Xana A Wu Swi Tiva?

Ha yini Yesu a vule leswaku “a nga kona loyi a chelaka vhinyo leyintshwa emaguleni ya khale ya vhinyo”?

▪ Eminkarhini ya Bibele a swi tolovelekile ku chela vhinyo endzeni ka madzovo ya swifuwo. (Yoxuwa 9:13) Magula ya dzovo a ma endliwa hi ku tirhisa madzovo ya swifuwo leswitsongo kumbe ya timbuti. Leswaku ku endliwa gula ra dzovo a ku tsemiwa nhloko ni milenge ya xifuwo lexi feke kutani ku yevuriwa xikhumba xa kona hi vukheta leswaku khwiri ri nga boxeki. Endzhaku ka sweswo, dzovo a ri rhungiwa ivi ku siyiwa nkolo kumbe nenge leswaku wu va nomu wa gula ra dzovo. Nomu wolowo a wu boheleriwa hi darada.

Hi ku famba ka nkarhi dzovo ra kona ra tsindziyela kutani ri nga ha olovi. Kutani magula ya dzovo ya khale ya vhinyo a ma nga faneleki ku hlayisa vhinyo leyintshwa hikuva loko yi cheriwile a yi fanele yi tlhela yi kukumuka. Ku kukumuka koloko a ku endla leswaku magula wolawo ma buluka. Hi hala tlhelo, madzovo lamantshwa a ma swi kota ku tiyiselela ku kukumuka koloko. Leswi hi swona leswi nga endla leswaku Yesu a vulavula hi mhaka leyi, leyi a yi tolovelekile enkarhini wolowo. U vule leswi nga ta endleka loko munhu a chela vhinyo eka magula ya khale ya dzovo a ku: “Vhinyo leyintshwa yi ta boxa magula ya vhinyo, naswona yi ta halaka kutani magula ya vhinyo ma ta onhaka. Kambe vhinyo leyintshwa yi fanele ku cheriwa emaguleni lamantshwa ya vhinyo.”—Luka 5:37, 38.

I vamani “vavanuna va tisavula” lava ku vulavuriwaka ha vona malunghana ni ku khotsiwa ka Pawulo hi Varhoma?

▪ Hi ku ya hi rungula ra buku ya Mintirho, hi nkarhi wa nkitsikitsi etempeleni ya le Yerusalema, ndhuna ya nyimpi ya le Rhoma yi hoxe muapostola Pawulo ekhotsweni, yi ehleketa leswaku hi yena murhangeri wa “vavanuna va tisavula va 4 000.” (Mintirho 21:30-38) I yini leswi tiviwaka hi vavanuna volavo va tisavula?

Xiga xa Xigriki lexi nge “vavanuna va tisavula” xi huma eka rito ra Xilatini leri nge sicarii, leri vulaka “vatirhisi va savula.” N’wamatimu wa lembe-xidzana ro sungula Flavius Josephus u hlamusele Sicarii tanihi nchumu wa nkoka swinene lowu rhandziwaka hi Vayuda lava hisekelaka tiko ni valala va Rhoma lava nga ni tihanyi, lava yimaka ni mintlawa leyi dlayanaka ya tipolitiki.

Josephus u vule leswaku ntlawa wa Sicarii “a wu dlaya vanhu dyambu ri lo hosi naswona exikarhi ka muti; leswi a wu swi endla ngopfu laha ku nga ni minkhuvo. Loko wu ri exikarhi ka ntshungu a wu tumbeta masavula etingubyeni ta wona leswaku wu ta tlhavetela valala va wona.” Loko valala va wona se va file, a wu endla onge na wona wu twa ku vava, ku endlela leswaku vanhu va nga swi xiyi leswaku hi wona lowu nga va dlaya. Josephus u tlhele a vula leswaku hi ku famba ka nkarhi ntlawa wa Sicarii wu rhangele Vayuda loko va pfukela Varhoma hi 66-70 C.E. Kutani swa twisiseka leswaku ndhuna ya nyimpi ya le Rhoma a yi ta khomiwa hi rhumbyana ku khoma munhu loyi a yi ehleketa leswaku hi yena murhangeri wa ntlawa wolowo.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Gula ra khale ra vhinyo

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Mumpfampfarhuti wa leswi a swi endliwa hi vavanuna va masavula