NOWA ni ndyangu wakwe va hlengeletane swin’we loko mpfula yi ri karhi yi na hi matimba. Va vone hi tihlo ra mianakanyo va ri karhi va voningeriwa hi rivoni leri tirhisaka mafurha, va pfule mahlo loko va ri karhi va yingisela mati lawa a ma ri karhi ma hobomulana ehenhla ka lwangu ni ku khuluka hi le matlhelo ka ngalava. Pongo ra kona ri fanele ri ve rikulu.

Loko Nowa a ri karhi a languta swikandza swa swirho swa ndyangu wakwe leswi rhandzekaka—nsati wakwe loyi a tshembekaka ni vana vakwe va majaha lava tiyeke ni vasati va vona—a swi kanakanisi leswaku a a swi tlangela swinene embilwini yakwe. Hambileswi a weriwe hi nkarhi wa mangava, swi nga ha endleka leswaku u chavelelekile loko a vona vanhu lava a va rhandzaka swinene. Hinkwavo ka vona a va hlayisekile naswona a va nga vavisekanga. Hakunene u khongelele ndyangu wakwe leswaku a nkhensa, a tlakusa rito rakwe leswaku wu ta kota ku n’wi twa.

Nowa a a ri ni ripfumelo leri tiyeke. Ripfumelo ra Nowa hi rona ri endleke leswaku Xikwembu xakwe, ku nga Yehovha, xi susumeteleka ku n’wi sirhelela ni ndyangu wakwe. (Vaheveru 11:7) Kambe xana xilaveko xa vona xo va ni ripfumelo xi hele loko mpfula yi sungula ku na? Phela a va ta lava mfanelo yoleyo eka masiku ya mangava lawa a ma ta landzela. Ku nga vuriwa leswi fanaka hi hina eminkarhini leyi ya mangava. Kutani a hi voneni leswi hi nga swi dyondzaka eka ripfumelo ra Nowa.

Ku hambete ku va ni maboboma ya mpfula “ku ringana masiku ya 40 ni vusiku bya 40.” (Genesa 7:4, 11, 12) Mati ma hambete ma tala. Loko ma ri karhi ma endla tano, Nowa a a swi vona leswaku Xikwembu xakwe, ku nga Yehovha, a xi sirhelela vanhu vo lulama ni ku xupula lavo homboloka hi nkarhi wun’we.

Ndhambi yi herise ku xandzuka loku tintsumi ti ku vangeke. Hikwalaho ko kuceteriwa hi langutelo ra vutianakanyi ra Sathana, tintsumi to tala ti tshike “vutshamo bya tona lebyi faneleke” bya le tilweni leswaku ti ta titekela vavasati, ti veleka vana lava nga tolovelekangiki lava vuriwaka Manefilimi. (Yudha 6; Genesa 6:4) A swi kanakanisi leswaku Sathana a tsakile loko ku xandzuka koloko ku humelela hikuva a ku kombisa ku homboloka ka vanhu lava nga swivumbiwa swa nkoka swinene eka Yehovha laha misaveni.

Hambiswiritano, loko mati ya ndhambi ma ri karhi ma tala, tintsumi leti xandzukeke ti boheke ku hluvula mimiri ya tona ya nyama kutani ti tlhelela exivandleni xa moya, a ta ha tlhelanga ti ambala mimiri ya nyama. Ti fambe ti siya vasati va tona ni vana va tona va dlaya hi mati ya ndhambi swin’we ni vanhu van’wana.

Ku sukela emasikwini ya Enoko, emalembeni ya kwalomu ka 700 lama hundzeke emahlweni ka kwalaho, Yehovha u lemukise vanhu leswaku a a ta herisa vanhu vo homboloka lava nga xi chaviki Xikwembu. (Genesa 5:24; Yudha 14, 15) Ku sukela hi nkarhi wolowo, vanhu va ye va nyanya, va onha misava ni ku yi tata hi madzolonga. Sweswi a va ri eku feni. Xana Nowa ni ndyangu wakwe va tsakisiwe hi vuavanyisi byebyo?

