Cameron: Jon, hakunene ndzi tiphine hi bulo leri hi vaka na rona nkarhi na nkarhi ra le Bibeleni. * Enkarhini lowu hundzeke loko hi bula, u ndzi vutise hi Mfumo wa Xikwembu. U ndzi vutise leswaku ha yini Timbhoni ta Yehovha ti pfumela leswaku Mfumo wu sungule ku fuma hi lembe ra 1914.

Jon: Ina, a ndzi ri karhi ndzi hlaya wun’wana wa minkandziyiso ya n’wina naswona wu vule leswaku Mfumo wa Xikwembu wu sungule ku fuma hi 1914. Sweswo swi ndzi endle ndzi lava ku tiva hikuva u vula leswaku hinkwaswo leswi mi swi pfumelaka swi sekeriwe eBibeleni.

Cameron: I ntiyiso, swi sekeriwe eBibeleni.

Jon: Ndzi yi hlayile Bibele. Kambe a ndzi tsundzuki ndzi vone tsalwa leri boxeke lembe ra 1914. Kutani ndzi pfule Bibele eka Internet kutani ndzi lava lembe ra “1914.” Ndzi kume leswaku a ri kona.

Cameron: Jon, ndza ku bumabumela hikwalaho ka swivangelo swimbirhi. Xo sungula hikwalaho ka leswi u hlayeke Bibele hinkwayo. Swi le rivaleni leswaku wa ri rhandza Rito ra Xikwembu.

Jon: Ndza ri rhandza. Ndzi ehleketa leswaku ku hava buku yo fana ni Bibele.

Cameron: Ndzi pfumelelana na wena. Xa vumbirhi, ndza ku bumabumela hileswi u pfulaka Bibele loko u ringeta ku kuma nhlamulo ya xivutiso xa wena. Hakunene u endle leswi Bibele yi hi khutazaka ku swi endla: ‘Hambeta u lava’ ku twisisa. * I swinene leswi u endlaka matshalatshala yo tano.

Jon: Ndza nkhensa. Ndzi lava ku ya emahlweni ndzi dyondza. Entiyisweni, ndzi endle ndzavisiso wun’wana kutani ndzi kuma rungula rin’wana leri vulavulaka hi 1914 ebukwini leyi hi yi dyondzaka. Yi boxa norho lowu hosi yi veke na wona—a wu ri malunghana ni murhi lowukulu lowu tsemiweke kutani wu tlhela wu hluka kumbe swin’wana swo fana na swona.

Cameron: I ntiyiso. Vuprofeta byebyo byi tsariwe eka Daniyele ndzima 4. Byi katsa norho lowu Hosi Nebukadnetsara wa le Babilona a veke na wona.

Jon: Ina hi byona. Ndzi byi hlaye hi ku phindha-phindha. Kambe ku vulavula ntiyiso, ni sweswi a ndzi swi voni leswaku byi fambisana njhani ni Mfumo wa Xikwembu kumbe lembe ra 1914.

Cameron: Entiyisweni, Jon, hambi ku ri muprofeta Daniyele a a nga yi twisisi hi ku helela nhlamuselo ya leswi a a huhuteriwe ku swi tsala!

Jon: Hakunene?

Cameron: Ina. Eka Daniyele 12:8 u ri: “Loko ku ri mina, ndzi swi twile, kambe a ndzi nga swi twisisi.”

Jon: Leswi vulaka leswaku a hi mina ntsena ndzi nga yi twisisiki. Sweswo swi ndzi endla ndzi nga karhateki ngopfu.

Cameron: Ntiyiso wa mhaka hileswaku Daniyele a a nga swi twisisi hikuva a wu nga si fika nkarhi wa Xikwembu wa leswaku vanhu va yi twisisa hi ku helela nhlamuselo ya vuprofeta lebyi nga ebukwini ya Daniyele. Kambe sweswi, enkarhini wa hina, hi nga yi twisisa hilaha ku heleleke.

 Jon: Ha yini u vula tano?

Cameron: Xiya leswi hi swi hlayaka eka ndzimana leyi landzelaka. Daniyele 12:9 yi ri: “Marito lawa ma endliwe xihundla, ma lemeriwa ku fikela enkarhini wa makumu.” Kutani vuprofeta lebyi a byi ta twisisiwa hilaha ku heleleke, “enkarhini wa makumu.” Kutani hilaha hi nga ta bula hakona ku nga ri khale eka dyondzo ya hina ya Bibele, vumbhoni hinkwabyo byi kombisa leswaku sweswi hi hanya enkarhini wolowo. *

Jon: Kutani, xana u nga ndzi hlamusela vuprofeta lebyi nga eka Daniyele?

