintlawa yo hambana-hambana ya vukhongeri, Timbhoni ta Yehovha ti ni vun’we emisaveni hinkwayo. Loko swi ta eka leswi Bibele yi swi dyondzisaka, Timbhoni ta Yehovha ematikweni lama tlulaka 230 ti landzela ndzayo ya muapostola Pawulo leyi nge: “Mi vulavula hi ku twanana.” A ku na ku avana exikarhi ka tona. Ematshan’weni ya sweswo ti “hlangana hilaha ku faneleke emianakanyweni yin’we ni le ndleleni yin’we ya ku ehleketa.” (1 Vakorinto 1:10) Ti tikarhatela “ku hlayisa vun’we bya moya exibohweni lexi hlanganisaka xa ku rhula.”—Vaefesa 4:3.