Doo! Hambi ku ri Xikwembu lexi nga ni tintswalo a xi tsakisiwanga hi byona. (Ezekiyele 33:11) Yehovha u endle hinkwaswo leswaku a ponisa vanhu vo tala hilaha a nga kotaka hakona. U lerise Enoko leswaku a lemukisa vanhu naswona u lerise Nowa leswaku a aka ngalava. Nowa ni ndyangu wakwe va tirhe eka tsima rolero lerikulu ku ringana makume ya malembe, va ri karhi va voniwa hi vanhu. Ku engetela kwalaho, Yehovha u kongomise Nowa leswaku a va “muchumayeri wa leswo lulama.” (2 Petro 2:5) Ku fana na Enoko loyi a hanyeke  emahlweni ka yena, u lemukise vanhu hi vuavanyisi lebyi a byi ta wela misava. Xana va angule njhani? Yesu, loyi a voneke swiendlakalo sweswo a ri etilweni, hi ku famba ka nkarhi u vulavule hi vanhu va le sikwini ra Nowa a ku: ‘A va lemukangi nchumu ku fikela loko ndhambi yi fika yi va kukula hinkwavo.’—Matewu 24:39.

Anakanya ndlela leyi Nowa ni ndyangu wakwe va titweke ha yona eka masiku yo sungula ya 40 endzhaku ka loko Yehovha a pfale rivanti ra ngalava. Loko mpfula ya matimba yi ri karhi yi bukutela ngalava siku ni siku, swi le rivaleni leswaku hi vunhungu bya vona a va ya emahlweni va endla swilo leswi a va kota ku swi endla siku ni siku endzeni ka ngalava—va khathalelana, va khathalela kaya ra vona ni swilaveko swa swiharhi leswi a va swi pfalerile. Kambe siku rin’wana ngalava yi sukile laha a yi ri kona. Yi tlakukile! Yi yime ehenhla ka mati, kukondza “yi papama ehenhla ka misava.” (Genesa 7:17) Hakunene lexi i xikombiso xo hlamarisa xa matimba ya Xikwembu xa Matimba Hinkwawo, ku nga Yehovha!

Nowa u fanele a swi tlangerile leswi a hlayisekeke yena ni ndyangu wakwe swin’we ni tintswalo ta Yehovha ta ku tirhisa vona leswaku va lemukisa vanhu lava lovisiweke ehandle ka ngalava. Malembe wolawo ya ku tirha hi matimba ma nga ha va ma vonake ma nga vuyerisi hi nkarhi wolowo. Vanhu a va nga yingisi nikatsongo! Ehleketa hi mhaka leyi—swi nga ha endleka leswaku Nowa a a ri ni vamakwavo va xinuna, vamakwavo va xisati ni vatukulu lava a va ha hanya emahlweni ka loko Ndhambi yi nga si fika; kambe ku hava ni un’we loyi a n’wi yingiseke handle ka ndyangu wakwe. (Genesa 5:30) Loko mimoya-xiviri yoleyo ya nhungu yi sirhelelekile engalaveni, hakunene yi nga ha va yi tichavelerile hi ku ehleketa hi nkarhi lowu yi wu heteke yi nyika vanhu nkarhi wo pona.

Yehovha a nga si cinca ku sukela esikwini ra Nowa. (Malakiya 3:6) Yesu Kreste u vule leswaku minkarhi ya hina namuntlha yi fana swinene ni “masiku ya Nowa.” (Matewu 24:37) Enkarhini wa hina ku ni maxangu yo tala hikwalaho ka leswi hi nga ekusuhi ni ku herisiwa ka mafambiselo ya swilo lama hombolokeke ya misava. Hilaha ku fanaka, namuntlha vanhu va Xikwembu va chumayela rungula leri lemukisaka eka vanhu hinkwavo lava nga ta yingisa. Xana u ta ri amukela rungula rero? Loko ku ri hileswaku se u amukele ntiyiso wa rungula rolero leri ponisaka vutomi, xana na wena u ta ri avela van’wana? Nowa ni ndyangu wakwe va hi vekele xikombiso hinkwerhu ka hina.