Cameron: Ndzi ta endla hilaha ndzi kotaka hakona.

Cameron: Hi ku komisa u nge ndzi rhanga hi ku katsakanya leswi Hosi Nebukadnetsara a swi voneke enorhweni. Kutani endzhaku ka sweswo hi ta bula hileswi wu vulaka swona.

Jon: Hi swona.

Cameron: Enorhweni, Nebukadnetsara u vone murhi lowukulu lowu fikaka etilweni. Kutani u twe murhumiwa wa Xikwembu a lerisa leswaku wu tsemiwa. Hambiswiritano, Xikwembu xi vule leswaku xikundzu xa wona xi siyiwa emisaveni. Endzhaku ka “minkarhi ya nkombo,” murhi a wu ta tlhela wu hluka. * Eku sunguleni vuprofeta lebyi a byi kombetela eka Hosi Nebukadnetsara. Hambileswi a a ri hosi leyi dumeke—ku fana ni murhi lowu fikaka etilweni—u tsemiwe ku ringana “minkarhi ya nkombo.” Xana wa swi tsundzuka leswi endlekeke?

Jon: Doo, a ndzi swi tsundzuki.

Cameron: Swi lulamile. Bibele yi kombisa leswaku Nebukadnetsara u hlangane nhloko ku ringana malembe ya nkombo. Hi nkarhi wolowo, a a nga ta swi kota ku fuma tanihi hosi. Kambe loko minkarhi ya nkombo yi hela, Nebukadnetsara u tlhele a va loyi a hanyeke kahle emianakanyweni kutani a tlhela a sungula ku fuma. *

Jon: Ndza swi twisisa leswi u swi vuleke ku ta fikela sweswi. Kambe xana leswi hinkwaswo swi fambisana njhani ni Mfumo wa Xikwembu ni lembe ra 1914?

Cameron: Ndzi ta hlamusela hi ku komisa, vuprofeta lebyi byi hetiseka kambirhi. Byi hetiseke ro sungula loko vuhosi bya Hosi Nebukadnetsara byi kavanyetiwa. Byi hetiseke ra vumbirhi loko vuhosi bya Xikwembu byi kavanyetiwa. Kutani ku hetiseka ka byona ra vumbirhi ku fambisana ni Mfumo wa Xikwembu.

Jon: Xana u swi tivisa ku yini leswaku ku hetiseka ka vumbirhi ka vuprofeta ku fambisana ni Mfumo wa Xikwembu?

Cameron: Hi kuma xikombiso eka vuprofeta hi byoxe. Hi ku ya hi Daniyele 4:17, vuprofeta byi nyikeriwile “leswaku vanhu lava hanyaka va ta tiva leswaku La nge Henhla-henhla i Mufumi emfun’weni wa vanhu nileswaku loyi a lavaka ku n’wi nyika, u n’wi nyika wona.” Xana u xi xiyile xiga lexi nge ‘mfumo wa vanhu’?

Jon: Ina, xi vula leswaku “La nge Henhla-henhla i Mufumi emfun’weni wa vanhu.”

Cameron: I ntiyiso. Xana u ehleketa leswaku i mani “La nge Henhla-henhla”?

Jon: Ndzi ehleketa leswaku i Xikwembu.

Cameron: I ntiyiso. Kutani sweswo swi hi byela leswaku vuprofeta lebyi a byi nga kombeteli eka Nebukadnetsara ntsena. Byi katsa ‘mfumo wa vanhu,’ ku nga vulawuri bya Xikwembu eka vanhu. Kutani sweswo swa twisiseka loko hi languta mongo wa vuprofeta lebyi.

Jon: Ha yini u vula tano?

Cameron: Buku ya Bibele ya Daniyele yi vulavula hi mhaka leyi fanaka minkarhi yo tala. Yi ya emahlweni yi vulavula hi ku simekiwa ka Mfumo wa Xikwembu ehansi ka vulawuri bya N’wana wa xona, Yesu. Hi xikombiso, a hi tlhele hi kambisisa tindzima ti nga ri tingani. Ndzi kombela u hlaya Daniyele 2:44.

Jon: Swi lulamile. Yi ri: “Emasikwini ya tihosi teto Xikwembu xa le tilweni xi ta veka mfumo lowu wu nga ta ka wu nga lovisiwi. Mfumo lowu wu nga ka wu nga hundziseriwi eka vanhu van’wana. Wu ta pfotlosa kutani wu herisa mimfumo leyi hinkwayo, kambe wona wu ta tshama hilaha ku nga riki na makumu.”

 Cameron: Ndza nkhensa. Xana u ehleketa leswaku ndzimana leyi yi kombetela eka Mfumo wa Xikwembu?

