Ebukwini ya Bibele ya Rhuti, wanuna loyi a aleke ku endla ntirho wakwe hi ku ya hi Nawu wa Muxe u vitaniwa Ximanimani. (Rhuti 4:1-12) Xana hi fanele hi gimeta hi leswaku mavito ya vanhu hinkwavo va le Bibeleni lama nga boxiwangiki a ma boxiwanga hileswi vanhu volavo a va hombolokile kumbe a va nga ri va nkoka?

Nikatsongo. Xiya xikombiso lexi hambaneke. Loko a ri karhi a lulamisela Paseka yo hetelela, Yesu u byele vadyondzisiwa vakwe leswaku va ‘ya emutini wa Ximanimani’ kutani va lulamisa ekaya kakwe. (Matewu 26:18) Xana hi fanele hi anakanya leswaku wanuna loyi a vitaniweke “Ximanimani” eka ndzimana leyi a a ri wanuna wo homboloka kumbe a nga ri wa nkoka lerova vito rakwe ri nga boxiwa? A swi tano; a swi kanakanisi leswaku “ximanimani” loyi a boxiweke laha a ku ri mudyondzisiwa wa Yesu. Leswi vito rakwe a ri nga ri ra nkoka eka rungula leri, ri susiwile.

Ku tlula kwalaho, rungula ra Bibele ri ni mavito ya vanhu vo tala lava a va hombolokile; ri tlhela ri katsa ni swikombiso swa vanhu vo tala vo tshembeka lava nga boxiwangiki. Hi xikombiso, vito ra Evha, ku nga wansati wo sungula, ri dumile. Kambe, vutianakanyi byakwe ni ku nga yingisi ku hoxe xandla eka xidyoho xa Adamu, leswi veke ni vuyelo byo biha swinene eka hina hinkwerhu. (Varhoma 5:12) Ku hambana na sweswo, nsati wa Nowa a nga boxiwanga eMatsalweni kambe ku pfumala kakwe vutianakanyi ni ku yingisa eku seketeleni nuna wakwe entirhweni wa nkoka swa bumabumeriwa. Swi le rivaleni leswaku leswi vito rakwe ri nga boxiwangiki a swi vuli swona leswaku a nga ri wa nkoka kumbe leswaku Yehovha a nga n’wi katekisanga.

Ku ni vanhu van’wana lava nga boxiwangiki eka rungula ra Bibele lava endleke swilo swa nkoka—hi xivindzi—eku hetisiseni ka swikongomelo swa Yehovha. Tsundzuka xinhwanyetana xa Muisrayele lexi a xi ri nandza endlwini ya Namani loyi a a ri ndhuna ya vuthu ra Siriya. Hi xivindzi, xi vulavule ni n’wini wa xona, ku nga nsati wa Namani, malunghana ni muprofeta wa Yehovha eIsrayele. Leswi swi endle leswaku ku endleka singita lerikulu. (2 Tihosi 5:1-14) N’wana wa nhwanyana wa muavanyisi wa Muisrayele, ku nga Yefta, u veke xikombiso lexikulu xa ripfumelo. Hi ku swi rhandza, u tshike lunghelo ro tekiwa ni ku va ni vana leswaku a hetisisa xihlambanyo lexi tata wakwe a xi endlile. (Vaavanyisi 11:30-40) Hilaha ku fanaka, ku ni vaqambhi va tipisalema to tlula 40 lava nga boxiwangiki swin’we ni vaprofeta lava hi ku tshembeka va hetisiseke swiavelo leswikulu.—1 Tihosi 20:37-43.

Xikombiso lexi tlulaka hinkwaswo i xa tintsumi to tshembeka. Ku ni tintsumi ta madzana ya timiliyoni, kambe ko va timbirhi ntsena leti boxiweke hi mavito eBibeleni—Gabriyele na Mikayele. (Daniyele 7:10; Luka 1:19; Yudha 9) Letin’wana a ti boxiwanga mavito ya tona eka rungula ra Bibele. Hi xikombiso, Manowa, ku nga tata wa Samsoni u vutise ntsumi a ku: “Xana vito ra wena u mani, leswaku loko rito ra wena ri hetiseka, kunene hi ta ku xixima?” Xana yi hlamule yi ku yini? Yi te: “Ha yini u vutisa vito ra mina?” Hi ku titsongahata, ntsumi yoleyo yi arile ku fundzhiwa hi ndlela leyi a yi fanela Xikwembu ntsena.—Vaavanyisi 13:17, 18.

Bibele a yi hlamuseli leswaku ha yini van’wana va boxiwe hi mavito kambe van’wana va nga boxiwanga. Kambe hi nga dyondza swo tala eka vanhu lava tshembekeke lava tirheleke Xikwembu handle ko tilavela ndhuma kumbe xikhundlha.