Loko ngalava yi ri karhi yi papamala ematini wolawo, swi le rivaleni leswaku lava nga endzeni ka yona va twe pongo eka mapulanga wolawo lamakulu. Xana Nowa a vilerisiwa hi ndlela leyi magandlati a ma kule ha yona kumbe hileswaku kumbexana ngalava a yi ta tshoveka? Doo! Vanhu lava nga riki vapfumeri namuntlha va nga ha ehleketa tano kambe Nowa a a nga ehleketi tano. Bibele yi ri: ‘Hi ripfumelo Nowa u ake ngalava.’ (Vaheveru 11:7) Xana a ri ni ripfumelo eka yini? Yehovha a endle ntwanano wo sirhelela Nowa ni hinkwavo lava a va ri na yena hi nkarhi wa Ndhambi. (Genesa 6:18, 19) Xana Loyi a vumbeke vuako hinkwabyo, misava ni swilo hinkwaswo leswi hanyaka eka yona a a ta sirhelela ngalava yoleyo? Ina! Swa fanela leswi Nowa a tshembeleke eka Yehovha leswaku u ta hetisisa xitshembiso Xakwe. Kutani hakunene, yena ni ndyangu wakwe ‘va ponisiwe ematini.’—1 Petro 3:20.

Endzhaku ka loko ku hundze masiku ya 40 ni vusiku bya 40, eku heteleleni mpfula yi xile. Hi ku ya hi khalendara ya hina, a ku ri kwalomu ka December 2370 B.C.E. Kambe ndyangu lowu a wa ha ta tshama nkarhi wo leha engalaveni. Ngalava leyi taleke hi swivumbiwa leswi hanyaka yi papamale yi ri yoxe ematini, hambi ku ri ehenhla ka tintshava. (Genesa 7:19, 20) Hi nga ha anakanya hi Nowa ni vana vakwe va majaha va ri karhi va hlela ntirho wo tika—Xeme, Hamu na Yafeta—leswaku swiharhi hinkwaswo swi dya, swi va leswi baseke ni ku va leswi hanyeke kahle. Xikwembu lexi endleke swiharhi sweswo hinkwaswo swa nhova leswaku swi lerha swi nghena engalaveni xi swi kotile ku swi endla swi va eka xiyimo xexo hi nkarhi wa Ndhambi. *

Swi tikomba Nowa a tsale swiendlakalo hinkwaswo ehansi ni hi vurhon’wana. Rhekhodo yoleyo yi hi byela siku leri mpfula yi sunguleke ni ku xa ha rona. Yi tlhela yi kombisa leswaku mati ma funengete misava ku ringana masiku ya 150. Eku heteleleni, mati ma sungule ku phya. Siku rin’wana ngalava yi yime ehenhla ka “tintshava ta Ararati” leti manguva lawa ti nga eTurkey. Sweswo swi fanele swi endleke hi April 2369 B.C.E. Tinhlohlorhi ta tintshava ti sungule ku vonaka endzhaku ka masiku ya 73 hi June. Endzhaku ka tin’hweti tinharhu, hi September, Nowa u endle xiboho xo susa xiphemu xin’wana xa lwangu. Swi le rivaleni leswaku sweswo swi endle leswaku ku va ni ku vonakala endzeni ka ngalava ni leswaku ku nghena moya wo tenga. Nakambe Nowa u sungule ku ringeta ku vona loko ehandle ku hlayisekile leswaku va nga huma. U rhumele wukuwuku, ri famba ri tlhela ri vuya kumbexana a ri yima ehenhla ka ngalava; kutani Nowa u rhumele tuva, leri hambeteke ri vuya eka yena kukondza eku heteleleni ri kuma ndhawu yo tshama eka yona.—Genesa 7:24–8:13.