Jon: Hmm. A ndzi tiyiseki.

Cameron: Yi vula leswaku Mfumo lowu “wu ta tshama hilaha ku nga riki na makumu.” Hakunene ku vuriwa Mfumo wa Xikwembu, kambe a hi nchumu lowu hi nga wu vulaka hi hulumendhe yihi ni yihi ya vanhu, xana a swi tano?

Jon: Swi tano.

Cameron: Hi lebyi vuprofeta byin’wana lebyi nga ebukwini ya Daniyele lebyi kombetelaka eka Mfumo wa Xikwembu. I vuprofeta lebyi tsariweke eka Daniyele 7:13, 14. Malunghana ni mufumi wa le nkarhini lowu taka, vuprofeta byi ri: “A nyikiwa ku fuma ni xindzhuti ni mfumo, leswaku vanhu, vanhu va matiko ni tindzimi hinkwato va n’wi tirhela. Ku fuma ka yena i ku fuma loku tshamaka hilaha ku nga heriki loku ku nga ta ka ku nga hundzi, mfumo wakwe a wu nge lovisiwi.” Xana ku ni nchumu wo karhi eka vuprofeta lebyi lowu twalaka wu tolovelekile?

Jon: Byi boxa mfumo.

Cameron: U tiyisile. Kambe ku nga ri mfumo wun’wana ni wun’wana. Byi vula leswaku Mfumo lowu a wu ta fuma “vanhu, vanhu va matiko ni tindzimi hinkwato.” Hi marito man’wana, Mfumo lowu a wu ta fuma misava hinkwayo.

Jon: A ndzi nga swi xiyi leswaku yoleyo a ku ri nhlamuselo ya tsalwa. Yi vula tano.

Cameron: Nakambe, xiya leswi vuprofeta byi swi vulaka: “Ku fuma ka [yona] i ku fuma loku tshamaka hilaha ku nga heriki loku ku nga ta ka ku nga hundzi, mfumo [wa yona] a wu nge lovisiwi.” Sweswo swi fana swinene ni vuprofeta lebyi ha ha ku byi hlayaka eka Daniyele 2:44, a swi tano ke?

Jon: Ina, swi tano.

Cameron: A hi pfuxete katsongo leswi hi buleke ha swona ku ta fikela sweswi. Vuprofeta lebyi nga eka Daniyele ndzima 4 byi nyikeriwile leswaku vanhu va ta tiva leswaku “La nge Henhla-henhla i Mufumi emfun’weni wa vanhu.” Marito lawa ma swi kombisa kahle leswaku vuprofeta lebyi byi hetiseka hi ndlela leyikulu ku nga ri eka Nebukadnetsara ntsena. Nakambe eka buku hinkwayo ya Daniyele, hi kuma vuprofeta lebyi vulavulaka hi ku simekiwa ka Mfumo wa Xikwembu ehansi ka vulawuri bya N’wana wa xona. Xana u ehleketa leswaku swa twisiseka ku gimeta hileswaku vuprofeta lebyi nga eka Daniyele ndzima 4 byi tlhela byi kombetela eka Mfumo wa Xikwembu?

Jon: Sweswo swi vonaka swi twisiseka. Kambe ni sweswi a ndzi swi voni leswaku swi fambisana njhani ni lembe ra 1914.

Cameron: Tsundzuka leswaku murhi lowu ku vulavuriwaka ha wona eka vuprofeta wu yimela Hosi Nebukadnetsara. Vulawuri byakwe byi kavanyetiwe loko murhi wu tsemiwa kutani wu tshikiwa ku ringana minkarhi ya nkombo, ku nga loko a hlangana nhloko ku ringana nkarhi wo karhi. Minkarhi ya nkombo yi hele loko Nebukadnetsara a tlhela a va loyi a hanyeke kahle emianakanyweni ni ku tlhela a sungula ku fuma. Loko vuprofeta byi hetiseka ra vumbirhi, vulawuri bya Xikwembu a byi ta kavanyetiwa ku ringana nkarhi wo karhi—kambe ku nga ri hileswaku Xikwembu xi tsandzekile hi ndlela yo karhi.

Jon: Ha yini u vula tano?