A swi kanakanisi leswaku Nowa a ha dzikise mianakanyo yakwe eka swilo swa moya. Hi nga ha ehleketa hi ndyangu lowu hlengeletanaka nkarhi na nkarhi leswaku wu khongela swin’we ni ku vulavula hi Tata wa wona wa le tilweni loyi a sirhelelaka. Nowa a a titshege hi Yehovha eka xiboho xin’wana ni xin’wana xa nkoka. Hambileswi Nowa a swi vona leswaku misava se “yi omile”—endzhaku ka lembe va ri endzeni ka ngalava—a nga wu pfulanga nyangwa wa ngalava. (Genesa 8:14) U yimele leswaku Yehovha a n’wi byela!

Namuntlha tinhloko ta mindyangu ti nga dyondza swo tala eka wanuna loyi wo tshembeka. A a hlelekile, a hiseka, a lehisa mbilu ni ku sirhelela hinkwavo lava a va ri ehansi ka nkhathalelo wakwe. Kambe a a rhangisa ku rhandza ka Yehovha Xikwembu eka swilo hinkwaswo. Loko hi tekelela ku tshembeka ka Nowa, hi ta endla leswaku hinkwavo lava hi va rhandzaka va vuyeriwa.

Eku heteleleni, Yehovha u lerise Nowa leswaku a pfula ngalava. U byele Nowa a ku: “Huma engalaveni, wena ni nsati wa wena ni vana va wena ni vasati va vana va wena lava u nga na vona.” Ndyangu wu yingisile kutani wu huma kutani swiharhi hinkwaswo swi landzela. Njhani? Xana swiharhi swi lo tlimbana kunene loko swi huma? Doo! Rungula ri vula leswaku “swi [hume] engalaveni hi ku ya hi mindyangu ya swona.” (Genesa 8:15-19) Loko se va humile engalaveni, va ri karhi va hefemula moya wo tenga wa le ntshaveni naswona va ri karhi va languta etindhawini ta le tintshaveni ta Ararati, Nowa ni ndyangu wakwe va vone misava leyi basisiweke. A ku nga ha ri ni Manefilimi, madzolonga, tintsumi leti xandzukeke ni vanhu hinkwavo vo homboloka! * Vanhu a va ri ni lunghelo ro sungula vutomi hi vuntshwa.

 Nowa a a swi tiva leswi a faneleke a swi endla. U sungule hi ku endla gandzelo. U ake alitari kutani a tirhisa swin’wana swa swiharhi leswi Xikwembu xi swi langutaka tanihi leswi baseke—leswi a a teke “nkombo-nkombo” wa swona a swi nghenisa engalaveni—kutani a endlela Yehovha gandzelo ro hisiwa. (Genesa 7:2; 8:20) Xana gandzelo rero ri n’wi tsakisile Yehovha?

Bibele yi nyikela nhlamulo ya xivutiso xexo hi marito lama khutazaka lama nge: “Yehovha a nun’hwetela nun’hwelo lowunene.” Ku vava loku Xikwembu xi ku tweke embilwini ya xona loko vanhu va tata misava hi madzolonga a ku siviwe hi ntsako wo vona ndyangu wa vagandzeri lava tshembekeke emisaveni lava tiyimiseleke ku endla ku rhandza ka xona. Yehovha a a nga langutelanga leswaku va va lava hetisekeke. Ndzimana leyi fanaka yi ya emahlweni yi ku: “Mboyamelo wa mbilu ya munhu wu bihile ku sukela evuntshweni byakwe.” (Genesa 8:21) Xiya ndlela leyi Yehovha a yeke emahlweni a kombisa ntwela-vusiwana wakwe ha yona eka vanhu.

Xikwembu xi suse ndzhukano lowu a xi rhukane misava ha wona. Loko Adamu na Evha va xandzuka, Xikwembu xi tivise ndzhukano wolowo, xi endla leswaku ku kuma ntshovelo swi tika. Tata wa Nowa, ku nga Lameke, u thye n’wana wakwe vito leri nge Nowa—leswi swi nga ha vaka swi vula “Ku Wisa” kumbe “Nchavelelo”—naswona u vule ka ha ri emahlweni leswaku n’wana wakwe a a ta rhangela vanhu kukondza ku fika nkarhi wa ku wisa eka ndzhukano. Nowa u fanele a tsakile loko a xiya leswaku sweswi a a ta vona vuprofeta byebyo byi hetiseka ni leswaku misava a yi ta lunghekela ku humesa ntshovelo. A swi hlamarisi leswi Nowa a nambeke a sungula ku rima!—Genesa 3:17, 18; 5:28, 29; 9:20.

Hi nkarhi lowu fanaka, Yehovha u nyike vatukulu hinkwavo va Nowa milawu yin’wana leyi nga erivaleni ni leyi oloveke leswaku yi va kongomisa evuton’wini—leyi katsaka ku yirisiwa ka ku dlaya ni ku tirhisa ngati hi ndlela yo biha. Xikwembu xi tlhele xi simeka ntwanano ni vanhu, xi tshembise leswaku a xi nga ha ta tlhela xi tisa ndhambi leswaku xi lovisa swilo hinkwaswo leswi hanyaka emisaveni. Ku tiyisekisa leswaku a a ta hetisisa xitshembiso xakwe, Yehovha u kombe vanhu xiendlakalo xo sungula lexi vangamaka xa ntumbuluko—nkwangulatilo. Ku fikela ninamuntlha, nkwangulatilo wun’wana ni wun’wana lowu hi wu vonaka wu nyikela xitsundzuxo lexi chavelelaka xa xitshembiso xa rirhandzu ra Yehovha.—Genesa 9:1-17.

Loko ku ri hileswaku mhaka ya Nowa a ku ri ntsheketo, a yi ta va yi hele ni nkwangulatilo wolowo. Kambe Nowa u ve kona hakunene naswona vutomi byakwe a byi tika. Leswi vanhu va le nkarhini wolowo a va hanya nkarhi wo leha, wanuna yoloye wo tshembeka a a fanele a tiyisela malembe man’wana ya 350 naswona malembe-xidzana wolawo ma n’wi tisele switlhavi swo tala. U endle xihoxo lexikulu loko a pyopyiwa siku rin’wana, kambe xihoxo xolexo xi lulamisiwile loko ntukulu wakwe Kanana a endla xihoxo lexikulu ku tlula xexo—xidyoho lexi veke ni vuyelo byo biha eka ndyangu wa Kanana. Nowa u hanye nkarhi wo leha lerova a kala a vona loko vatukulu vakwe va wela exidyohweni xo tano xo tanihi ku gandzela swikwembu swa hava ni ku endla madzolonga emasikwini ya Nimrodo. Kambe lexi tsakisaka, Nowa u vone n’wana wakwe Xeme a veka xikombiso lexinene xa ripfumelo eka ndyangu wakwe.—Genesa 9:21-28; 10:8-11; 11:1-11.

Ku fana na Nowa, hi fanele hi tshama hi tshembekile ku nga khathariseki swihinga. Loko van’wana lava hi tshamaka na vona va honisa Xikwembu xa ntiyiso kumbe va tshika ku xi tirhela, hi fanele hi endla hilaha Nowa a endleke hakona. Yehovha wa swi tlangela loko hi tiyisela hi ku tshembeka. Hilaha Yesu Kreste a vuleke hakona, “loyi a tiyiseleke ku fika emakumu hi yena la nga ta ponisiwa.”—Matewu 24:13.