Cameron: Eminkarhini ya Bibele, ku vuriwa leswaku tihosi ta Vaisrayele leti a ti fuma eYerusalema a ti tshama “exiluvelweni xa Yehovha.” * A ti yimela Xikwembu loko xi fuma vanhu. Kutani vulawuri bya tihosi teto entiyisweni a byi fanekisela vulawuri bya Xikwembu. Hambiswiritano, hi ku famba ka nkarhi, to tala ta tihosi teto ti sungule ku ka ti nga ha xi yingisi Xikwembu naswona vo tala va lava a ti va fuma va landzele xikombiso xa tona xo biha. Hikwalaho ka leswi  Vaisrayele va nga yingisangiki, Xikwembu xi pfumelele leswaku va hluriwa hi Vababilona hi 607 B.C.E. Ku sukela enkarhini wolowo, ku hava tihosi leti yimeleke Yehovha eYerusalema. Kutani hi ndlela yoleyo vuhosi bya Xikwembu byi kavanyetiwile. Xana wa swi twisisa leswi ndzi swi vuleke ku ta fikela sweswi?

Jon: Ina.

Cameron: Kutani lembe ra 607 B.C.E. ri funghe ku sungula ka minkarhi ya nkombo kumbe nkarhi lowu vulawuri bya Xikwembu a byi ta kavanyetiwa ha wona. Loko minkarhi ya nkombo yi hela, Xikwembu xi ta veka mufumi lontshwa leswaku a xi yimela—eka nkarhi wa sweswi, a ku ta va un’wana wa le tilweni. Wolowo i nkarhi lowu vuprofeta byin’wana lebyi hi hlayaka ha byona eka Daniyele a byi ta hetiseka ha wona. Kutani ku tlakuka xivutiso xa nkoka lexi nge: Xana minkarhi ya nkombo yi hele rini? Loko ho kota ku hlamula xivutiso xexo, hi ta wu tiva nkarhi lowu Mfumo wa Xikwembu wu sunguleke ku fuma ha wona.

Jon: Ndza swi vona. U nge ndzi vhumbha—minkarhi ya nkombo yi hele hi 1914?

Cameron: U tiyisile! U hlamule swona.

Jon: Kambe xana hi swi tivisa ku yini sweswo?

Cameron: Hi nkarhi wa vutirheli byakwe bya laha misaveni, Yesu u kombise leswaku minkarhi ya nkombo a yi nga si hela. * Kutani yi fanele yi lehile. Minkarhi ya nkombo yi sungule eka malembe ya madzana emahlweni ko va Yesu a ta emisaveni, naswona yi ye emahlweni ku fikela endzhaku ka loko a tlhelele etilweni. Nakambe tsundzuka leswaku nhlamuselo ya vuprofeta bya Daniyele a yi nga ta twisiseka ku fikela “enkarhini wa makumu.” * Lexi tsakisaka, eku heleni ka va-1800, swichudeni swa Bibele a swi byi tsakela swinene vuprofeta lebyi kutani swi byi kambisise hi vukheta. Swi sungule ku twisisa leswaku minkarhi ya nkombo a yi ta hela hi lembe ra 1914. Kutani ku sukela kwalaho swiendlakalo leswikulu emisaveni swi tiyisekisa leswaku hakunene 1914 i lembe leri Mfumo wa Xikwembu wu sunguleke ku fuma etilweni ha rona. A ku ri lembe leri ha rona misava leyi yi ngheneke emasikwini yo hetelela kumbe enkarhini wa makumu. Ndza swi tiva leswaku leri i rungula lerintshwa eka wena ro anakanyisisa ha rona.

Jon: Entiyisweni ndzi ta tlhela ndzi hlaya rungula leri leswaku ndzi ta ri twisisa kahle.

Cameron: U nga vileli. Na mina swi ndzi tekele nkarhi ku twisisa vuprofeta lebyi ni ku hetiseka ka byona. Kambe ndzi tshemba leswaku bulo leri ri ku pfune ku vona leswaku leswi Timbhoni ta Yehovha ti swi pfumelaka malunghana ni Mfumo swi sekeriwe eBibeleni.

Jon: U tiyisile. Minkarhi hinkwayo a ndzi tsakisiwa hi ndlela leyi ripfumelo ra n’wina ri sekeriweke ha yona eBibeleni.

Cameron: Kutani ndza swi vona leswaku na wena u navela ku endla tano. Hilaha ndzi vuleke hakona, leri i rungula ro tala lerintshwa eka wena ro anakanyisisa ha rona hi nkarhi wun’we. Kumbexana wa ha ri ni swivutiso swin’wana. Hi xikombiso, hi xiye leswaku minkarhi ya nkombo yi fambisana ni Mfumo wa Xikwembu naswona yi sungule hi 607 B.C.E. Kambe, xana hi swi tivisa ku yini leswaku minkarhi leyi ya nkombo yi hele hi 1914? *

Jon: Ina, na mina a ndzi tivutisa sweswo.

Cameron: Bibele yi hi pfuna ku twisisa ku leha ka minkarhi ya nkombo. Xana wa swi tsakela ku kambisisa mhaka yoleyo enkarhini lowu taka loko ndzi ta laha? *

Jon: Ina.